قیمت نفت سنگین ایران در ماه گذشته بیش‌از 10دلار کاهش داشته است
مباحثات همچنان ادامه دارد، از گوشه و کنار هر کسی چیزی می‌گوید، مساله قیمت نفت اکنون دیگر به رسانه‌های اقتصادی و فعالان اقتصاد خلاصه نمی‌شود. همه می‌خواهند از پشت‌پرده‌ها خبر‌دار شوند.
پشت‌پرده‌هایی که به‌دلیل گره خوردن شدید قیمت نفت به مسایل سیاسی از جذابیت ویژه‌یی برای مردم برخوردار است. درحالی که بیش از دو هفته از آخرین نشست اوپک می‌گذرد قیمت جهانی نفت خام بعد از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی و پیش‌بینی کاهش تقاضای نفت خام در سال2015 نفت یک بار دیگر در چند ماه گذشته سقوطی آزاد را تجربه کرد. در این روند قیمت وست تگزاس اینترمدیت در اتفاقی بی‌سابقه به 81/57 دلار در هر بشکه رسید. خبرگزاری بلومبرگ در همین زمینه پیش‌بینی کرد که قیمت نفت خام در هفته جاری به 55دلار در هر بشکه خواهد رسید. روز چهارشنبه انتشار تازه‌ترین گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت نیز مهر تاییدی بر این پیش‌بینی گذاشت.
به‌گزارش «تعادل» اوپک در تازه‌ترین گزارش خود تقاضای جهانی برای نفت خام در سال2015 را با 70هزار بشکه کاهش نسبت به آخرین پیش‌بینی 26/92میلیون بشکه در روز برآورد کرده است. مساله کاهش قیمت جهانی نفت خام برنقاط مختلف جهان تاثیرهایی متفاوت گذاشته است اما بسته به موقعیت و وضعیت هر یک از مناطق جهان این تاثیر متفاوت است. درحالی که در کشورهای کمترتوسعه‌یافته و درحال‌توسعه مانند ایران(که طبق تازه‌ترین گزارش اوپک قیمت نفت سنگین آن با 15/10 دلار کاهش به 46/47 دلار در هر بشکه رسیده است) دغدغه کمبود بودجه با کاهش قیمت نفت مهم‌ترین مساله است، در کشورهایی که سرمایه‌گذاری و اکتشاف نفت توسط بخش خصوصی انجام می‌شود این کاهش موجب متوقف شدن برخی سرمایه‌گذاری‌ها شده است. طبق گزارش‌های رسیده به «تعادل» بسیاری از شرکت‌های فعال در عرصه نفت در کانادا و امریکا با ادامه‌دار شدن این روند قیمت‌ها، جذب نیروی کار خود در فاز مطالعاتی و توسعه‌یی را فعلا متوقف کرده‌اند. مساله‌یی که نشان می‌دهد کاهش قیمت نفت تاثیری هر چند کمرنگ بر نفت شیل امریکا خواهد گذاشت.
شاید به همین دلیل است که یکی از کاربران اینترنتی در یکی از گزارش‌های خبرگزاری بلومبرگ نظر داده بود: اگر امریکا با کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام به دنبال ضربه زدن به روسیه است باید بداند که درحال شلیک کردن به پاهای خودش است.
به‌گزارش «تعادل» به نقل از فایننشال‌تایمز کاهش شدید و یک‌باره بهای نفت منجر به آشفتگی‌های شدیدی در بازارهای تجاری بین‌المللی در روز جمعه شد که هفته ناآرامی را برای بازار نفت رقم زد و سرمایه‌گذاران را وادار کرد سهام خود را بفروشند و به سرمایه‌گذاری در قالب هلدینگ روی بیاورند.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی خود را برای رشد تقاضا در سال2015 در روز جمعه کاهش داد و اظهار داشت که مسیر قیمت‌ها تاکنون محرک خوبی برای خرید نبوده است. نظرات آژانس بهای نفت خام را به دور جدیدی در پنج‌سال‌ونیم گذشته رساند و کاهش این هفته را به بیش از 10درصد کشاند.
نفت برنت که در بازار بین‌المللی نفت رایج است و از نیمه ماه ژوئن کاهش 45درصدی داشته است، این هفته با 95/1دلار کاهش به 37/61دلار در ازای هر بشکه رسید. نفت دبلیوتی‌ای، شاخص ایالات متحده امریکا نیز 23/2دلار کاهش یافت و به رقم 72/57دلار در ازای هر بشکه رسید، رقمی که آخرین بار در ماه می سال2009 به آن رسیده بود.
کاهش قیمت دبلیوتی‌ای به زیر 60دلار در ازای هر بشکه مانند مانعی عمل کرده و منجر به این نگرانی در سرمایه‌گذاران شده که قیمت‌ها می‌تواند پیش از آنکه به‌ثبات برسد افت بیشتری داشته باشد و انشعاباتی برای مصرف‌کنندگان، صنعت و بانک مرکزی به همراه داشته باشد.
روبرت اسلایمر، یک تحلیلگر فنی در آربی‌سی کپیتال مارکتز می‌گوید: نفت یک کالای اقتصادی است که بسیار معامله می‌شود. نظام‌های اقتصادی را به یکدیگر متصل می‌کند و وقتی جدا می‌شود به یک نقطه عزیمت بزرگ تبدیل می‌شود.
درحالی که بهای کمتر نفت برای مصرف‌کنندگانی که پول خرج می‌کنند یک مزیت محسوب می‌شود، نگرانی عمده از این بابت است که کاهش شدید قیمت نفت از بالای 100دلار در ازای هر بشکه در ماه ژوئن نه تنها نشان‌دهنده افزایش عرضه در بازار است بلکه انعکاس‌دهنده تقاضای کمتر و درنتیجه کاهش رشد اقتصاد جهانی است.
انتظارات برای کاهش تورم نشان می‌دهد که اقتصاد جهانی با یکی دو ضربه تضعیف‌کننده به رشد اقتصاد و توقف تورم مواجه خواهد شد. این سناریویی است که سرمایه‌گذاران را برای پایان سال به تکاپو واداشته است.
دیوید آدر، استراتژیستی در سی‌آرتی کپیتال می‌گوید: نکته اصلی در این است که شرایط فعلی، سودها و ترازنامه‌ها همه‌چیز را تحت کنترل درآورده است. همان‌طور که گفته شد شما نمی‌خواهید یک ضربه به شما وارد آید چه برسد که چند ضربه.
سرعت کاهش بهای نفت سایه‌یی بر بازارهای بزرگ‌تر انداخته است و منجر به کاهش 5/3درصدی در شاخص امریکایی 500S&P در این هفته شده است و رشد آن را در سال جاری کاهش داده و تا تاریخ 12دسامبر آن را به 3/8درصد رسانده است. بخش انرژی S&P از آغاز اکتبر 18درصد کاهش یافته است.
هر چند به‌نظر می‌رسد فشاری که بر سایر بازارهای بزرگ‌تر وارد آمده است در ایالات متحده امریکا با سودهای ناشی از قیمت‌های ارزان‌تر انرژی جبران شده باشد.
اریک گرین، یک اقتصاددان در تی‌دی‌سکیوریتیز می‌گوید: ما تاکید می‌کنیم که قیمت کمتر نفت سود نامتناسبی را برای ایالات متحده امریکا به‌همراه دارد.
نهادهای رهبری‌کننده انرژی در جهان تمرکز خود را بر مازاد عرضه‌یی قرار داده‌اند که شرکت‌های نفت بین‌المللی را وادار کرده است بودجه خود را به‌صورت جدی کاهش دهند.
آژانس بین‌المللی انرژی که دیده‌بان انرژی کشورها به‌شمار می‌رود در آخرین گزارش ماهانه خود ادعا کرد که تقاضای جهانی برای نفت در سال2015 به‌میزان 900هزار بشکه در روز افزایش خواهد داشت که این میزان، کاهش 230هزار بشکه‌یی نسبت به پیش‌بینی ماه گذشته را یعنی 3/93میلیون بشکه در روز نشان می‌دهد.
تولید بی‌وقفه ایالات متحده امریکا به‌همراه تولید فراتر از انتظار نفت از سوی اوپک مصادف با روند کاهشی تقاضا در چین و ضعف اقتصادی در اروپا بوده است که منجر به کاهش بی‌حدوحصر قیمت نفت شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: احتمالا قدری زمان می‌برد تا عرضه و تقاضا به روند قیمت‌ها واکنش نشان دهد.
اوپک چه می‌گوید؟
طبق تازه‌ترین گزارش سازمان کشورهای صادرکننده نفت که روز چهارشنبه 12دسامبر منتشر شده است، قیمت سبد نفت اوپک در ماه نوامبر با 49/9دلار کاهش نسبت به اکتبر به 57/75دلار در هر بشکه رسیده است. نفت برنت با 42/8دلار کاهش به 63/79دلار در هر بشکه و وست تگزاس اینترمدیت با 53/8دلار کاهش به 81/75دلار در هر بشکه رسیده است. بدین‌ترتیب فاصله بین این دو نفت به متوسط 82/3 دلار در هر بشکه رسیده است.
در جدید‌ترین گزارش ماهانه اوپک پیش‌بینی شده است که تقاضای جهانی نفت خام برای سال2015 نسبت به آخرین پیش‌بینی در ماه گذشته با 70هزار بشکه کاهش به 26/92 میلیون بشکه در روز برسد.
کمتر توسعه یافته‌ها مانع رشد اقتصاد
اوپک در گزارش ماه نوامبر خود باتوجه به رو به پایان بودن سال2014 تحلیلی از وضعیت اقتصاد جهان و بازار نفت در این سال نیز منتشر کرده است. در این گزارش آمده است با وجود تحرکات اقتصادی نسبتا مناسبی که در این سال در منطقه یورو وجود داشته است وضعیت اقتصادی کشورهای کمترتوسعه‌یافته مانع از رشد چشمگیر اقتصاد جهان شده است. همچنین یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تقاضای نفت خام در منطقه امریکا بهره‌وری سیستم حمل‌ونقل و روی آوردن این سیستم به سوخت‌های جایگزین نفت عنوان شده است.
کاهش قیمت چشمگیر نفت سنگین ایران
به‌گزارش اوپک دوره پنج‌ماهه کاهش قیمت‌های جهانی نفت خام از سال2008 تاکنون بی‌سابقه بوده است. در همین روند بی‌سابقه قیمت نفت سنگین ایران که در ماه نوامبر 61/84دلار در هر بشکه بوده است با کاهش 15/10دلاری به 46/74دلار در هر بشکه رسیده است. حدود قیمتی که در بودجه سال آینده نیز برای قیمت نفت در کشور درنظر گرفته شده است.
تولید نفت ایران در ماه نوامبر بدون تغییر نسبت به ماه اکتبر به دومیلیون‌و750هزار بشکه در روز رسیده است. تولید نفت عربستان که با فاصله زیادی بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت خام در اوپک است تنها با 60هزار بشکه کاهش که نسبت به وضعیت قیمت‌های نفت چندان مناسب نیست به 9میلیون‌و590هزار بشکه در روز رسیده است.
در این ماه لیبی با 248هزار بشکه کاهش تولید نسبت به ماه گذشته بیشترین کاهش تولید را در میان کشورهای عضو اوپک
داشته است.
عراق نیز با 50هزار بشکه بیشترین افزایش تولید را داشته است که با وجود منازعات سیاسی در این کشور و در وضعیتی که بازار از ابتدا انتظار تاثیر این منازعات بر تولید نفت این کشور را داشته است، خود یکی از مسببان افت ادامه‌دار قیمت نفت تلقی می‌شود. بدین‌ترتیب تولید اوپک در ماه گذشته 390هزار بشکه نسبت به ماه اکتبر کاهش داشته است.
