جمشيد عدالتيان
با آغاز تحريم‌هاي يك جانبه امريكا، صادرات غيرنفتي ايران نيز آسيب ديد و با محدوديت‌هايي مواجه شد، با اين وجود ديديم كه در چند سال گذشته، صادرات كشور حفظ شد و بخش قابل توجهي از منابع ارزي مورد نياز از اين طريق به دولت رسيد. اگر توليدكنندگان ما بتوانند به فعاليت خود ادامه دهند، ساير بخش‌ها نيز به حركت در مي‌آيد و رشد اقتصادي مثبت مي‌شود. از سوي ديگر نيازهاي مردم نيز با محصولات داخلي پاسخ داده خواهد شد. ما در اين فرآيند بايد دو موضوع را در نظر بگيريم. نخست اينكه بازار داخلي ايران با ۸۰ ميليون نفر جمعيت، بازار كوچكي نيست و در صورتي كه كالاهاي ايراني بيشتر عرضه شوند، مي‌توانند سهم خوبي از اين بازار دست آورند. از سوي ديگر توليدكنندگان ايران در بازارهاي خارجي نيز حضور خوبي داشته‌اند اما براي تداوم اين حضور، نياز به بهبود كيفيت كالاها و رقابت با نمونه‌هاي مشابه خارجي خواهد بود.
اين محدوديت‌ها مي‌تواند به دليل قوانين سختگيرانه يا دستورالعمل‌هاي اشتباه باشد يا به دليل شكل‌گيري اتفاقاتي مانند سيل يا كرونا به وجود آيد. در هر شرايطي بايد چرخ توليد را به حركت درآورد تا اقتصاد به زمين نخورد زيرا هزينه فعال كردن دوباره كارخانه يا واحد توليدي كه تعطيل مي‌شود، بسيار بالا خواهد بود. خوشبختانه در سال‌هاي گذشته واحدهاي توليدي مختلفي از سراسر كشور و در شهرك‌هاي صنعتي مستقر شده و كار خود را آغاز كردند. هرچند اين واحدها براي دستيابي به موفقيت‌هاي بيشتر نياز به حمايت و برطرف شدن برخي مشكلات زيرساختي دارند، اما در شرايط فعلي مي‌توان روي توانايي آنها در تامين مواد مورد نياز داخل كشور حساب باز كرد. توليدكنندگان ايراني در ماه‌هاي اخير با برخي تلاطم‌ها و تغييرات مكرر اقتصادي روبه‌رو شدند كه ارزيابي شرايط آينده براي آنها را دشوار كرد. از اين رو پيش از هر چيز براي افزايش توان توليد داخل بايد تلاش كرد آينده براي آنها قابل تحليل باشد. بهبود كيفيت كالاهاي ايراني تا جايي كه آنها بتوانند در شرايط مختلف قيمتي با رقباي خارجي‌شان رقابت كنند يكي از اين اصول مهم است. از سوي ديگر افزايش سطرح فناوري و گسترش ارزش افزوده كالاهاي ايراني نيز براي دوام در بازار و جلوگيري از ورود ديگر كشورها به اين عرصه اهميت فراواني دارد. در شرايطي كه درآمدهاي نفتي محدود شده، تكيه بر صادرات غيرنفتي بهترين راهكار براي حفظ درآمدهاي ارزي كشور است و در اين مسير برطرف كردن مشكلات داخلي و فعاليت با حداكثر ظرفيت اهميت فراواني دارد.
