بقاي نتانياهو در تداوم بحران است

پس از واكنش ايران به حمله جنايتكارانه اسراييل به كنسولگري ايران در دمشق بسياري از ايرانيان مي‌خواهند بدانند پس از اين رخداد، چه اتمسفري بر تحولات منطقه حاكم خواهد شد؟در يادداشت قبلي بر بلنداي همين ستون به  اين واقعيت اشاره كردم كه نتانياهو براي نجات خودش، طرحي 3مرحله‌اي را پس از حمله 7اكتبر حماس در دستور كار قرار داده است. رخدادهاي بعدي نشان داد كه پايه‌هاي اين تحليل مبتني بر داده‌هاي درستي بر پا شده بود. حمله حماس درست در برهه‌اي اتفاق افتاد كه نتانياهو به دليل پرونده فساد خانواده‌اش به‌شدت تحت فشار قضايي قرار داشت. او بر سر دوراهي ويژه‌اي قرار داشت كه يا استعفا دهد يا اقدام به برگزاري انتخابات زودهنگام كند. نتانياهو از حمله 7اكتبر سوءاستفاده كرد و طرحي را در چند سناريو در ظاهر براي نجات اسراييل اما در واقع براي نجات خود و خانواده‌اش طراحي و اجرا كرد. نخست وزير اسراييل بلافاصله پس از حمله حماس، ابتدا كابينه جنگ تشكيل داد و مخالفان را در كابينه‌اش وارد كرد، سپس حمله همه‌جانبه و جنايتكارانه‌اي عليه غزه را آغاز كرد. با اين اقدام از يك طرف تظاهرات در داخل سرزمين‌هاي اشغالي عليه نتانياهو كاهش پيدا كرد و از سوي ديگر فرصت لازم براي اجراي اهداف مورد نظر در اختيارش قرار گرفت. در مرحله بعد او به غزه حمله كرد و بيش از 34هزار زن و كودك و شهروند فلسطيني را كشت. بيش از 34هزار نفر شامل زنان، كودكان و جوانان كشته و بيش از 80 درصد شهر غزه و زيرساختهاي آن با تخريب مواجه شد. 1ميليون و 800هزار نفر از جمعيت 2ميليون و 300هزار نفري غزه آواره شده‌اند و مردم اين باريكه براي داشتن نيازهاي ابتدايي خود نيز با مشكل مواجه هستند. اين جنايات زماني كه در فضاي مجازي بازتاب پيدا كرد، فشار افكار عمومي در غرب و ساير نقاط جهان متوجه اسراييل شد. در اين ميان، بسياري ازشهروندان كشورهاي غربي از دولت‌هاي خود خواستند كه روند حمايت از اسراييل را متوقف كنند. كار به جايي رسيد كه حتي چهره‌اي مانند ترامپ هم خواستار پذيرش آتش بس توسط اسراييل شد چرا كه معتقد بود اسراييل قافيه را در افكار عمومي جهاني باخته است. 
نتانياهو اما براي فرار از اين مرحله، دومين پرده از سناريوي خود را طراحي و اجرا كرد. در اين طرح، نيروهاي اسراييل تا حدي از غزه بيرون آمدند و به سمت شمال متمركز شدند. در اين پرده از نمايش، اسراييل توجه و تمركز خود را متوجه حزب‌الله لبنان كرد. هدف دوم پس از غزه، حزب‌الله لبنان است، اسراييل به خوبي مي‌داند كه چنانچه بتوانند با حمله زميني حزب‌الله را خنثي كرده و تحت فشار قرار دهد، حزب‌الله را در داخل ضعيف و زمينه شكل‌گيري جنگ داخلي را در لبنان فراهم مي‌كنند. اين راهبرد توسط اسراييل در دست اقدام بود. اما براي كسب حمايت غرب در اين مسير به يك كاتاليزور مهم نياز داشتند. اسراييل در ادامه براي كسب حمايت كشورهاي غربي حمله به كنسولگري ايران در سوريه را اجرايي و 7نفر از مستشاران ايران را به شهادت رساند. در عمل اسراييل، ايران را در موقعيتي قرار داد كه چاره‌اي جز واكنش نشان دادن نداشته باشد. اگر ايران واكنش لازم را نشان نمي‌داد، ضمن جري‌تر شدن اسراييل اين ابهام را هم در داخل ايجاد مي‌كرد كه چرا واكنش لازم به جنايات اسراييل نشان داده نشده است. ايران مجبور شد يك واكنش موثر از خود نشان دهد، اما در عين حال تلاش كرد اين واكنش به گونه‌اي نباشد كه منتهي به يك جنگ تمام عيار شود. طي روزهاي منتهي به واكنش ايران به اسراييل، مجموعه‌اي مناسبات ارتباطي با كشورهاي مختلف منطقه‌اي و فرا منطقه‌اي در دستور كار قرار گرفت تا هم پاسخ مناسب به اسراييل داده شود و هم از گسترش مناقشه جلوگيري شود. تا اين بخش به نظر مي‌رسد، ايران به خوبي توانسته از دام مورد نظر نتانياهو عبور كند، بدون اينكه گرفتار بحران‌هاي فزاينده شود. از اين نقطه به بعد، سياست‌هاي امريكا هم واجد اهميت خواهد بود. به‌طور كلي امريكا مايل نيست جنگ تمام عياري در منطقه شكل بگيرد. اگر اسراييلي‌ها قانع نشوند و بخواهند دست به ماجراجويي‌هاي تازه عليه ايران (يا لبنان) بزنند، ايران هم ناچار خواهد بود، پاسخ مناسب بدهد. ورود به اين مختصات مورد علاقه هيچكدام از طرفين (به جز نتانياهو) نخواهد بود. بقاي نتانياهو به تداوم بحران در منطقه بستگي دارد. نتانياهو به گونه‌اي برنامه‌ريزي مي‌كند كه اصل بقاي اسراييل را با موقعيت خود پيوند زده است. كابينه جنگ اسراييل امروز (يكشنبه) تشكيل جلسه داده تا درباره راهبرد مناسب تصميم‌سازي كند. برخي رسانه‌هاي غربي اعلام كردند كه اسراييل قرار نيست پاسخي به حمله ايران بدهد. اما اگر اين راهبرد تغيير كند و اسراييل به دنبال ماجراجويي‌هاي تازه سوق پيدا كند، مشكلات منطقه‌اي وسعت يافته و زواياي تازه‌اي پيدا مي‌كند. اين وضعيت نه مورد علاقه غرب و امريكاست و نه ايران قصدي براي ورود به اين مختصات دارد، تنها نتانياهو است كه براي منافع خود حاضر است منطقه را به آتش و خون بكشاند. بنابراين طرفين بايد متوجه اين رويكردهاي جنون‌آميز نتانياهو بوده و از آن دوري كنند.