بورس تهران در وضعيت سختي قرار دارد، يك روز منفي و در روز ديگر براي جبران منفي‌ها به صورت ناچيز مثبت مي‌شود تا شاخص كل از محدوده دو ميليوني خارج شود و به نوعي اعتماد سهامداران را با اين عدد دو ميليوني خريداري كند. درحال حاضر اعتماد ركن گمشده بورس است و مسوولان امر در تلاشند كه با نگه داشتن شاخص در تراز دو ميليوني اعتماد سهامداران را نيز در محدوده نگاه دارند.
اين جدال بازار درحالي رخ مي‌دهد كه ارزش دلاري بازار و ارزش معاملات بسيار پايين است و حتي عدد قابل قبولي نيست كه فعالان بورسي را ترغيب كند تا سرمايه خود را وارد اين بازار كنند. پيش از هركاري بايد سايه دولت از روي بازار سهام برداشته شود تا سهامداران احساس كنند بازار به آرامش سياسي و اقتصادي رسيده تا در نهايت تصميم بگيرند در بورس سرمايه‌گذاري كنند. اين تصميم سرمايه‌گذاري در بورس در شرايط عادي و بدون دخالت مي‌تواند سدي در برابر تورم باشد و سرمايه‌گذاران را از گرداب تورم كشور نجات دهد.
درست است دولت سيزدهم و ديگر مسوولان كشوري عقيده دارند كه در بورس دخالت نمي‌كنند؛ اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه ميزان دخالت مسوولان دولتي در بورس بالاست و همين موضوع نقدينگي و اعتماد را از بازار فراري داده و در مقابل بازارهاي موازي همانند بانك، طلا و ارز را تقويت كرده است؛ تقويتي كه به قيمت خروج بيشتر پول از بازار سرمايه تمام شد. به‌طور كلي تنها راه نجات بازار سرمايه عدم دخالت دولت در بازار سهام است كه مي‌تواند شرايط را تغيير دهد.
دخالت‌هاي دولتي در بورس
احسان خاتوني، تحليلگر بازار سرمايه توضيح مي‌دهد: متغير‌هاي زيادي بر بازار سرمايه اثرگذارند كه در حال حاضر همه آنها به ضرر بازار وارد شده‌اند. از جمله آنها افزايش نرخ سود گواهي سپرده تا ۳۰ درصد است، نرخي كه فراتر از انتظار بازار بود و به دنبال آن هم بازار ارز اصلاح و كاهشي شد و هم بورس را تحت تاثير قرار داد.
به گفته اين كارشناس، بازار سرمايه، چون هميشه مكاني براي دخالت‌هاي دولتي بوده است، در نتيجه اقبال عمومي هميشه كمتر از دارايي‌هاست. مثل همين دست اندازي‌هايي كه به سود شركت‌ها مي‌شود. در نتيجه افراد به سمت بازار ملك و طلا و خودرو ... مي‌روند، بازار‌هايي كه مالكيت آن تمام و كمال در اختيار خودش باشد و هيچ نهاد و هيچ ارگاني به سودش دست اندازي نكند، ولي در بازار سرمايه متاسفانه يك دستورالعمل مي‌آيد و جالب اين است كه عطف به ماسبق مي‌شود.
وي در ادامه تصريح مي‌كند: اين به آن معناست كه دستورالعملي مي‌آيد كه گذشته نگر است و بخش زيادي از سود شركت‌ها را مي‌خورد. يا مثلا مسووليت كنترل محصول فلان شركت به دست شوراي رقابت مي‌افتد و به اين ترتيب جلوي رقابت و رشد محصول آن شركت را مي‌گيرد. اينها در نهايت موجب مي‌شود علاوه بر اينكه رانت در اقتصاد توليد شود، جلوي سرمايه‌گذاري در بازار نيز گرفته شود. به همين دليل بازار سرمايه اقبال عمومي خود را از دست مي‌دهد و از تورم و ساير بازار‌ها جا مي‌ماند. مثلا در دو سال گذشته قيمت محصولات ورقه گرم فولاد مباركه در بورس كالا و بازار آزاد چند برابر شده است، ولي قيمت سهام آن رشد چنداني نداشته است. اينكه مي‌گويند بازار سرمايه از تورم جا مانده به همين معناست. محصولات شركت‌ها رشد دارد، ولي بازار سرمايه نه دليل آن هم كم شدن اقبال عمومي جامعه است.
خاتوني در ادامه با بيان اينكه تصميمات دولت در حال حاضر به اندازه ريسك‌هاي بين‌المللي و جهاني اثر مهمي در بازار دارد مي‌افزايد: ما انتخابات را نيز در پيش داريم و در اين ايام مقداري كنترل نرخ‌ها در همه‌چيز شديد مي‌شود. به شخصه بعيد مي‌دانم تا عيد در بازار خبري باشد. البته در عيد يك مقدار به‌طور سنتي تحولات را در بازار شاهد خواهيم بود. اما بازار همينطور دارد پتانسيل خود را جمع مي‌كند. يعني قيمت‌ها ارزنده است، P/Eها در محدوده معقول و بازار آماده يك تيك آف است. اين تيك آف ممكن است به بعد از ماه رمضان و يعني به ارديبهشت ماه موكول شود، چرا كه به گفته وي در ماه رمضان نيز باز هم بحث كنترل نرخ‌ها و قيمت‌ها به‌طور جدي دنبال مي‌شود، اما بعد از آن موج افزايش نرخ‌ها به تدريج به ساير محصولات خواهد رسيد؛ از جمله غذايي‌ها و خودروسازان و... به‌طور كلي مي‌توان گفت در عيد يك مقدار رشد خواهيم داشت، اما رشد اصلي براي بعد از ماه رمضان خواهد بود.
طبق پيش بيني احسان خاتوني براي اقتصاد 24 شاخص كل احتمالا تا پايان سال در همين محدوده ۲ ميليون و ۱۰۰ تا ۲ ميليون و ۲۰۰ هزار واحد بازي كند و بعيد مي‌دانم رشد چنداني داشته باشيم، اما محدوده‌هاي ۲ ميليون و ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار واحد بعد از ارديبهشت در دسترس خواهد بود. البته اگر اتفاق خاصي نيفتد و اوضاع منطقه آرام باشد.
بازار از نگاه معاملات
در معاملات آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه شاخص كل بورس تهران 573 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 70 هزار و 844 واحد رسيد. شاخص كل فرابورس با افت 12 واحدي به رقم 24 هزار و 785 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با ريزش 402 واحد به سطح 135 هزار و 639 واحد رسيد.
روز چهارشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار براي سيزدهمين روز معاملاتي متوالي منفي شد و 213 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد خساپا بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 20 ميليارد تومان بود. پس از خساپا، نمادهاي وبملت، خودرو، حفارس و وشهر بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي آردينه، كسرام، حشكوه، خزاميا و زشگزا تعلق داشت.
در روزي كه گذشت وپاسار، خودرو و پارسان نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي سدشت، وپارس و خزاميا از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي هرمز، فصبا و فزر بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي بپاس، دماوند و خاور بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص كل فرابورس داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس اين روز نماد خزاميا بيشترين تراكنش را داشت و داتام و شستا در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز فنر، بيوتيك و آردينه بيشترين تراكنش را داشتند.
طي آخرين روز كاري هفته ارزش معاملات كل بازار سهام به 48 هزار و 205 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 42 هزار و 587 ميليارد تومان بود كه 88 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز شامل مي‌شود. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 9 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 3 هزار و 132 ميليارد تومان رسيد كه كمترين رقم هفته است.
در معاملات چهارشنبه، 58 نماد صف خريد داشتند و 47 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت 6 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 343 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 68 درصدي به 239 ميليارد تومان رسيد.
