گلي ماندگار|
در حالي كه مساله كمبود شيرخشك به خصوص شيرخشك‌هايي كه براي نوزادان با بيماري‌هاي خاص در نظر گرفته شده است‌کمیاب شده، سخنگوي سازمان غذاو دارو همچنان از تامين شيرخشك و نبود كمبود آن در كشور سخن مي‌گويد. اينكه مسوولان مي‌گويند هيچ گزارشي مبني بر كمبود شيرخشك ندارند و از سوي ديگر والدين برخي از نوزادان كه به بيماري‌هاي خاص و نادر مبتلا هستند براي دستيابي به شير خشك مورد نياز نوزادان‌شان با مشكلات فراوان دست و پنجه نرم مي‌كنند نشان مي‌دهد يا گزارش‌دهنده‌ها به دقت مسائل را مورد بررسي قرار نمي‌دهند و گزارش اشتباه به گوش مسوولان مي‌رسانند يا مسوولان ترجيح مي‌دهند آن بخشي از گزارش‌ها دريافت كنند كه نشان از نبود كمبود و گراني و... دارد. اين كه در طي يك ماه قيمت شيرخشك به ناگهان دو تا سه برابر شده است و به گفته رييس سازمان غذاودارو اين افزايش قيمت به حساب نمي‌آيد و تازه قيمت شيرخشك در بازار واقعي شده است يك طرف ماجرا است و اينكه مسوولان نمي‌خواهند بپذيرند با شعار و وعده وعيد نمي‌توان مشكلات موجود را حل و فصل كرد طرف ديگر ماجرا است.
توزيع و عرضه شيرخشك در كشور
پايدار است
سخنگوي سازمان غذا و دارو با تاكيد بر روند پايدار تامين، توزيع و عرضه شيرخشك در كشور، گفت: در ۴۵ روز گذشته هيچ گزارشي از كمبود در استان‌هاي مختلف بابت شيرخشك‌هاي رگولار (معمولي) نداشتيم. دكتر سجاد اسماعيلي درباره آخرين وضعيت تامين شيرخشك در كشور، گفت: در حال حاضر روند تامين، توزيع و عرضه شيرخشك در كشور پايدار است؛ به‌طوري كه در ۴۵ روز گذشته هيچ گزارشي از كمبود در استان‌هاي مختلف بابت شيرخشك‌هاي معمولي نداشتيم. او با بيان اينكه با اصلاح سياست‌هاي ارزي و حمايت از توليد‌كننده، قيمت شيرخشك به قيمت واقعي آن نزديك‌تر شد، تاكيد كرد: البته مصرف‌كننده با همان قيمت قبلي شيرخشك را دريافت مي‌كند و تغيير قيمتي براي مصرف‌كننده نداشته‌ايم. اسماعيلي افزود: در مجموع با حمايت از توليدكنندگان داخلي، هم تامين شيرخشك و هم توزيع آن افزايش يافت؛ به گونه‌اي كه در آبان ماه بيش از هشت ميليون قوطي شيرخشك رگولار، در آذر ماه ۱۲ ميليون و ۶۰۰هزار عدد و در دي ماه نيز حدود ۹.۵ ميليون قوطي شيرخشك رگولار در كشور توزيع شده است؛ در حالي كه روند در سال گذشته طوري بود كه ماهيانه بين ۵ ميليون تا ۵ميليون و ۵۰۰ هزار قوطي شيرخشك توزيع شده است.
سخنگوي سازمان غذا و دارو همچنين ادامه داد: به‌طور كلي گزارش‌هايي كه به صورت هفتگي از معاونت‌هاي غذا و دارو در سراسر كشور و همچنين انجمن داروسازان و داروخانه‌ها دريافت مي‌كنيم، حاكي از روند پايدار و ميزان موجودي شيرخشك در شركت‌هاي توزيع‌كننده و داروخانه‌ها دارد؛ به‌طوري كه برندهاي مختلف شيرخشك مورد استفاده، در كوچك‌ترين تا بزرگ‌ترين داروخانه‌هاي كشور و به ميزان كافي موجود است و مردم مي‌توانند با در دست داشتن كد ملي كودك به داروخانه مراجعه كنند و با ثبت كد ملي و استعلام شناسه رهگيري، شيرخشك را با قيمت قبلي دريافت كنند. اسماعيلي درباره شيرخشك‌هاي رژيمي نيز گفت: در زمينه شيرخشك‌هاي رژيمي نيز با اصلاح سياست‌هاي ارزي مجددا از توليد‌كننده اين حوزه حمايت شد و به اين ترتيب از هفته گذشته مردم با مراجعه به داروخانه و ارايه نسخه پزشك و كد ملي فرزندشان مي‌توانند شيرخشك را با قيمت قبلي دريافت كنند. بنابراين در اين حوزه نيز آمار تامين و توزيع كاملا پايدار است.
نوزادان مبتلا به بيماري متابوليك ام‌اس‌يودي شيرخشك ندارند
اما برخلاف گفته‌هاي سخنگوي سازمان غذاودارو طي روزهاي گذشته اخباري در فضاي مجازي منتشر شده است كه نشان مي‌دهد هنوز هم براي نوزادان با بيماري‌هاي خاص كمبود شيرخشك به طرز محسوسي وجود دارد. به‌طور مشخص نوزادان مبتلا به بيماري «متابوليك‌ام اس يو دي» كه تنها شيرخشك درماني آنها مي‌تواند مواد مغذي را به بدن اين نوزادان برساند در داروخانه‌ها پيدا نمي‌شود. اين در حالي است كه به گفته والدين برخي از نوزادان برخلاف آن چيزي كه بر أساس تجويز پزشك آنها در ماه نياز به ۱۲ قوطي شيرخشك دارند به سختي مي‌توانند ۲ قوطي براي فرزندانشان تهيه كنند. اين نوزادان نمي‌توانند از شير مادر تغذيه كنند چرا كه به دليل اين بيماري بدنشان قادر به پردازش اسيدهاي آمينه نيست. اين نوزادان تا پايان عمر بايد از خوردن شير و غذاهايي كه داراي اسيدهاي آمينه است خودداري كنند.
مساله فقط فرزندآوري نيست
اختصاص امكانات هم هست
پروانه مادر نوزاد مبتلا به بيماري متابوليك ام‌اس‌يودي به «تعادل» مي‌گويد: اين بيماري ارثي است و البته در آزمايش‌هاي غربالگري مشخص مي‌شود اما ما اين كار را انجام نداديم و متاسفانه نوزاد ما به اين بيماري مبتلا است. الان چند ماه است كه ما براي پيدا كردن شيرخشك مورد نياز فرزندمان با مشكلات زيادي مواجه‌ايم. برخي مي‌گويند واردات اين نوع شيرخشك‌ها با مشكل مواجه شده است برخي ديگر مي‌گويند وارد نمي‌كنند تا به توليد داخلي برسند و در اين بين فرزندان ما هستند كه بايد گرسنگي بكشند و ما با ديدن وضعيت بد آنها دچار عذاب بشويم. او مي‌افزايد: وقتي مسوولان اين همه در مورد فرزندآوري تبليغات مي‌كنند آيا أصلا در مورد تامين نيازهاي نوزادان هم تلاش مي‌كنند. مساله فقط به دنيا آوردن و فرزند آوري نيست مساله اين است كه ما بتوانيم امكانات مناسب براي اين فرزندان فراهم كنيم تا زندگي خوبي داشته باشند و با كمبود و سوءتغذيه بزرگ نشوند.
استفاده از شيرخشك بدون اسيد آمينه
در اين رابطه فيروزه استخري كارشناس معاونت تحقيق و توسعه غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي شيراز مي‌گويد: بيماران مبتلا به اين بيماري در كودكي بايستي از شيرهاي مخصوص كه فاقد «لوسين»، «ايزولوسين» و «والين» است استفاده كنند و تا پايان عمر از خوردن شير و غذاهايي كه داراي اين اسيدهاي آمينه است پرهيز كنند. او مي‌افزايد: بيماري ام‌اس‌يودي يك بيماري ارثي نادر و جدي است در اين بيماري بدن نمي‌تواند اسيدهاي آمنيه خاص را پردازش كند كه اين ناهنجاري موجب تجميع مواد مضر در خون و ادرار مي‌شود . به‌طور معمول بدن ما غذاهاي پروتييني مانند گوشت و ماهي را به اسيدهاي آمينه تجزيه مي‌كند. اين بيماري به نام «ادرار شربت افرا» هم شناخته مي‌شود. اين نام به دليل بوي شيرين ادرار نوزادان و شيرخواران كه شبيه بوي شيره درخت افرا است بر اين بيماري گذاشته شده است. اين كارشناس معاونت تحقيق و توسعه غذاو داروي دانشگاه علوم پزشكي شيراز در بخش ديگري از سخنان خود مي‌گويد: نوزادان مبتلا به اين بيماري هيچ منبع تغذيه‌اي ديگري ندارند و نبود شيرخشك مخصوص آنها باعث بروز مشكلات زيادي برايشان مي‌شود چرا كه تنها منبع تغذيه‌اي آنها همين شيرخشك است كه كمبود و نبود آن باعث گرسنه ماندن نوزادان مبتلا به اين بيماري مي‌شود.
طرح كه موفق عمل نكرد
فروش شيرخشك با كد ملي نوزاد و ثبت آن در سامانه تي تك از ۲۰ مهرماه الزامي شد. سازمان غذا و دارو به دنبال كمياب شدن و قاچاق اين محصول تصميم به اجراي اين طرح گرفت. براي شيرخشك به دليل حمايت از مصرف‌كننده ارز ۴۲۰۰ توماني تعلق مي‌گرفت. بنابراين به دليل اختلاف قيمت موجود، احتمال قاچاق معكوس شيرخشك يا استفاده در مصارف ديگر نظير
شيريني فروشي‌ها وجود داشت. به همين دليل ارايه اين محصول با كد ملي و تاريخ تولد نوزاد و ثبت در سامانه تي‌تك الزامي شد تا طول زنجيره تأمين تا مصرف، قابل رصد باشد. در آن شرايط توليدكنندگان شيرخشك از نبود ارز براي تأمين مواد اوليه شيرخشك گلايه داشتند و طبق گفته رييس انجمن توليدكنندگان شيرخشك اگر كسي مي‌خواست واردات شيرخشك داشته باشد، راحت‌تر از توليدكنندگان مي‌توانست ارز دريافت كند.
بانك مركزي از ابتداي سال تا ۱۹ آبان ۱۴۰۲ جمعاً مبلغ ۹۸ ميليون و ۲۰ هزار دلار فقط براي واردات شيرخشك و ماده اوليه آن با ارز ترجيحي تأمين كرده كه اين رقم حاكي از رشد ۷۷ درصدي نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. بر اساس گزارش‌ها از اواخر آبان ارز ترجيحي يا همان يارانه شيرخشك به بيمه‌ها منتقل شد و به شيرخشك يارانه تعلق گرفت، اما شيرخشك رژيمي مشمول يارانه نشده بود. تا اينكه سخنگوي سازمان غذا و دارو از يارانه‌اي شدن شيرخشك‌هاي رژيمي از روز شنبه ۱۴ بهمن خبر داد. داروخانه‌ها از اين تاريخ با ثبت شناسه رهگيري شيرخشك در سامانه تي‌تك مي‌توانند شير خشك رژيمي را بدون تغييرقيمت به مصرف‌كننده در سقف معين عرضه كنند. همچنين سخنگوي سازمان غذا و دارو به وضعيت پايدار توليد خشك در كشور اشاره كرد و عنوان كرد كه هم‌اكنون به صورت ميانگين ماهانه بين ۶ تا ۷.۵ ميليون قوطي شير خشك در كشور توليد مي‌شود و در صورت كمبود احتمالي و نياز به توليد بيشتر، كارخانه‌ها براي توليد بيشتر شير خشك شيفت‌بندي مي‌شوند.
كمبود شيرخشك‌هاي رژيمي يك مشكل پابرجاست
سمانه ترابي، متخصص يكي از داروخانه‌هاي شهر تهران در اين باره به تعادل مي‌گويد: متاسفانه همچنان كمبود شيرخشك‌هاي رژيمي و درماني وجود دارد و نمي‌توان گفت كه اين مشكل به‌طور كامل حل و فصل شده است. او مي‌افزايد: برخي از اين شيرخشك‌ها حتما بايد از خارج وارد شوند و اختصاص ندادن به موقع ارز براي واردات اين شيرخشك‌ها باعث ناياب شدن آن مي‌شود و به اين ترتيب خانواده‌ها به درد سر مي‌افتند و نوزادان بايد گرسنگي را تحمل كنند.
