«۸۰ درصد از دانشجويان پزشكي ما به فكر خروج از كشورند، حال امروز و چشم‌انداز آينده كشور و مردم خوب نيست، علائم حياتي به مرز هشدار رسيده‌اند، رشته‌هاي مهم مثل جراحي قلب، طب اورژانس و بيهوشي داوطلب ورودی ندارند كيفيت درمان، سلامت، تجهيزات پزشكي ضروري (حتي براي اعمال جراحي) افت كرده، در رشد علمي كشور عقب‌تر از كشور‌هاي تركيه و عربستان قرار گرفته‌ايم. به اقتضاي عناوين حرفه‌اي پزشكي و دانشگاهي انجمن اسلامي جامعه پزشكي ايران و به عنوان معلمي كه بيش از 45 سال در مدرسه و دانشگاه، تدريس كرده‌ام اعلام مي‌كنم كه امروز يكي از بزرگترين دغدغه‌ها و نگراني‌هاي ما مهاجرت و يا بهتر بگويم فرار نيروي انساني نخبه در رده‌هاي مختلف، فارغ‌التحصيلان دانشجويان و اساتيد رشته‌هاي مختلف پزشكي و
غير پزشكي به هركجاي ديگر است. بسياري از داروهاي ضروري از جمله داروهاي بيماران سرطاني، يا در دسترس نيست يا بايد با هزينه‌هاي گزاف از بازار آزاد تهيه شود. استقلال دانشگاه‌ها تحت دستور و شرايط امنيتي به شدت خدشه دار شده است، تا جايي كه بعضي از اساتيد با سابقه و نامدار به دستور، اخراج يا به اجبار بازنشسته مي‌شوند.»
اين‌ها جملاتي است كه محمد رضا ظفرقندي، دبير كل جامعه پزشكي در سي امين مجمع عمومي اين انجمن به آنها اشاره كرده است.
اين سخنان نشان مي‌دهد كه عليرغم ادعاي مسوولان وزارت بهداشت و درمان وضعيت سيستم درماني كشور چه در زمينه خدمات بيمارستاني و چه در زمينه خدمات دارويي و درماني اصلا خوب نيست. اينكه مردم از كمبود دارو رنج ببرند و اين اخبار به گوش مسوولان برسد و آنها تنها كاري كه مي‌كنند تكذيب اخبار باشد نشان از نبود هيچ اراده‌اي براي رفع كاستي‌ها دارد.
همين چند روز پيش بود كه باز هم گروه ديگري از بيماران به دليل نبود دارو در مقابل وزارت بهداشت تجمع كردند اين بار هم نوبت بيماران «سي‌اف» بود. در همين رابطه خبرگزاري ايرنا وابسته به دولت نبود اين دارو را به تحريم‌ها ربط داده و گفته همين امر باعث شده تا دولت نتواند داروي خارجي وارد كند و به همين دليل بيماران مجبور به استفاده از داروي داخلي شده اند و عوارضي را براي آنها به همراه داشته است.
خودكفايي در صنعت دارو يا شكست تحريم‌ها؟
چنين اظهاراتي در حالي بيان مي‌شود كه طي سه سال گذشته بارها و بارها مسوولان حوزه بهداشت و درمان و سازمان غذاودارو اعلام كرده اند كه هر داوريي به توليد داخل برسد ديگر نمونه خارجي آن وارد نخواهد شد پس در نتيجه اين مساله هيچ ربطي به تحريم‌ها ندارد و مسوولان خودكفايي در توليد دارو را در دستور كار خود قرار داده اند. اين مشكل هم تنها براي بيماري «سي اف» وجود ندارد بلكه بيماران هموفيلي، بيماران مبتلا به ام اس و حتي بيماران مبتلا به اس ام‌اي هم با همين مشكلات دست و پنجه نرم مي‌كنند. داروهاي توليد داخل كيفيت لازم براي بيماران را ندارد و داروهاي خارجي هم به استناد همين توليدات داخلي وارد كشور نمي‌شوند. اينكه دولت عزم خود را جزم كرده تا با توليدات داخلي تحريم‌ها را شكست دهد يك طرف ماجرا است و اينكه آيا واقعا داروها به دليل تحريم وارد كشور نمي‌شوند سوي ديگر ماجرايي است كه هنوز هيچ كس نتوانسته پاسخي دقيق و روشن براي آن داشته باشد.
خودكفايي خوب است اما...
پرويز دوايي داروساز در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه وضعيت ساخت دارو در داخل كشور هم متاثر از مشكلات مالي است. بسياري از توليد كنندگان دارو به دليل گراني ارز نمي‌توانند مواد اوليه را وارد كنند و همين مساله باعث مي‌شود تا داروهاي داخلي هم با كمبود مواجه شوند. از سوي ديگر برخي داروهاي توليد شده هم كيفيت مناسبي ندارند. به خصوص داروهاي بيماران خاص كه بسيارهم حياتي هستند و با جان بيماران سر و كار دارند حتما بايد از كيفيت مناسب برخوردار باشند.
او درباره وضعيت كمبود دارو در كشور مي‌افزايد: متاسفانه كمبود دارو در كشور به طرز چشمگيري افزايش پيدا كرده است. بسياري از افراد مجبورند داروي مورد نياز خود را از بازار آزاد تهيه كنند و اين مساله نشان مي‌دهد كه نظارت دقيقي بر بازار دارويي كشور صورت نمي‌گيرد چرا كه نبايد اگر دارويي در داروخانه‌ها پيدا نمي‌شود در بازار آزاد به وفور باشد و مردم با هزينه‌هاي بالا مجبور به تهيه داروي مورد نياز خود شوند.
اين دكتر داروساز در پايان مي‌گويد: مساله سلامت مردم نبايد قرباني بازي‌هاي سياسي شود. نمي‌توانيم فقط با انكار كردن مشكلات و كمبودها را ناديده بگيريم. وضعيت دارويي كشور خوب نيست و اين موضوع بايد از سوي مسوولان پذيرفته شود. همچنين بالا بودن هزينه‌هاي درماني نيز خود مشكل ديگري است كه بسياري از افراد را از چرخه درمان خارج مي‌كند.
كمبود پزشك همين الان هم
محسوس است
پدرام فروتن، پزشك اورژانس يكي از بيمارستان‌هاي تهران درباره كمبود پزشك و كادر درمان در بيمارستان‌ها به تعادل مي‌گويد: همين الان هم كمبود پزشك در اكثر بيمارستان‌هاي كشور كاملا محسوس است و اين مساله در بيمارستان‌هاي دولتي خيلي بيشتر ديده مي‌شود. متاسفانه بي توجهي مسوولان به كيفيت خدمات درماني و واقعي نكردن تعرفه‌هاي پزشكي باعث شده تا بسياري از پزشكان كه امكان مهاجرت هم ندارند به شغل‌هاي ديگر روي بياورند و طبابت را كنار بگذارند.
او مي‌افزايد: هر سال چانه زني بر سر تعرفه‌هاي پزشكي به نتيجه نمي‌رسد و در نهايت تعرفه‌ها به صورتي تصويب مي‌شود كه مورد تاييد جامعه پزشكي نيست. همين مساله هم به مهاجرت و يا ترك شغل پزشكان دامن مي‌زند.
فروتن در مورد فرسودگي تجهيزات پزشكي نيز مي‌گويد: متاسفانه در اكثر بيمارستان‌هاي كشور به خصوص بيمارستان‌هاي دولت مساله فرسودگي تجهيزات پزشكي به يكي از معضلات مهم تبديل شده است. به خصوص در شهرهاي كوچك كه فقط يك يا دو بيمارستان دارند اين مساله نمود بيشتري پيدا كرده و در اين بين اما وزارت بهداشت هم هيچ راه‌حلي براي رفع مشكل ارايه نمي‌دهد.
افزايش خروج كادر سلامت از كشور
از سوي ديگر عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به تصويب ۴۶ درصدي تعرفه‌هاي پزشكي در شوراي عالي بيمه، گفت: متأسفانه تعرفه خدمات پزشكي واقعي نيست و اگر به دنبال حذف پرداخت‌هاي اضافي و زيرميزي هستيم بايد خدمات پزشكي به صورت واقعي تعرفه گذاري شود.
محسني بندپي با يادآوري اينكه حال كاركنان نظام سلامت به ويژه پزشكان خوب نيست، تصريح كرد: يك پزشك، دست بريده دختر ۶ ساله‌اي را در مدت ۷ ساعت در اتاق عمل بيمارستان دولتي پيوند زده اما تعرفه آن ۴۳۰ هزار تومان بوده و ۱۰ ماه بعد هم اين مبلغ پرداخت مي‌شود. در واقع پزشكان متخصص در سن ۳۳ سالگي وارد بازار كار شده و خدمات فوق تخصصي ارايه مي‌كنند اما اين خدمات با قيمت بسيار پايين خريداري مي‌شود.
او يادآور شد: براي پيشگيري از خروج نخبگان از بخش دولتي به بخش خصوصي و از بخش خصوصي به خارج از كشور نيازمند ايجاد انگيزه بيشتر براي ماندگاري آنها هستيم و اين ماندگاري شكل نمي‌گيرد مگر اينكه ارزش خدمات افراد و جايگاه و شأن آنها حفظ شود به ارزش خدمات آنها پي ببريم.
محسني بندپي افزود: متأسفانه شاهد افزايش خروج كادر سلامت و پزشكان از كشور و بروز مشكلاتي براي رزيدنت‌ها هستيم و در واقع فشار زيادي را متحمل مي‌شوند و جاي تعجب است كه چرا براي حفظ نيروهاي پزشكي كشور سرمايه‌گذاري نمي‌شود در اين رابطه ضروري است كميته‌اي متشكل از وزراي علوم، بهداشت، آموزش و پرورش، كشور، اطلاعات و خارجه تشكيل و علت خروج كادر سلامت و پزشكان از كشور را بررسي كند.
عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس افزود: در بدترين شرايط اقتصادي كشور براي كادر درمان هزينه كرده‌ايم چرا بايد به گونه‌اي اقدام كرد كه آنها را از دست بدهيم؛ اغلب كشورها براي جذب كادر درمان تمامي شرط و شروط را برداشته‌اند و تاكيد كردند كه لازم نيست حتي زبان خارجي بلد باشيد و در حالي كه در سال ۱۳۷۶ نمره آيلتس بورسيه‌هاي وزارت بهداشت ۶.۵ بود و بسياري از بورسيه‌ها به خاطر نمره پايين نمي‌توانستند پذيرش شوند اما در حال حاضر تمامي شروط براي جذب كادر درمان برداشته شده و در واقع براي نيرويي كه ۲۶ سال در كشور ديگري آموزش ديده تنها دو تا سه ماه براي زبان هزينه مي‌كنند و ۶۰ سال از خدمات آنها بهره مي‌برند؛ وقتي فردي سه شيفت كار كند و آماده به خدمت بخوابد بايد وضعيت مالي‌اش با ساير مشاغل متفاوت باشد در ضمن درآمد مالي كسي كه از ۲۰ سالگي نسبت به كسب درآمد اقدام مي‌كند با كسي كه از ۳۳ سالگي وارد بازار مي‌شود بسيار متفاوت است؛ بايد فرهنگ پزشك ستيزي و نخبه ستيزي را كنار بگذاريم زيرا كشور و مردم به خدمات نخبگان نياز دارند و نبايد اجازه داد نخبگان با خروجشان ژن نخبگي را هم از كشور خارج كنند. چه بپذيريم چه نپذيريم پزشكان جزو يك درصد نخبگان كشور محسوب مي‌شوند و در حال حاضر خروج نخبگان از كشور بيداد مي‌كند، البته مهاجرت تنها مختص پزشكان نيست و خروج نخبگان از كشور زنگ خطري است و دولت و مجلس بايد به اين موضوع توجه بيشتري داشته باشند.
