بنابر آمارهاي اعلامي ۴۲ تا ۴۳ درصد تراكتورها از رده خارج هستند كه براي نوسازي تراكتورها راهي جز حمايت از كشاورزان و كارخانه‌هاي تراكتورسازي وجود ندارد تا آنها با تجهيز خود به تكنولوژي روز دنيا بتوانند به توليد ادامه دهند. طبق آمار سالانه به ۲ هزار و ۲۰۰ دستگاه كمباين در كشور نياز داريم، اما توليد كشور حداكثر ۸۰۰ تا يك هزار هكتار دستگاه است كه اين موضوع منجر به استفاده از تراكتورهاي كهنه و فرسوده در مزارع يا كمبود و نوسان قيمت در بازار شده است. در همين رابطه كريم ذوالفقاري رييس مركز توسعه مكانيزاسيون كشاورزي و صنايع غذايي مي‌گويد: ظرفيت شركت‌هاي سازنده تراكتور و كمباين بخش خصوصي با تعداد توليد سالانه محدود، استعداد بالقوه صنعت توليد و تامين ماشين‌هاي كشاورزي است كه با تقويت توان و توجه ويژه به رفع مشكلات اين شركت‌ها مي‌توان كسري عرضه اين دو ماشين حياتي در امنيت غذايي را كاهش داد. ذوالفقاري گفت: توسعه مكانيزاسيون كشاورزي راهكار اصلي افزايش بهره‌وري و ضامن امنيت غذايي كشور محسوب مي‌شود. رييس مركز توسعه مكانيزاسيون كشاورزي ادامه داد: اگر سن تراكتور يا سال ساخت تراكتورهايي كه در كشور هستند را زير ۱۰ سال در نظر بگيريم، انتظار ۱۰۰۰ ساعت كار در سال از آن مي‌رود، درحالي كه ما حدود ۵۵ درصد كل تراكتورهايي كه داريم بالاي ۱۳ سال ساخت هستند و بخش عمده‌اي از تراكتورهايي كه موجود است بالاي ۲۰ سال ساخت هستند كه براين اساس ديگر توان ۱۰۰۰ ساعت كار را نمي‌توان از آن داشت. ذوالفقاري در واكنش به صادرات تراكتور گفت: سالانه حدود ۲۵ هزار تراكتور در كشور توليد شده كه بخشي از آن صادر مي‌شود، در حالي كه به سبب ضعف توليد داخل نبايد تراكتور صادر شود. همچنين در تعدادي از مدل‌ها حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ ميليون تومان بين كارخانه و قيمت بازار تفاوت قيمت وجود دارد كه اين امر بيانگر عطش و نياز بازار است.
رييس مركز توسعه مكانيزاسيون كشاورزي با بيان اينكه ۳۰۰ هزار تراكتور فرسوده در كشور وجود دارد، گفت: هم‌اكنون اين تعداد تراكتور فرسوده بالاي ۱۳ سال ساخت هستند و هر سال هم به اين عدد اضافه مي‌شود. براين اساس طي برنامه‌اي ۵ ساله بايد اين ماشين‌هاي فرسوده حذف و جايگزين شوند.
كشاورزان چاره‌اي جز استفاده از
تراكتورهاي قديمي در بخش كشاورزي ندارند
قاسم پيشه‌ور رييس اتاق اصناف كشاورزي گفت: طي ۴ تا ۵ سال اخير قيمت ادوات و مكانيزاسيون كشاورزي به ويژه تراكتور و كمباين به عنوان پايه بخش كشاورزي به‌طور افسار گسيخته‌اي افزايش يافته به‌طوريكه كشاورزان با نرخ‌هاي فعلي توان خريد ندارند. به گفته او، با توجه به كاهش قدرت خريد كشاورزان و نرخ بالاي تراكتور و كمباين، توليدكنندگان هم استقبالي از تسهيلات بانكي با نرخ بهره ۲۳.۵ درصد ندارند. پيشه ور ادامه داد: با توجه به آنكه بخش اعظم كشاورزي خرده مالك است، كشاورزان توان خريد ادوات و تراكتور با نرخ‌هاي فعلي را ندارند، لذا ناگزير به استفاده از تراكتورهاي قديمي با عمر بالاي ۲۰ سال و ۴۰ سال هستند كه مصرف سوخت بالا و كارايي پاييني دارند.رييس اتاق اصناف كشاورزي با اشاره به تاثير نوسازي يا توسعه خريد ماشين آلات و مكانيزاسيون كشاورزي افزود: اگر جلوي ريزش كمباين‌هاي قديمي گرفته شود، به سهولت مي‌توان ۱۰ تا ۲۰ درصد توليد محصولات را افزايش داد و به خودكفايي محصولات نزديك شد. به گفته او، بنابر اعلام وزارت جهاد ۳۰۰ هزاردستگاه تراكتور و كمباين بايد بهسازي و نوسازي شود كه در توان كشاورزان اين مبلغ وجود ندارد. پيشه‌ور بالا بودن قيمت ادوات و تراكتور را از ديگر چالش‌هاي توسعه مكانيزاسيون اعلام كرد و افزود: زماني كه يك تا ۲ منبع تامين‌كننده تراكتور در كشور داريم، بديهي است كه انحصار ايجاد مي‌شود، درحالي كه با بازشدن مرزها و واردات ادوات و ماشين آلات، ناوگان به روز مي‌شود كه با اين وجود مراحل كاشت، داشت و برداشت به‌طور مكانيزه انجام مي‌شود و ديگر به سبب به روز نبودن ادوات شاهد از دست دادن زمان كشت و بخشي از توليد نخواهيم بود.
توسعه مكانيزاسيون
با يكپارچه‌سازي اراضي اتفاق مي‌افتد
عليقلي ايماني مديرعامل بنياد ملي گندمكاران گفت: به‌رغم آنكه توسعه مكانيزاسيون در بخش كشاورزي خيلي اثر گذار است، اما آن طور كه بايد و شايد به دليل خردبودن اراضي امكان استفاده وجود ندارد. به عنوان مثال خريد تراكتور با قوه اسب مشخص براي يك هكتار يا ۲ هكتار صرفه اقتصادي ندارد و كشاورزان ناچارند از ماشين آلات قديمي و فرسوده استفاده كنند.
به گفته او، با توجه به كوچك بودن قطعات زمين، هزينه مكانيزاسيون براي كشاورزان نسبت به درآمد بالاست، از اين رو در بحث يكپارچه‌سازي اراضي بايد كار كرد يا تعاوني‌هاي توليد كشاورزان داراي اراضي يك هكتار، ۲ هكتار و ۱۰ هكتار را به شكل تعاوني‌هاي توليد تجميع كنند.
ايماني ادامه داد: با يكپارچه‌سازي اراضي يا ايجاد تعاوني‌هاي توليد مي‌توان براي توسعه مكانيزاسيون برنامه‌ريزي كرد كه در نهايت با ماشين آلات كشت و برداشت، توليد اقتصادي مي‌شود. همچنين ايجاد شركت‌هاي مكانيزاسيون و ارايه خدمات از مرحله كاشت تا برداشت هم‌مي تواند به توسعه كشاورزي مدرن و برون رفت از كشاورزي سنتي كمك كند.
مديرعامل بنياد ملي گندمكاران خردبودن اراضي را يكي از موانع جدي توسعه مكانيزاسيون اعلام كرد و گفت: توسعه مكانيزاسيون از طريق يكپارچه‌سازي اراضي و ايجاد شركت‌هاي تعاوني‌هاي توليد يا ارايه خدمات در قالب شركت‌هاي مكانيزاسيون مي‌تواند توليد را اقتصادي كند. اما هم‌اكنون خريد تراكتور و ادوات و دنباله بندها براي كشاورزان ۱.۵ تا ۲ ميليارد تومان هزينه دارد كه اين رقم براي كشاورزان داراي ۵ هكتار زمين صرفه اقتصادي ندارد و نيازمند حمايت است. با توجه به تاثير توسعه مكانيزاسيون در افزايش عملكرد و كاهش مصرف سوخت بخش كشاورزي انتظار مي‌رود كه با يكپارچه‌سازي اراضي، ايجاد شركت‌هاي تعاوني‌هاي توليد يا ارايه تسهيلات ارزان قيمت از كشاورزان حمايت شود چراكه درآمد كشاورزان جوابگوي خريد ماشين‌آلات با نرخ‌هاي فعلي نيست.
