تعادل|اين روزها كدال ميزبان صورت مالي جديد در بازار سرمايه است كه شرايط خودروسازي‌ها نشان مي‌دهد. بررسي صورت مالي‌ها نشان مي‌دهد كه ميزان زيان سازي خودروسازها هر روز افزايش پيدا مي‌كند و اين افزايش زيان ميتواند خطر ورشكستي را براي خودرويي‌ها افزايش دهد كه نتيجه آن نزول و سقوط اقتصاد كشور است. آمارها نشان مي‌دهد كه در هر دوره شاهد افزايش و ركوردشكني زيان انباشته خودرويي‌ها هستيم و بر همين اساس مجموع زيان انباشته سه شركت ايران خودرو، سايپا و پارس خودرو تا پايان آذر ماه (يعني صورت مالي 9 ماهه) به 174 هزار ميليارد تومان رسيده كه با توجه به بدون رقيب بودن و شرايط سهل براي اين شركت‌ها عدد بسيار بالايي است. خودروسازان در پايان سال گذشته 129 هزار و 100 ميليارد تومان زيان انباشته داشتند و در نتيجه اگر بخواهيم نتيجه بگيريم؛ خودرويي‌ها در صورت مالي 9 ماهه خود حدود 44 هزار و 900 ميليارد تومان زيان انباشته ثبت كردند.
جزیيات زيان ۱۰۴ همتي ايران‌خودرو
بررسي جزئيات زياندهي شركت‌هاي خودروسازي بيانگر آن است كه تا به اينجاي كار، گروه ايران‌خودرو بيشترين زيان انباشته را ثبت كرده است. بر اين اساس، گزارش صورت مالي ايران‌خودرو نشان مي‌دهد اين شركت تا انتهاي آذر ماه امسال بالغ بر ۱۰۴ هزار ميليارد تومان زيان انباشته داشته است؛ يعني مجموع زيان انباشته اين شركت به ۱۰۴ هزار ميليارد تومان رسيده كه تقريبا ۲ برابر سرمايه ثبت‌شده اين شركت است. همچنين اين شركت طي ۹ ماهه امسال ۱۹ هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان زيان ناخالص داشته است. جزیيات فروش خودرو از سوي اين خودروساز بيانگر آن است كه اين شركت در فروش ۴ محصول زيان زيادي را متحمل شده است كه بيشترين زيان به گروه پژو تعلق دارد. در ۹ ماهه امسال حدود ۲۱۳ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع پژو به فروش رسيده كه در مجموع بالغ بر ۱۱ هزار ميليارد تومان زيان از محل فروش اين خودروها ثبت شده است. در رتبه دوم زياندهي نيز گروه سمند قرار دارد كه ايران‌خودرو با فروش ۳۸ هزار و ۶۰۰ دستگاه از اين محصول، بيش از ۲ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان زيان كرده است. اين شركت از ناحيه فروش رانا و دنا نيز زيان ثبت كرده است. به اين ترتيب در ۹ ماهه امسال بيش از ۱۷ هزار رانا فروخته شده كه منجر به ثبت زيان هزار ميليارد توماني شده است. در اين مدت بيش از ۶۲ هزار دنا به فروش رسيده كه در مجموع منجر به ۴ هزار و ۳۰۰ ميليارد توماني ايران‌خودرو شده است.
جزیيات زيان ۲/۴۸ همتي سايپا
بررسي صورت‌هاي مالي شركت سايپا نيز نشان مي‌دهد اين شركت تا پايان آذر‌ماه امسال ۴۸ هزار و ۲۰۰ ميليارد تومان زيان انباشته ثبت كرده است كه مانند ايران‌خودرو بيش از ۲ برابر سرمايه ثبت‌شده خود زيان انباشته دارد. سرمايه ثبت‌شده اين شركت بالغ بر ۱۹ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان است. همچنين سايپا در ۹ ماهه امسال بالغ بر ۴ هزار و ۷۰۰ ميليارد تومان زيان ناخالص به ثبت رسانده است. بررسي جزئيات فروش سايپا نيز مانند ايران‌خودرو بيانگر ثبت زيان از محل فروش تمامي محصولات به جز وانت است. بر اين اساس سايپا طي ۹ ماهه امسال بيش از ۱۷۴ هزار دستگاه محصول خانواده ايكس ۲۰۰ (شامل كوئيك، ساينا و تيبا) فروخته كه در مجموع منجر به ثبت بيش از ۴ هزار و ۷۰۰ ميليارد توماني شده است. اين شركت تا پايان آذر ماه ۳۶ هزار و ۶۰۰ دستگاه شاهين به فروش رسانده كه زيان يك هزار و ۱۰۰ ميليارد توماني را از اين ناحيه ثبت كرده است. البته همان‌طور كه ذكر شد سايپا از محل فروش وانت سود مي‌كند. اين شركت توانسته با فروش بيش از ۴۳ هزار دستگاه وانت، ۸۴۰ ميليارد تومان سود كسب كند.
زيان ۸/۲۱ همتي پارس‌خودرو
بررسي صورت مالي شركت پارس‌خودرو نيز بيانگر تداوم زياندهي اين شركت همچون ايران‌خودرو و سايپاست. بر اين اساس تا پايان آذر‌ماه امسال اين گروه خودروسازي بيش از ۲۱ هزار و ۸۰۰ ميليارد تومان زيان انباشته ثبت كرده است. سرمايه ثبت‌شده پارس‌خودرويي‌ها در بورس، كمي بيش از ۱۱ هزار و ۳۰۰ ميليارد تومان است، بنابراين زيان انباشته آنها از نصف سرمايه بالاتر است.
بررسي زياندهي خودروسازان در ۳ ماهه پاييز نشان مي‌دهد در مجموع بالغ بر ۱۰ هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان زيان به زيان انباشته خودروسازان افزوده شده است. بر اين اساس به زيان انباشته ايران‌خودرو حدود ۷ هزار ميليارد تومان، سايپا حدود ۲ هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان و پارس‌خودرو نيز كمي بيش از يك هزار ميليارد تومان افزوده شده است.
قيمت‌گذاري خودرو را از زيان
خارج مي‌كند؟
اغلب فعالان حوزه خودرو تغيير قيمت و فرمول
قيمت گذاري را راه نجات خودرويي‌ها مي‌دانند؛ اصل ماجرا اينجاست كه تقريبا دوماه پيش جلسه‌اي ميان مسوولان وزارت صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان برگزار شد و طرفين طي آن روي چند راهكار براي كاهش زياندهي به توافق رسيدند. جدا از راهكارهايي مانند انتشار اوراق، وزارت صمت و خودروسازان و قطعه‌سازان روي تغيير فرمول قيمت‌گذاري و البته فروش خودروهاي مازاد در حاشيه بازار نيز توافق كردند. در طرح فروش ۱۲۰هزار دستگاه خودرو در حاشيه بازار، قرار شد خودروسازان در صورت توليد حداقل ۱۲۰هزار دستگاه محصول مازاد بر تعهداتشان در سامانه يكپارچه، آنها را در حاشيه بازار به فروش برسانند. پرونده فروش ۱۲۰هزار دستگاه خودرو در حاشيه بازار البته فعلا بايگاني شده و با وجود توافق سه‌جانبه صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان ضمانت اجرايي ندارد. حالا شايد گزارش جديد خودروسازان مبني بر تداوم زياندهي در ۹ماه امسال، به خروج اين پرونده از بايگاني كمك كند. اما مهم‌ترين بند از توافق سه‌جانبه صمت، خودروسازان و قطعه‌سازان، تغيير فرمول قيمت‌گذاري است كه ميتواند به كاهش زياندهي خودروسازان كمك كرده يا حتي در صورت اجراي صحيح اين فرمول، آنها را براي هميشه از زياندهي توليد خارج كند. طبق اين فرمول، هرچند قيمت خودرو همچنان دستوري تعيين مي‌شود، اما گويا قرار است اولا تمام هزينه‌هاي توليد خودروسازان پوشش داده شود؛ ثانيا به آنها سود نيز تعلق بگيرد. بر اين اساس، قيمت خودروها طبق فرمول «هزينه توليد + ۲.۵درصد سود» تعيين خواهد شد. نكته بعدي اينجاست كه ديگر شوراي رقابت نقش مستقيم در قيمت‌گذاري خودرو ندارد و اين اختيار را به نوعي به وزارت صمت تفويض كرده است. از اين‌رو خودروسازان اميدوارند اولا با تغيير فرمول قيمت‌گذاري و ثانيا با خروج شوراي رقابت از پروسه تعيين قيمت، از زياندهي توليد خارج شوند. اين البته در حالي است كه با وجود تغيير فرمول و تعويض داور قيمت‌گذاري، فعلا خبري از اصلاح قيمت خودروهاي داخلي نيست و امكان دارد اين موضوع به دلايلي از جمله در پيش بودن انتخابات مجلس شوراي اسلامي، به اوايل سال آينده موكول شود. حال اگر اين فرمول اجرايي مي‌شود ميتواند خودروسازان را از تا حدود زيادي زيان در حوزه توليد خارج كند، البته نبايد فراموش كرد كه اين فرمول بايد در زمان مقرر اجرا شود چراكه در غير اين صورت ميتواند زيان بيشتري را براي شركت‌ها بر جاي بگذارد.
