قرار است با طرح سازمان نوسازي شهرداري، ۲۰ هزار نفر در اراضي پادگان دوشان‌تپه، سكونت داده شوند. بنا بر نظر كارشناسان، نتيجه چنين بارگذاري جمعيتي در آن منطقه، چه كوتاه‌مدت و چه بلندمدت معادل است با فاجعه شهري؛ چرا كه اين منطقه به هيچ‌وجه توان تحمل بارگذاري جمعيت جديد را ندارد و در حال حاضر وضعيت سرانه‌هاي شهري اين منطقه از مقدار استاندارد نيز كمتر است. در نتيجه تبعات منفي چنين طرحي، خود را در فشردگي جمعيتي، كاهش امنيت پدافندي، بحران‌هاي زيست‌محيطي و شهري نشان خواهد داد. يك خبرگزاري داخلي با اعلام اين خبر اضافه كرده است، طبق طرح، باند فرودگاه دوشان‌تپه نيز قرار است تخريب و در آن ساخت‌وساز شود. در حالي كه كارشناسان معتقدند فرودگاه و باند دوشان‌تپه براي مواقع اضطراري و بحران در ميانه بافت‌هاي فشرده و فرسوده و آسيب‌پذير شرق تهران بايد تثبيت و تجهيز شود كه تلاش براي تخريب اين باند و خانه‌سازي در باند فرودگاهي دوشان‌تپه سرسختانه از سوي گروهي دنبال مي‌شود. كارشناسان، ايجاد تهديد امنيتي، زيستي و رواني را مهم‌ترين مشكلات اين پروژه مطرح كردند. از اين رو، اين طرح با مقاومت كارشناسان هم در بدنه شهرداري و هم در بين فضاي نخبگاني مواجه شده است. اين طرح نه تنها از لحاظ نگاه شهرسازي، پروژه‌اي غير استاندارد است، بلكه از لحاظ پدافندي نيز مورد نقدهاي بسيار جدي است.
تهديد امنيت و سلامت منطقه ۱۳
اميرحسين عبدالله‌زاده، در خصوص تغيير كاربري اراضي دوشان‌تپه اينگونه به خبرگزاري مهر توضيح داد: شهرداري تهران از طريق معاونت شهرسازي و سازمان نوسازي، توافقي را با پادگان دوشان تپه و نيروي هوايي، مبني بر تغيير كاربري اين پادگان بر اساس قانون انتقال پادگان به خارج از محدوده شهري، انجام داده است. در اين توافق خود سازمان نوسازي طرحي را تهيه كرده و در حال كار بر روي آن است. در طرح پيشنهادي اوليه، كاربري كل مجموعه پادگان را به خدماتي و مسكوني تغيير داده‌اند. نيروي هوايي ارتش در توضيح ساخت‌وساز در باند فرودگاهي گفته است كه اين مجموعه را به دليل آنكه چون امكان پرواز هواپيماي بال ثابت وجود نداشته، دماغه پرواز و باند پرواز را تغيير كاربري دادند. امااعتراضاتي مبني بر اينكه اين پروژه تاب‌آوري شهر را كم مي‌كند و پشتيباني مديريت بحران شهر را در مواقع بروز بحران دچار اشكال مي‌كند، مطرح شد. از همين جهت يكسري تغييرات در آن ايجاد شد. وي ادامه داد: خود آقاي زاكاني و نيروي هوايي ارتش هم خيلي اصراري بر بارگذاري و برج‌سازي در مجموعه ندارند. در طرح جديد سازمان نوسازي، نزديك به ۵۶۰۰ واحد مسكوني در ۲۰ بلوك ۱۱ طبقه، براي بارگذاري پيشنهاد داده است كه اين موضوع با توجه به فشردگي بافت اطراف اين منطقه و همينطور كمبود شديد سرانه‌هاي شهري در آن، باعث آسيب‌زدن به مناطق اطراف خواهد شد. اين كار باعث مي‌شود فرصت احياي بافت‌هاي اطراف هم از بين برود. همچنين اين باند پرواز تنها باند پرواز شرق تهران محسوب مي‌شود كه در موقعيت بحران با هر نگاه كارشناسي كه هم ديده شود، اين باند پرواز مورد نياز است. از اين بابت دوستان سازمان نوسازي قرار شده كه طرح را عوض كنند و طرح جديدي را به كميسيون ماده ۵ ببرند اما تاكنون چنين اقدامي صورت نگرفته است.
تغيير كاربري اراضي بدون مجوزهاي لازم
اين كارشناس حوزه شهرسازي در خصوص فرآيند اخذ مجوز براي اين پروژه توضيح داد: اقدامي كه بايد صورت بگيرد آن است كه اين مجموعه پادگان‌ها طبق قانون انتقال پادگان‌ها، هيچ الزامي بر بارگذاري شديد كاربري مسكوني وجود نداشته و اين پيشنهاد خود دوستان است. از طرفي نيروهاي مسلح طبق قانون بايد هم از دفتر امور هماهنگي مقام معظم رهبري اجازه داشته باشند و هم بايد مجوزي از ستاد كل داشته باشند كه اين موضوع اتفاق نيفتاده است. الان مشخص نيست كه چرا اصلاً چنين طرحي در حال تأييد شدن است. نهادهاي امنيتي مانند ستاد كل و شوراي عالي امنيت اگر با اين طرح مخالفت بكنند و مخالفت آنها هم محتمل است، آن وقت تكليف چه خواهد شد؟ معلوم نيست. وي افزود: اما از نظر كارشناسي، اگر تغيير كاربري در اين مجموعه چيزي جز خدمات باشد، بحران‌هاي عجيب و غريبي چه در مواقع عادي و چه در مواقع بحراني به وجود خواهد آورد. مهم‌ترين بحران، آن هم ناظر بر بارگذاري ۲۰ هزار نفر در طرح پيشنهادي و كمبود شديد سرانه‌هاي شهري است. در شرايطي اين ۲۰ هزار نفر به اين منطقه اضافه خواهند شد كه آن منطقه تاب و توان چنين بارگذاري را ندارد. عرصه‌هاي خدماتي هم كه پيشنهاد داده‌اند، عرصه‌هايي بسيار ضعيف است كه نه تنها از استاندارد محدوده مجاور بالاتر نيست تا موجب افزايش كيفيت زيست شهري در آن منطقه شود، بلكه باعث افت شديد كيفيت نيز خواهد شد. از طرف ديگر در آن منطقه چند هزار اصل درخت هم وجود دارد كه با بارگذاري جمعيت، درختان هم از بين مي‌روند.
سرانه‌هاي خدماتي
به يك دهم خود مي‌رسد
اين پژوهشگر حوزه شهرسازي، ادامه داد: چيزي كه در طرح اوليه است سرانه‌هاي خدماتي را معادل با سرانه‌هاي يك بلوك محلي به ميزان ۳ متر مربع در نظر گرفته‌اند. در صورتي كه استاندارد وزارت مسكن براي سرانه‌هاي خدمات شهري ۳۵ متر مربع است. براي مثال در حالي براي فضاي سبز يك متر مربع در نظر گرفته شده كه استاندارد فضاي سبز براي هر نفر ۱۶ متر مربع است. سرانه آموزشي دو دهم متر مربع، سرانه فرهنگي مذهبي يك دهم متر مربع است. وقتي مي‌گويم اين طرح باعث تنزل كيفيت زيست شهري در بافت‌هاي اطراف هم مي‌شود، همين مساله است. متأسفانه در بخش‌هايي كه قرار است ساخت و ساز شود تراكمي كه در نظر گرفته شده ۱۲۰۰ نفر بر هكتار است. در حال حاضر تراكم شهر تهران با ۱۴۰ نفر بر هكتار دوبرابر تراكم استاندارد است. اين‌بارگذاري ۱۰ برابري نتيجه‌اي جز پديد آمدن يك منطقه بي‌كيفيت براي زيست ندارد. جداي از نگاه امنيتي و نظامي، اين طرح با ديد كارشناسي و شهرسازي يك فاجعه است. اميدواريم كه طرح عوض شود.
فرصت‌سوزي براي ارتقاي كيفيت
زيست‌شهري
عبدالله‌زاده در پايان گفت: از يك طرف اراضي خالي موجود در شهر مانند همين پادگان دوشان تپه براي ذخيره نوسازي شهر و جبران كمبود سرانه‌هاي خدماتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. از طرف ديگر تهران از حيث سرانه‌هاي خدماتي تفريحي و به‌طور كلي سرانه‌ها شهري، فقير محسوب مي‌شود. كما اينكه در گزارش مركز مطالعات با عنوان بررسي سرانه‌هاي شهري در ميزان افسردگي كه منتشر شد، عنوان شده است: تهران شهر واقعاً فقيري است. بنابراين اگر بخواهيم در اين فضاهاي دست نخورده در شهر بارگذاري جمعيت داشته باشيم، فرصت‌سوزي است. چرا كه اين مناطق بهترين فرصت است تا كمبود سرانه‌ها را جبران كند. حالا اگر ما نمي‌خواهيم وضعيت تهران را در اين مساله بهتر كنيم، بدتر هم نكنيم. فرصت ارتقا و بهتر شدن شهر را تبديل به يك تهديد امنيتي و شهري نكنيم.
