سرمايه‌گذاري روي هوش مصنوعي هنوز هم تيتر اصلي اخبار است. شركت‌هاي مختلف و به ويژه غول‌هاي تكنولوژي بخش زيادي از بودجه خود را به اين فناوري اختصاص داده‌اند و عجيب نيست اگر در نگاه سطحي يك رشد انفجاري را براي اين فناوري و مشتقات آن پيش‌بيني كنيم. تحقيقات جديدي از سود هزارميليارد دلاري هوش مصنوعي در دو سال آينده مي‌گويد، اما بررسي‌هاي اكونوميست نشان مي‌دهد كه اگر هوش مصنوعي را تحولي در سطح كامپيوتر خانگي يا تراكتور بدانيم، سطح سرمايه‌گذاري امروز پايين‌تر از آن چيزي است كه آن را هم تراز يك انقلاب واقعي قرار دهد. داده‌ها نشان مي‌دهد كه حتي هزينه‌كرد بخش فناوري ارتباطات، به عنوان يكي از مهم‌ترين صنايع مرتبط با هوش مصنوعي، هم نه تنها روند رو به رشدي نداشته بلكه ۰.۴ درصد در امريكا كاهش يافته است. بسياري از اقتصاد‌دان‌ها بر اين باورند كه هوش مصنوعي (AI) اقتصاد جهان را متحول مي‌كند. مقاله‌اي كه سال گذشته توسط ايگه ارديل و تاماي بسير اوغلو از شركت تحقيقاتي Epoch منتشر شد مي‌گويد «رشد انفجاري» با حركت رو به بالاي توليد ناخالص داخلي( GDP) «با هوش مصنوعي كه توان جايگزيني گسترده نيروي كار انساني را دارد» امكان‌پذير مي‌شود. اريك برينيولفسون از دانشگاه استنفورد نيز انتظار دارد كه هوش مصنوعي «در سال‌هاي پيش رو يك انفجار خلاقيت را رقم بزند.» براي تحقق چنين تحول اقتصادي، شركت‌ها بايد هزينه زيادي را صرف نرم‌افزار، ارتباطات، كارخانه و تجهيزات كنند تا هوش مصنوعي در فرايند‌هاي توليد آنها جا بگيرد. پيشرفت‌هاي شگرف گذشته مثل تراكتور يا كامپيوتر شخصي، همگي به‌واسطه يك بمب سرمايه‌گذاري در اقتصاد فراگير شدند. براي مثال هزينه‌كرد مردم روي فناوريهاي كامپيوتري باعث تا از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۹، سرمايه‌گذاري غيرمسكوني امريكايي‌ها به ۳ درصد GDP افزايش يابد. اما تا به اينجا نشاني از اين موج را در هوش مصنوعي مشاهده نمي‌كنيم. مخارج سرمايه‌گذاري كسبوكارها يا Capex در سراسر جهان بسيار ضعيف است. اين مخارج پس از رشد ضعيف در سال‌هاي منتهي به همه‌گيري كوويد، پس از اتمام قرنطينه‌ها بيشتر شدند. در اوايل سال ۲۰۲۲ مخارج سرمايه‌گذاري كسبوكارها به حدود ۸ درصد در سال رسيد. برخي رويكرد خوشبيني فناورانه را در پيش گرفتند و برخي ديگر در پي تقويت زنجيره عرضه بودند. اما در ادامه همان سال روند رشد Capex به دليل مشكلات ژئوپليتيك و افزايش نرخ بهره تضعيف شد. همزمان با عرضه مدل زباني GPT-4 از اوپن‌اي‌آي در مارس ۲۰۲۳، مخارج capex با نرخ سالانه ۳ درصد در حال رشد بود.
فرصتي بزرگ براي شركت‌ها
امروز دوباره بعضي از شركت‌ها براي استفاده از فرصت بزرگي كه در هوش مصنوعي پيش روي‌شان قرار دارد، مخارج سرمايه‌گذاري خود را افزايش داده‌اند. تحليلگران مي‌گويند مخارج مايكروسافت (از جمله در بخش تحقيق و توسعه) تا نزديك ۲۰ درصد بيشتر مي‌شود. انويديا هم يك افزايش ۳۰ درصدي را پيش روي خود دارد. مارك زاكربرگ، مديرعامل متا، در انتهاي سال گذشته گزارش داد كه «هوش مصنوعي بزرگ‌ترين حوزه سرمايه‌گذاري ما هم از لحاظ مهندسي و هم منابع رايانشي در سال ۲۰۲۴ خواهد بود.» اما در ديگر بخش‌ها يك رويكرد ميانه‌رو را شاهد هستيم. اگر شركت‌هاي پيشتاز هوش مصنوعي مثل مايكروسافت و انويديا و آن دسته از شركت‌هاي S&P500 كه مي‌خواهند capex خود را در سال ۲۰۲۴ تا ۲.۵ درصد افزايش دهند قلم بگيريم، شرايط خوبي را در گستره اقتصادي مشاهده نمي‌كنيم. يك ردياب capex امريكايي از بانك گلدمن ساكس، كه تصويري از برنامه شركت‌ها و اميال آينده آنها را به نمايش مي‌گذارد در حال حاضر يك ركود ۴ درصدي را نسبت به سال گذشته نشان مي‌دهد. اما با توجه به اين همه هيجاني كه در مورد پتانسيل هوش مصنوعي شاهد هستيم، هزينه‌كرد بخش فناوري ارتباطات مطمئنا بايد رو به افزايش باشد. جالب اينكه اينطور نيست. در سومين سه‌ماهه سال ۲۰۲۳، سرمايه‌گذاري شركت‌هاي امريكايي روي «تجهيزات و نرم‌افزار پردازش اطلاعات» تا ۰.۴ درصد نسبت به سال گذشته كاهش يافت. در سطح جهاني نيز روند مشابهي را شاهد هستيم. براساس داده‌هاي ملي كلوپ عمدتا ثروتمند OECD تا سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳، مخارج سرمايه‌گذاري-از جمله توسط دولت‌ها-با سرعتي كمتر از سال‌هاي پيش از پاندمي در حال افزايش است. سنجه ديگري از capex جهاني از بانك جي‌پي‌مورگان چيس نيز به روند ضعيف رشد اين سرمايه‌گذاري‌ها اشاره مي‌كند. با توجه به ضعف capex، عجيب نيست كه تحقيق از مديران خريد هم به بهبودي روند بهره‌وري اشاره ندارد. با اين حال پيوست نوشته كه يك تحقيقات رسمي در ژاپن نشانگر افزايش چشمگير capex در آينده است. اما اين تحقيق هم به فاكتور‌هايي مثل اصلاح حاكميت شركتي اشاره دارد كه خاص اين كشور است و در بيشتر بخش‌هاي خارج از امريكا، شرايط خوبي را مشاهده نمي‌كنيم. تضعيف روند رشد اقتصادي اروپا هم فاكتور منفي ديگري است. برنامه‌هاي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي خدماتي در اتحاديه اروپا نصف آن چيزي است كه در اوايل سال ۲۰۲۲ شاهد بوديم. كسب‌وكارهاي بريتانيايي نيز تنها ۳ درصد افزايش capex را براي سال آينده برنامه‌ريزي كرده‌اند و اين در حالي است كه در پاسخ به همين سال رشد ۱۰ درصدي را در اوايل سال ۲۰۲۲ گزارش مي‌كردند. اين روند‌ها به يكي از اين دو موضوع اشاره دارند. اول اينكه هوش مصنوعي يك جو زودگذر است. غول‌هاي تكنولوژي عاشق فناوري هستند اما در جذب مشتري براي خدمات و محصولاتي كه ده‌ها ميليارد دلار برايش هزينه مي‌كنند به مشكل مي‌خورند. اين اولين‌بار نيست كه فناوران تقاضا براي نوآوري‌هاي خود را بيش از حد برآورد مي‌كنند. براي مثال رمزارز و متاورس را در نظر بگيريد. تفسير دوم اما به اين تاريكي نيست و احتمال بيشتري دارد. فراگير شدن فناوريهاي انقلابي زمان مي‌برد. اگر به مثال كامپيوتر‌هاي خانگي برگرديم مي‌بينيم كه مايكروسافت سيستم‌عامل انقلابي خود را در سال ۱۹۹۵ عرضه كرد، اما اواخر دهه ۱۹۹۰ بود كه شركت‌هاي امريكايي مخارج خود در حوزه نرم‌افزار را افزايش دادند. تحليلگران بانك گلدمن ساكس مي‌گويند تنها ۵ درصد از مديران عامل‌ها «تاثير چشمگير» هوش مصنوعي در يك تا دو سال آينده را روي كسب‌وكار خود انتظار دارند و ۶۵ درصد معقتدند كه براي درك تاثير واقعي آن بايد سه تا پنج سال منتظر بود. هوش مصنوعي احتمالا اقتصاد را متحول مي‌كند اما نه با يك انفجار، بلكه تدريجي و آرام آرام.
هوش مصنوعي مولد عهده‌دار ۳۰درصد
از فعاليت‌هاي روزمره تا سال ۲۰۲۷
در عين حال هوش مصنوعي مولد با پيشروي در ساختارهاي مختلف كاري و فعاليت‌هاي روزمره پيش‌بيني‌ها را به اين سمت هدايت كرده كه تا سال ۲۰۲۷ انجام ۳۰ درصد از فعاليت‌هاي روزمره را عهده‌دار خواهد شد. بسترهاي ديجيتالي كسبوكارها از جمله مهم‌ترين حوزه تاثيرگذاري اين فناوري است. طبق تحقيقات انجام شده، هوش مصنوعي مولد بر تعداد قابل توجهي از مشاغل تاثير مستقيم داشته و نحوه انجام آنها را به كل دگرگون خواهد كرد. يكي از اين مشاغل، كسب‌وكارهاي ديجيتالي است. پيرو اين تغييرات گفته شده است كه ۵۱ درصد از مديران ارشد بازاريابي تاكيد داشتند كه هدف اصلي تجاري آنها در يكسال پيش رو بهبود توليد از طريق ارتقا كيفيت بازاريابي محتوا است. هوش مصنوعي مولد (GENAI) تا سال ۲۰۲۷ احتمالا ۳۰ درصد از وظايف روزمره بازاريابي سنتي را در مناطق آسيا و اقيانوسيه به غير از ژاپن بر عهده خواهد گرفت. طبق گزارش‌هاي جديد، مشاغلي مانند توليد محتوا، بهينه‌سازي وبسايت، سئو، تجزيه و تحليل داده‌هاي مشتري، امتيازدهي به سرنخ‌‌ها، بخش‌بندي و عمليات شخصي‌سازي را در اختيار خواهد داشت. براساس گزارش IDC، حدود ۳۷.۸ درصد از مديران ارشد بازاريابي (CMO) اعلام كردند كه مدت‌هاست استفاده از هوش مصنوعي مولد را در ساختار كاري آغاز كرده‌اند. همچنين ۵۱ درصد از مديران ارشد بازاريابي تاكيد كردند كه هدف اصلي تجاري آنها در ۱۲ ماه آينده بهبود توليد از طريق ارتقاي كيفيت بازاريابي محتوا است. هوش مصنوعي سطوح بيشتري از اتوماسيون را در بين وظايف بازاريابي هدايت خواهد كرد. به دنبال اين اتفاق نقش بازارياب جهت به‌كارگيري مهارت‌هاي بيشتر و همكاري متقابل در بين تيم‌ها تغيير مي‌كند. لاوانيا جيندال، تحليلگر تحقيقاتي IDC در اين باره گفت: «اين فرآيند، تغيير واضحي براي بازاريابان است كه مهارت‌هاي خود را گسترش دهند تا شامل قابليت‌هايي مانند داستان‌گويي تجاري، تجزيه وتحليل داده‌ها و همكاري متقابل بيشتر با تيم‌هاي ديگر از جمله IT، فروش و عمليات به سمت مفهوم تيم رويايي باشند.» او در رابطه با تاثيرگذاري مستقيم هوش مصنوعي مولد بر برخي از مشاغل گفت: « هوش مصنوعي مولد از طريق اتوماسيون، در اغلب كارهاي دستي مانند سئو، توليد محتوا و بهينه‌سازي وبسايت به عنوان توانمندساز عمل مي‌كند.» گزارش‌ها حاكي از آن است كه با هدف كاهش مصرف محتوا تا سال ۲۰۲۶، بيش از ۵۰ درصد مشتريان براي كشف، ارزيابي و خريد اكثر محصولات و خدمات از فناوري هوش مصنوعي در تلفن همراه استفاده خواهند كرد.
