معاون امور اجتماعي بهزيستي استان تهران با اشاره به اصلاح آيين‌نامه اجرايي قانون حمايت از كودكان بي‌سرپرست و بدسرپرست، به سوالاتي درخصوص شرايط خانواده‌هاي داوطلب ميزباني، كودكان مشمول خانواده‌هاي ميزبان موقت، چگونگي تغيير وضعيت خانواده ميزبان به خانواده جايگزين و... پاسخ داد. فاطمه ارزانيان با اشاره به اصلاح آيين‌نامه اجرايي قانون حمايت از كودكان بي‌سرپرست و بدسرپرست كه به موجب آن كودكان و نوجواناني كه بر اساس حكم مرجع قضايي اعم از دادسرا يا دادگاه جهت نگهداري به بهزيستي سپرده شده‌اند،
براي مراقبت موقت به خانواده‌هاي داوطلب سپرده مي‌شوند و در اين راستا از ظرفيت موسسات مراقبت خانواده محور - كه نوعي موسسه خيريه با رويكرد جديد هستند - هم جهت شناسايي خانواده داوطلب و نظارت بر وضعيت طفل و نوجوان در آغوش گرم خانواده بهره‌گيري مي‌شود، اظهار كرد: برنامه مراقبت از كودكان بر حسب شرايط وضعيت كودك متفاوت بوده كه براساس برنامه سازمان بهزيستي اين موضوع اولويت‌بندي شده است. او افزود: اولويت اول مراقبت كودك در خانواده زيستي نزد پدر و جد پدري و مادر و وصي به صورت مستقل است. اولويت دوم، مراقبت در خانواده زيستي نزد پدر و جد پدري و مادر و وصي با ضم امين يا ناظر، اولويت سوم، مراقبت در خانواده جايگزين خويشاوند، اولويت چهارم مراقبت در خانواده جايگزين غير خويشاوند و اولويت پنجم مراقبت موسسه‌اي تا زمان باز پيوند به خانواده زيستي يا واگذاري به خانواده جايگزين خويشاوند يا غيرخويشاوند به ترتيب اولويت (مراقبت توسط موسسه مراقبت خانواده محور توسط خانواده ميزبان و مراقبت توسط موسسه مراقبتي به صورت گروهي با تفكيك سن و جنس به استثناء شيرخوارگاه) است.
چرايي واگذاري كودكان
داراي خانواده به عنوان فرزند خوانده
معاون امور اجتماعي بهزيستي استان تهران با اشاره به برنامه‌هاي مراقبتي از كودكان فاقد سرپرست موثر يا بي‌سرپرست، يادآور شد: چنانچه خانواده زيستي صلاحيت كامل جهت سرپرستي را نداشته باشد، دادگاه با در نظر گرفتن نظريه كارشناسي سازمان بهزيستي، سرپرستي را به آنان واگذار خواهد كرد اما براي كودك امين يا ناظر نيز تعيين مي‌كند. اگر هيچ يك از خانواده زيستي صلاحيت سرپرستي از كودك را حتي با ضم امين يا ناظر نداشته باشد، دادگاه مي‌تواند مسووليت امين موقت يا قيم را به خانواده جايگزين واگذار كند يا آنكه كودك را به متقاضيان فرزندخواندگي بسپارد. همچنين در واگذاري اولويت با بستگان است و در مراقبت كودك توسط خانواده جايگزين اعم از بستگان يا غيربستگان، بايد كودك با يكي از احكام فرزندخواندگي امين موقت يا قيم سپرده شود. ارزانيان با بيان اينكه در فاصله بازپيوند به خانواده زيستي يا واگذاري كودك به خانواده جايگزين، «مراقبت از كودك توسط خانواده ميزبان» صورت مي‌گيرد و در صورتي كه امكان اجراي هيچ يك از برنامه‌هاي مراقبتي مذكور نباشد، كودك در موسسه به صورت گروهي مراقبت مي‌شود، گفت: اين نوع مراقبت به عنوان راه كاري موقت براي كودك در نظر گرفته مي‌شود. در طول مدت زندگي كودك در مراكز شبانه‌روزي، تيم مراقبت بايد همواره پيگيري لازم جهت فراهم شدن زمينه‌هاي مراقبت نزد خانواده‌زيستي يا جايگزين را براي او فراهم آورد.
چه كودكاني به خانواده ميزبان
سپرده مي‌شوند؟
معاون امور اجتماعي بهزيستي استان تهران ادامه داد: البته كودكان مشمول شيوه‌نامه آيين‌نامه اصلاحي كودكان بي‌سرپرست و بدسرپرست، بايد داراي سه شرط باشند؛ سن كودك تا ۱۸ سال تمام شمسي باشد؛ كودك مشمول يكي از بندهاي ماده ۸ قانون حمايت از كودكان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۲ يا ماده ۳ قانون حمايت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ باشد و همچنين مسووليت نگهداري كودك از سوي دادسرا يا دادگاه به سازمان بهزيستي سپرده شده باشد. ارزانيان با اشاره به اينكه كودكان صرف‌نظر از جنسيت، وضعيت جسماني و تابعيت مشمول اين شيوه‌نامه هستند، تصريح كرد: كودك و نوجواني كه به جهت داشتن معلوليت، ابتلا به بيماري‌هاي نيازمند پيگيري درمان، بروز حادثه يا آسيب، سابقه مصرف مواد اعتيادآور يا موارد خاص ديگر نيازمند خدمات ويژه حمايتي است و همچنين كودكان مقيم مراكز مداخله در بحران يا شبه خانواده يا توانبخشي يا خانه سلامت و اتباع و حتي كودكان كار (تا تعيين تكليف نهايي مي‌توان به خانواده ميزبان واگذار كرد)، مشمول اين شيوه‌نامه هستند. همچنين كودكاني كه در محيط‌هاي ديگر نگهداري شوند را مي‌توان تا زمان تعيين تكليف قطعي آنان در مرجع قضايي به خانواده ميزبان سپرد.
شرايط داوطلبان ميزباني از كودك
او در بخش ديگري از سخنان خود به شرايط داوطلبان ميزباني اشاره كرد و گفت: زوجين، دختران و زنان بدون شوهر با داشتن شرايطي همچون سن بالاي ۳۰ سال يكي از زوجين يا خانم مجرد، ايمان و تقيد به انجام واجبات و ترك محرمات، نداشتن محكوميت موثر كيفري با شرايط مندرج در قانون مجازات اسلامي، داشتن اقامت در ايران، داشتن سلامت جسمي و رواني و توانايي عملي و مهارت لازم در مراقبت و تربيت كودك و نوجوان با تأييد پزشك معتمد سازمان، داشتن تمكن مالي مناسب براي پرورش و رفاه نسبي كودك و نوجوان، عدم استعمال مشروبات الكلي و عدم اعتياد به مواد مخدر و روانگردان، حسن شهرت به اخلاق، عدالت و امانت‌داري، استحكام خانواده و حسن رفتار اعضاي خانواده نسبت به يكديگر، داشتن فاصله سني مناسب با كودك و نوجوان، دارا بودن حداقل مدرك ديپلم يكي از زوجين و نيز دختران و زنان بدون شوهر مي‌توانند داوطلب ميزباني باشند. معاون امور اجتماعي بهزيستي استان تهران تاكيد كرد: لازم به ذكر است كه ازدواج زوجين بايد قانوني و دايم باشد. متقاضيان بالاي ۵۰ سال ترجيحاً مي‌توانند مراقبت موقت كودكان بالاي ۲ سال را بر عهده بگيرند. زوجين، دختران و زنان غيرايراني داراي مجوز اقامت در ايران مي‌توانند مراقبت موقت كودك هم‌تابعيت خود را بر عهده بگيرند.
