آلودگي هواي تهران مرز خطرناك را هم رد كرده است. وقتي شاخص آلودگي از ۳۰۰ فراتر مي‌رود به اين معني است كه هيچ كدام از افراد نبايد از خانه خارج شوند. بر اساس استانداردهاي جهاني وقتي شاخص آلودگي به بيش از ۴۰۰ در هر شهر مي‌رسد بايد شهر تخليه شود و حالا شاخص آلودگي در تهران طي روزهاي گذشته به ۵۰۰ رسيده است. تنها اتفاقي كه رخ داده غير حضوري كردن مدارس بوده و ادارات دولتي و خصوصي هيچ كدام تعطيل نيستند. اگر قرار باشد مردم به هشدارها كارشناسان در رابطه خطرناك بودن تنفس در اين هوا عمل كنند عملا هيچ كس نبايد از خانه خارج شود. اما وقتي هيچ ارگان و نهاد و شركت خصوصي و دولتي تعطيل نيست و مردم مجبورند به سر كار بروند يعني بي‌توجهي به جان انسان‌ها. آلودگي هوا شايد در يك روز و يك هفته كسي را از پا در نياورد و به ديار باقي نفرستد اما قطعا در بلندمدت تاثيرات بسيار مخربي بر سلامت انسان گذاشته و مي‌تواند باعث مرگ او شود. همانطور كه طبق آمارهاي رسمي سال گذشته بيش از ۶ هزار نفر بر اثر آلودگي هوا جان خود را از دست داده‌اند. اينكه مسوولان تمام قد پشت شانه خالي كردن خود از بار مسووليت ايستاده‌اند و حرف‌هايشان تنها بازگو كردن ضد و نقيض‌هايي است كه مردم را سردرگم مي‌كند يك طرف ماجراست اما اينكه كسي به سلامت و جان مردم اهميت نمي‌دهد طرف ديگر ماجرايي است كه باز هم هيچ مسوولي مسووليت آن را به گردن نمي‌گيرد.
ناآشنايي رييس سازمان محيط زيست با پديده جا به جايي هوا
بعد از اينكه بارها و بارها اعلام شد مازوت سوزي در كشور وجود دارد رييس سازمان محيط زيست در يك اظهار نظر تعجب‌بر‌انگيز اعلام كرد كه در شهرهاي بزرگ مازوت‌سوزي اتفاق نمي‌افتد. اما اين مقام مسوول يا واقعا به موضوع اشراف ندارد و يا عمدا نمي‌خواهد مسووليت بپذيرد چرا كه استفاده از سوخت مازوت حتي با فاصله كيلومترها دورتر از هر شهري مي‌تواند هواي آن شهر را آلوده كند. يك موضوع علمي به نام جابه جايي هوا وجود دارد كه گويا رييس سازمان ميحط زيست مي‌خواهد اين را هم نقض كرده و براي اثبات ادعاي خود بگويد كه جابه جايي هوا در جايي كه مازوت مي‌سوزد اتفاق نمي‌افتد.
علي هروي، كارشناس محيط زيست در اين‌باره به «تعادل» مي‌گويد: اين اظهارات واقعا تعجب‌بر‌انگيز است. مگر مي‌شود با چنين اظهاراتي بشود روي اشتباهاتي كه رخ داده سرپوش گذاشت. اين ميزان از آلودگي هوا تنها به دليل استفاده از بنزين نامرغوب نيست هر چند كه اين مساله هم به آلودگي دامن مي‌زند اما نشانه‌هاي فراواني وجود دارد كه مازوت‌سوزي اتفاق مي‌افتد و تنفس اين هوا مي‌تواند براي مردم مرگ‌آور باشد.
او مي‌افزايد: چرا وقتي مردم از كمبودها گلايه مي‌كنند مسوولان سعي دارند به مردم بقبولانند كه تحريم‌ها هيچ تاثيري بر كشور نداشته اما وقتي پاي مشكلاتي كه به دليل عدم مديريت درست و بي‌تدبيري‌ها رخ مي‌دهد به ميان مي‌آيد متهم اصلي مي‌شود تحريم‌ها.
هروي مي‌گويد: بنزين بي‌كيفيت توليد مي‌كنند بنزيني كه حتي طالبان هم آن را بر مي‌گرداند و بعد مي‌گويند به دليل تحريم‌ها مجبور به توليد چنين بنزيني هستند. مردم تا كي بايد به دليل همين تحريم‌ها جان و مالشان در خطر باشد. اين ميزان آلودگي هوا شوخي نيست. نمي‌توانيم نسبت به سلامت مردم تا اين حد بي‌توجه باشيم.
آلودگي هوا يكي از عوامل مهم سقط جنين
دكتر برزو رادمان، متخصص زنان درباره تاثير آلودگي هوا بر سقط جنين به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه حرف و عمل مسوولان اصلا با هم همخواني ندارد. از يك طرف قانون جواني جمعيت را تصويب مي‌كنند و از طرف ديگر حتي توان فراهم آوردن شرايط مناسب براي يك بارداري بدون خطر در كشور را ندارند. آلودگي هوا يكي از دلايل عمده سقط جنين و يا حتي ناقص به دنيا آمدن جنين است. در اين شرايط ما چطور مي‌خواهيم با پيري جمعيت مقابله كنيم.
او مي‌افزايد: در اين روزها مي‌گويند هوا براي گروه‌هاي پر خطر مثل سالمندان، كودكان و زنان باردار خطرناك است اولا كه در اين شرايط هوا براي تمامي افرادي كه آن را تنفس مي‌كنند خطرناك است در ثاني زنان بارداري كه مجبورند در محل كار خود حاضر شوند بايد چگونه در خانه بمانند. شرايط اقتصادي به گونه‌اي رقم خورده كه ديگر يك نفر به تنهايي نمي‌تواند هزينه يك خانواده را بدهد.
رادمان در ادامه مي‌گويد: اين همه حرف‌هاي ضد و نقيض از سوي مسوولان ديگر از حد گذشته. هر روز رييس دولت يك دستور جديد مي‌دهد و البته هيچ كدام از اين دستورها اجرايي نمي‌شود. نمي‌توان فقط با دستور دادن جمعيت را زياد كرد يا فقط با دستور دادن مانع از مرگ جنين‌ها شد. بايد قبول كنيم كه كارايي دولت به شدت كاهش پيدا كرده و تا دير نشده بايد چاره‌اي انديشيده شود.
شاخص اصلي اعلام نمي‌شود
عليرضا كوهكن، كارشناس هواشناسي نيز درباره ميزان آلودگي هواي تهران و برخي كلانشهرها مي‌گويد: متاسفانه اعلام شاخص اصلي و ميزان آلودگي هوا هم به نوعي محرمانه است و دقيق اعلام نمي‌شود. در حالي مسوولان از قرار گرفتن شاخص آلودگي روي عدد ۱۵۰ تا ۲۰۰ صحبت مي‌كنند كه در تهران و برخي ديگر از كلانشهرها اين شاخص از ۳۰۰ تا ۵۰۰ متغير است و نمي‌توان با محرمانه نگه داشتن شاخص آلودگي با جان مردم بازي كرد.
او مي‌افزايد: مساله مهم اين است كه طبق استانداردهاي جهاني وقتي شاخص آلودگي از يك ميزان معين عبور مي‌كند شهرها بايد تخليه شوند البته تا كنون اين اتفاق رخ نداده مثلا دهلي‌نو هم يكي از آلوده‌ترين شهرها از نظر شاخص آلودگي هوا است. اما سوال اصلي اينجاست كه چطور مي‌شود مدارس ابتدايي را غيرحضوري مي‌كنند اما متوسطه دوم و سوم بايد به مدرسه بروند چه كسي مسوول تشخيص ميزان تاثيرگذاري آلودگي هوا بر روي سلامت افراد است.
هشدار هواشناسي نسبت به افزايش
آلودگي هواي ۱۰ كلانشهر
سازمان هواشناسي نسبت به افزايش آلودگي هوا در ۱۰ كلانشهر هشدار داد و بر لزوم كاهش تردد غيرضروري و كنترل فعاليت‌هاي صنعتي مراكز انتشار آلاينده‌ها تاكيد كرد. سازمان هواشناسي با صدور هشدار سطح زرد از پايداري جو و سكون هوا، تداوم پايداري هوا همراه با افزايش غلظت الاينده‌هاي جوي و كاهش كيفيت هوا تا جمعه (اول دي) خبر داد.
اين شرايط جوي سه‌شنبه در تهران، اراك، اصفهان، اهواز و يزد، چهارشنبه در تهران، كرج، اصفهان، اهواز، سمنان، مشهد، يزد و اراك، پنجشنبه در تهران، كرج، سمنان، اصفهان، اهواز، يزد، مشهد، اراك و تبريز و جمعه در تهران، كرج، قزوين، سمنان، اصفهان، اهواز، مشهد و يزد پيش‌بيني مي‌شود. بر اثر اين مخاطره جوي افزايش غلظت آلاينده‌ها، افزايش شاخص آلودگي هوا در حد ناسالم براي گروه‌هاي حساس و در صورت عدم مهار منابع الاينده ثابت و متحرك در مناطق پرتردد ناسالم براي تمام گروه‌ها پيش‌بيني مي‌شود.
ماسك‌هاي جراحي و معمولي
در برابر آلودگي هوا بي‌اثر است
كارشناس بهداشت هوا دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي نيز در اين‌باره گفت: ماسك‌هاي جراحي و سه لايه معمولي در برابر آلودگي هوا بي‌اثر بوده و در اين شرايط آلودگي شامل انواع ماسك‌هاي N۹۵، KN۹۵ و FFP۲ كاربرد دارند و مي‌توانند ذرات معلق را فيلتر كنند.
مهدي كمري با اشاره به افزايش آلودگي هواي تهران و ساير كلانشهرها، مواجهه با هواي آلوده را باعث افزايش اختلالات تنفسي مانند اسم و برونشيت برشمرد و افزود: هواي آلوده بر افراد آسيب‌پذير مانند كودكان، سالمندان و زنان باردار تاثيرگذارتر است.او براي حفظ سلامت و كاهش خطرات ناشي از آلودگي هوا به بيان راهكارهاي طلايي پرداخت كه نخستين آن آگاهي از وضعيت كيفيت هوا است و در اين رابطه يادآور شد: گزارش روزانه كيفيت هوا با شاخصي (AQI) اعلام مي‌شود كه با رنگ بندي‌هاي خاص نشان مي‌دهد كه هواي اطراف چقدر آلوده است و اين ميزان آلودگي چه اثراتي ممكن است بر سلامتي شما داشته باشد.
كمري اظهارداشت: براي دسترسي به اطلاعات شاخص كيفيت هوا در شهر تهران مي‌توانيد به سايت شركت كنترل و كيفيت هواي تهران يا سامانه پايش كيفي هواي كشور مراجعه كنيد البته نرم‌افزارهاي موبايلي نيز براي اين منظور اماده شده است.
او با بيان اينكه به‌طور كلي ژنتيك فرد، ابتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي و نوع تغذيه بر حساسيت فرد به آلودگي هوا تاثيرگذار است، توصيه كرد: در منزل بمانيد و در و پنجره‌ها را ببنديد، در شرايط آلودگي هوا براي كساني كه خروج از منزل ضرورتي ندارند، ماندن در خانه بهترين راهكار است تا خود را از مواجهه با هواي آلوده دور نگه دارند.
اين كارشناس بهداشت هوا با بيان اينكه از ماسك مناسب آلودگي هوا استفاده كنيد، گفت: ماسك‌هاي جراحي يا سه لايه معمولي در آلودگي هوا تقريبا بي‌اثر هستند. ماسك‌هاي مناسب در اين شرايط آلودگي شامل انواع ماسك‌هاي N۹۵، KN۹۵ و FFP۲ هستند كه مي‌توانند با استفاده از استانداردهاي شناخته شده بين‌المللي تا ۹۵ درصد ذرات معلق را فيلتر كنند، اين ماسك‌ها در ۲ نوع بدون دريچه و دريچه‌دار توليد مي‌شوند. افراد داراي بيماري‌هاي قلبي و تنفسي و زنان باردار قبل از استفاده از اين ماسك‌ها با پزشك خود مشورت كنند.
