فعالان حوزه فين‌تك به ريسك‌پذير نبودن بانك مركزي به عنوان نهاد رگولاتور نسبت به پذيرش كسب‌وكارهاي نوين مالي، انتقاد كردند و نماينده بانك مركزي در پاسخ، از چندبخشي بودن رگولاتوري فينتكها و فشار به رگولاتورها براي تصميم‌گيري با ريسك صفر صحبت كرد.
محمدرضا ماني‌يكتا مدير اداره نظارت بر نظام‌هاي پرداخت بانك مركزي در نشست فينتكها و بانكداري هوشمند درباره نگاه تخلف‌انگاري به نوآوري كه سوي منتقدان بانك مركزي مطرح مي‌شود، گفت: شرايط اقتصادي كشور شكل ويژه‌اي دارد. براي ابداع نبايد مسير اشتباه برويم. تنظيم‌گري بايد متناسب با فضاي اقتصادي كشور صورت گيرد. او در مورد نحوه تعامل بانك مركزي با فعالان حوزه رمزارز گفت: حوزه تبادل رمزارز چالشي است. بايد بپذيريم كه در فضاي پرداخت رويكرد رگولاتور متفاوت از لندتك و رمزارز است. در فضاي پرداخت بانك مركزي در جايي كه كسب‌وكارها از خط قرمزها عبور كرده‌اند و حتي برخورد انضباطي داشته‌ايم، همراه آنها بوده‌ايم. ماني‌يكتا با اشاره به اينكه هنوز فضاي تعاملي مبتني بر بلوغ شكل نگرفته است، گفت: تقريبا به نوآوري، به شكلي نگاه مي‌شود كه مقررات را به نوعي كنار بگذارد و آنچه رگولاتور مي‌خواهد نباشد. او در ادامه گفت: در اين جمع همه قائل به چندبخشي بودن رگولاتوري فين‌تك هستند و بانك مركزي به تنهايي قادر به رگولاتوري نيست. شرايط داخلي كشور از سال ۹۷ ويژه بوده و توجه ما به عنوان رگولاتور به فضاي داخلي است. در دنيا اجازه ريسك به رگولاتورها داده مي‌شود اما در ايران مدام بر رگولاتور فشار وارد مي‌شود كه با ريسك صفر تصميم‌گيري كند و اگر ما با ريسك صفر عمل نكنيم، متهم خواهيم بود. فرزانه غلام ابوالفضل درباره شكل تعامل بانك‌ها و رگولاتور با فينتكها گفت: رگولاتورهاي ما تنظيم‌محور است نه تسهيل‌گر از همين رو در تناقض با تحول ديجيتال قرار مي‌گيرد. ساختار تنظيم مقررات، اجازه حركت به سمت تنظيم‌گري تسهيل‌گر را نمي‌دهد و كسب‌وكارها نيز بايد در اين مسير همراه شوند، از سويي رگولاتوري فين‌تك، موضوعي بين‌بخشي است و نمي‌توان با يك رگولاتور آن را پيش برد. او ادامه داد: تاكنون چون رگولاتور مشخصي وجود نداشت ما براي انجام پروژه‌هاي مختلف به سراغ همه رگولاتورها رفتيم و تمام مدل بيزينس را براي آنها شرح داديم. زماني كه مدل تعريف‌شده نداشته باشيم سرمايه خرد ما به سمت ديگري خواهد رفت. اين ساختار در ادامه جواب نخواهد داد ما با نسل جديد فينتكها روبرو هستيم.
كمبود سرمايه‌گذاري
در حوزه بانكداري ديجيتال و فين‌تك
محمد فرجود كارشناس فناوري درباره دغدغه كسب‌وكارها از فضاي بانكي گفت: يكي از دغدغه‌ها موضوع سرمايه‌گذاري است. امروز سرمايه‌گذاري زيادي در حوزه بانكداري ديجيتال و فين‌تك انجام نشده است. چالش ديگر تعامل فينتكها با بازيگران سنتي است. برخي بانك‌ها در اين مسير آنها را رقيب مي‌بييند. معتقدم بايد اكوسيستم‌سازي شود و بايد بپذيريم نقش‌هايي كه داريم درحال تغيير است. او درباره پذيرش بانك براي وثيقه‌گذاري رمزارزها گفت: ما در سمت بانك، مديريت ريسك را با بقيه بازيگران بر عهده داريم. من نگاه مثبتي به وثيقه‌گذاري دارايي ديجيتال دارم و اين حوزه بازيگر خودش را داد. فرجود ادامه داد: نوآوري عادت موجود را تغيير مي‌دهد و مقررات و چارچوب ذهني ما را تنها دربرنمي‌گيرد. بايد بپذيريم هر كسي در هر صندلي كه نشسته است بايد يك حدي از ريسك را بپزيرد.
در حفره ديجيتال زندگي مي‌كنيم
صادق فرامرزي نایب‌رييس سازمان نظام صنفي رايانه تهران درباره آسيب‌شناسي تعامل كسب‌وكارها و بانك مركزي گفت: با اين جمله كه كه درك درستي از رگولاتور توسط فينتكها وجود ندارد مخالف هستيم. وقتي رگولاتور با حركت لاك‌پشتي طي مسير مي‌كند فينتكها بايد چكار كنند. در اين وضعيت هميشه حساس كنوني، چاره كسب‌وكارها چيست. ما در حفره ديجيتال زندگي مي‌كنيم و در اين حفره متاسفانه رگولاتور و كسب‌وكارها پشت‌به‌پشت بهم حركت مي‌كنند. او ادامه داد: معتقدم برخي فينتكها در اجراي قانون سهل‌انگاري مي‌كنند ولي معتقدم درك متقابل بين رگولاتور و كسب‌وكار وجود دارد. قبل از اين ره‌نگاشت جايي وجود نداشت كه نظرات رگولاتور با بدنه كسب‌وكاري ارايه شود.
اقدامات بانك مركزي در حمايت از
نوآوري كافي نبوده است
مهران محرميان، معاون فناوري‌هاي نوين بانك مركزي در روز دوم همايش سالانه بانكداري الكترونيك و نظام‌هاي پرداخت با تأكيد بر اينكه اقدامات بانك مركزي در خصوص بحث حمايت از نوآوري در سال‌هاي گذشته كافي نبود اعلام كرد برنامه‌هاي خاصي براي حمايت از فينتكها و نوآوري در دوره جديد درنظر گرفته‌شده است. به گفته محرميان براي اين موضوع جلسات متعددي با بازيگران فعال اين صنعت برگزار شده است و آنها همچنان به‌دنبال دريافت بازخوردها از سوي جامعه فعالين نوآوري و فين‌تكي كشور هستند. محرميان گفت دو عامل كشش تقاضا و فشار فناوري باعث شده كه بانك مركزي روي اين حوزه تمركز مضاعفي داشته باشد: «موضوع مهم‌اين است كه ما به عنوان نهاد رگولاتور چقدر مي‌توانيم اين فضا را دنبال كنيم و از نوآوري عقب نمانيم. واقعيت اين است كه رگوليشن هميشه از بازار عقب‌تر است اما بايد تاحد ممكن اين موضوع را كم كرد.» اما مولفه‌هاي بنيادين در زيست‌بوم فين‌تك ايران چيست؟ او در پاسخ به اين پرسش اعلام كرد: «زيرساخت، مشتريان، كسب‌وكارها، سرمايه‌گذاري، سرمايه‌هاي انساني و مقررات مولفه‌هاي بنيادين اين زيست‌بوم است. مسائل اختصاصي صنعت فين‌تك نيز به اعتبارسنجي، مديريت مالي، بلاكچين، امنيت، وام‌دهي و... منتج خواهد شد. البته نكاتي هم وجود دارد كه مسائل عمومي حوزه فين‌تك است؛ مانند مشتريان و نهادهاي ناظر و سرمايه انساني.»
رشد سرمايه‌گذاري در حوزه فين‌تك
به گفته محرميان بانك مركزي براي بستر سرمايه‌گذاري گسترده در فين‌تك‌هاي بومي نيز برنامه‌هايي دارد: «شناسايي و تقويت كانال‌هاي تامين مالي نهادهاي مالي متناسب با نياز فينتكها و فراهم كردن بستر حضور فينتكها در رويدادهاي بين‌المللي.» او تأكيد كرد آنها قصد دارند تا بستر هم‌افزايي بين بازيگران اصلي زيست‌بوم مالي كشور ايجاد كنند كه اين كار را با كمك پنجره واحد و اتصال سامانه‌هاي اطلاعاتي انجام مي‌دهند: «مواردي چون تسعه زيست‌بوم با قرقراري روابط هم‌افزا ميان عناصر آن و همچنين ساماندهي و جلوگيري از رشد بي‌رويه قوانين و مقررات بخشي صنعت فين‌تك با ارايه لوايح و تهيه پيشنهاداتي با محوريت كلان صنعت و در نهايت به دنبال اين هستيم كه زمينه‌سازي براي شكل‌گيري رگولاتور واحد در صنعت فين‌تك رخ بدهد تا هماهنگ‌سازي بين‌نهادي راحت‌تر صورت بگيرد.» در اين ره‌نگاشت تأكيد شده كه بانك مركزي قصد دارد تا تعامل مستمر با فعالين فين‌تكي داشته‌باشد و يك سامانه برخط راه‌اندازي كرد تا اطلاعات زيست‌بوم صنعت فين‌تك در آن درج شود. به‌گفته محرميان يك كانون از صاحب‌نظران و كارشناسان متخصصين فين‌تكي نيز بايد ايجاد شود كه در اين ره‌نگاشت به آن اشاره شده است.
