در ایران ۲ هزار و ۵۰۰ روستا در مناطق حفاظت شده واقع شده‌اند که تابع قوانین این اراضی هستند، بنابراین اگر این روستاها نیاز به توسعه داشته باشند باید زیرنظر سازمان حفاظت محیط‌زیست و موافقت شورای عالی محیط‌زیست انجام شود؛ بر این اساس به زودی توسعه ۵۰ روستا در این مناطق تعیین تکلیف و همزمان ۱۰۰ هزار هکتار به مناطق چهارگانه اضافه می‌شود.
ایجاد مناطق حفاظت شده همانطور که برای حیات وحش و طبیعت مزیت‌هایی دارد و ضامن بقای تنوع زیستی در این دنیای وانفسا است؛ اما مشکلاتی را هم برای روستانشینانی ایجاد کرده که روستایشان داخل این مناطق واقع شدند، زمانی که قانون مناطق حفاظت شده نوشته شد جمعیت کشور به سختی به ۳۰ میلیون نفر می‌رسید، تعداد روستاها و روستانشینان محدود بود بنابراین تعداد زیادی روستا در این بافت قرار گرفت که باید تابع قوانین این مناطق می‌بودند. به مرور با افزایش جمعیت و نیاز افراد به زمین برای ساخت مسکن مشکلاتی را برای آنها ایجاد کرد، از طرف دیگر هم تصویب طرح هادی مزید بر علت شد،
هر چند این طرح با هدف ساماندهی، نظم بخشیدن و اصلاح بافت روستا یا شهر در ۱۲ دی ماه سال ۱۳۷۸ توسط دولت تصویب شد تا میزان و مقدار گسترش اراضی موجود در منطقه برای کاربری‌های تجاری، مسکونی، صنعتی و زراعی مدیریت شود اما اجرای آن همراه با افزایش جمعیت روستاها، دست و بالشان را برای تهیه مسکن بست.
تعیین تکلیف طرح هادی ۵۰ روستا دراراضی حفاظتی
بر این اساس چندی پیش درخواست بیش از ۱۳۰ روستا به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شد مبنی بر اینکه بخشی از مناطق حفاظت شده به بافت روستا اضافه شود که بعد از بررسی، ۵۰ روستا واجد شرایط تشخیص داده شد و حالا باید تصمیم نهایی در جلسه آینده شورای عالی محیط زیست گرفته شود اما مساله این است که این واگذاری به غلط به عنوان واگذاری مناطق حفاظت شده به بنیاد مسکن برای ساخت مسکن منتشر شده است که معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: در مناطق حفاظت شده حدود دو هزار و ۵۰۰ روستا وجود دارد که گاهی در شرایط خاص باید نیاز مردم را تأمین کنیم و محدوده طرح هادی روستا به شکلی در شورای عالی محیط زیست تغییر کند تا بتواند نیاز روستا را برآورده کند.
حسن اکبری افزود: طبیعی است روستایی که در داخل منطقه حفاظت شده قرار دارد بعد از افزایش جمعیت و نیاز جوانان به مسکن به زمین بیشتری نیاز داشته باشد و دولت باید این زمین را در اختیار آنها قرار دهد تا مشکل‌شان برطرف شود، از این رو این درخواست را به سازمان محیط زیست ارسال می‌کنند اما زمانی که امکان تامین زمین مورد نیاز داخل بافت طرح هادی وجود داشته باشد به هیچ‌وجه موافقت نمی‌کنیم اما در شرایط خاص که امکان تامین زمین وجود نداشته باشد و هیچ گزینه دیگری هم نباشد با تایید شورای عالی محیط زیست آن محدوده به طرح هادی الحاق می‌شود. مناطق حفاظت شده به هیچ عنوان قابل واگذاری نیستند و صرفاً تأمین زمین برای مسکن که
اجتناب ناپذیر باشد مورد پیگیری در شورای عالی قرار می‌گیرد. وی تاکید کرد: البته میزان زمین الحاقی در این درخواست‌ها زیاد نیست و معمولا بین سه، هفت یا حدود ۱۰ هکتار از مساحت مناطق حفاظت شده یا طرح هادی است و همواره هم تمام مراحل طی و شرایط دیده می‌شود و همچنین باید حداقل افزایش مساحت لحاظ شود.
وی اظهار داشت: در این راستا، بیش از ۱۳۰ روستا درخواست خود را به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال کردند که از میان آنها ۵۰ روستا واجد شرایط تشخیص داده شدند به‌طوری که تامین زمین برای مسکن این روستاها اجتناب ناپذیر بود، نکته مهم اینکه در صورت موافقت نهایی با این تعداد روستا در مجموع حدود ۲۶۰ هکتار از مناطق حفاظت شده اطراف روستاها که ارزش زیستگاهی اندکی هم دارند به طرح هادی الحاق شوند که نسبت به مساحت مناطق حفاظت شده، مساحت بسیار کمی است این درحالی است که همزمان بیش از ۱۰۰ هزار هکتار به عرصه‌های مناطق حفاظت شده افزوده خواهد شد. طبیعی است روستاهایی که داخل مناطق حفاظت شده قرار دارند باید نیازشان تامین شود تا آنها هم در حفاظت مشارکت کنند، قطعا طوری اقدام خواهیم کرد که نه تنها کاهش عرصه‌های حفاظت شده را نداشته باشیم بلکه همواره افزایش این مناطق را شاهد باشیم.
تعیین تکلیف ۵۰ روستا
اکبری با اشاره به اینکه قرار است به زودی بیش از ۱۰۰ هزار هکتار به سطح مناطق حفاظت شده اضافه شود، گفت: پیش بینی ما این است که جلسه شورای عالی محیط زیست به زودی برگزار شود که در آن جلسه علاوه بر اینکه درخواست این ۵۰ روستا تعیین تکلیف می‌شود برای افزایش ۱۰۰ هزار هکتاری به مناطق حفاظت شده هم تصمیم‌گیری خواهد شد.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: البته ما نزدیک به ۴۰ منطقه را شناسایی، طرح‌های توجیهی را آماده و استعلام‌ها را از دستگاه‌های مرتبط دریافت کردیم که در نهایت تاکنون با حدود ۱۰۰ هزار هکتار موافقت شده و آماده ارتقاء به منطقه حفاظت شده هستند.
