حجم تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱ هزار و ۸۳۳ همت اعلام شد. طبق گزارش سالانه تجارت الکترونیکی این رقم نسبت به سال گذشته ۴۸ درصد رشد کرده است؛ این در حالی است که در این گزارش، اشاره‌ای به ارزش حقیقی تجارت الکترونیکی نشده است و در عین حال، شبکه‌های اجتماعی با ۴۰ درصد پرکاربردترین روش برای ارایه کالا و خدمات هستند و به نظر می‌رسد با وجود فیلترینگ همچنان نیمی از سهم بازار تجارت الکترونیکی برای شبکه‌های اجتماعی است. این در حالی است که در گزارش سال ۱۴۰۰ سهم شبکه‌های اجتماعی ۸۰ درصد بوده و به نظر می‌رسد فیلترینگ ۴۰ درصد از سهم بازار شبکه‌های اجتماعی کاهش داده است.
حجم تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ هزار و ۲۳۷ همت اعلام شده بود. در این گزارش حجم اسمی تجارت الکترونیکی هزار و ۸۳۳ همت اعلام شده است و هیچ اشاره‌ای به ارزش حقیقی تجارت الکترونیکی نشده است. ارزش حقیقی تجارت الکترونیکی در اصل تاثیر تورم را از ارزش اسمی کم می‌کند. مقایسه ارزش اسمی و ارزش حقیقی تراکنش‌ها تاثیر تورم بر حجم تجارت الکترونیکی را نشان می‌دهد. با توجه به تورم سال ۱۴۰۱ تا زمانی که ارزش حقیقی تجارت الکترونیکی اعلام نشود نمی‌توان به صورت قطعی اعلام کرد که این بخش چه میزان رشد کرده است. متوسط مبلغ هر تراکنش در این گزارش ۶۱۴ هزار تومان عنوان شده است و در کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی در حدود سه میلیارد تراکنش اعلام شده است. در این گزارش هیچ اشاره‌ای به ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیکی نشده است.
تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی
تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی ۳ میلیارد تراکنش اعلام شده است. همچنین این گزارش حاکی از رشد ۱۸ درصدی تعداد خرید از طریق پایانه‌های فروشگاهی و کاهش ۱۷ درصدی خرید از طریق درگاه پرداخت اینترنتی IPG است. به نظر می‌رسد رشد فزاینده کارتخوان‌های فروشگاهی در شبکه پرداخت در کنار محدودیت‌های رگولاتوری بر ارایه درگاه پرداخت اینترنتی به کسب‌وکارها باعث کاهش سهم درگاه پرداخت اینترنتی از تجارت الکترونیکی شده است.
همچنین ۷۱ درصد از فروشگاه‌های تجارت الکترونیکی درگاه پرداخت اینترنتی را اصلی‌ترین روش دریافت وجه عنوان کرده‌اند. از مجموع ۱۸۳۳ همت حجم تجارت الکترونیکی ۱۲۸۳ همت آن از طریق درگاه اینترنتی انجام شده است. در این گزارش سهم مبلغی کالا و خدمات از تراکنش خرید اینترنتی به ترتیب ۲۷ و ۷۳ درصد ارزیابی شده است. همچنین سهم تعدادی کالا و خدمت نیز به ترتیب ۹ و ۹۱ درصد بوده است.
کاهش سهم شبکه‌های اجتماعی در تجارت الکترونیکی
گزارش تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی با ۴۰ درصد پرکاربردترین روش برای ارایه کالا و خدمات هستند و به نظر می‌رسد با وجود فیلترینگ همچنان نیمی از سهم بازار تجارت الکترونیکی برای شبکه‌های اجتماعی است. این در حالی است که در گزارش سال ۱۴۰۰ سهم شبکه‌های اجتماعی ۸۰ درصد بوده و به نظر می‌رسد فیلترینگ ۴۰ درصد از سهم بازار شبکه‌های اجتماعی کاهش داده است. همچنین سهم پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به سال گذشته ۳ درصد کاهش یافته و به ۲۳ درصد رسیده است.
علی رغم کاهش ۴۰ درصدی نقش شبکه‌های اجتماعی در تجارت الکترونیکی، سهم ۲۳ درصدی پیام‌رسان‌ها داخلی نشان می‌دهد آنها نتوانسته‌اند حجم مناسبی از این بازار کسب کنند. در این گزارش روش تلفنی در مقایسه با سال گذشته افزوده شده و ۲۶ درصد از ارایه کالا و خدمات به این روش تعلق دارد. همچنین اپلیکیشن‌های موبایلی نیز سهم‌شان از ۲۴ درصد به ۱۱ درصد رسیده است.
تامین مالی تجارت الکترونیکی
هنوز بیشترین تامین مالی برای تجارت الکترونیکی به صورت شخصی صورت می‌گیرد. همچنین در این گزارش بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در تجارت الکترونیکی به صورت شخصی بوده است. براین اساس ۸۵ درصد تامین مالی که در بخش تجارت الکترونیکی صورت گرفته از سوی خود اشخاص و تامین مالی از طریق شتاب‌دهنده‌ها، VCها و فروشندگان کسب‌وکار ۶ درصد، جمع‌سپاری مالی و دولتی ۲ درصد و سایر روش‌ها نیز ۵ درصد از روش‌های تامین مالی در تجارت الکترونیکی را شامل می‌شوند. در سهم روش‌های ارسال و تحویل کالا نیز شرکت ملی پست با ۶۰ درصد در صدر قرار دارد و به ترتیب شرکت‌های پست خصوصی با ۱۲ درصد، شرکت‌های باربری بین شهری ۱۱ درصد، شرکت‌های پیک خصوصی ۹ درصد و ۸ درصد شبکه توزیع کسب‌وکار، بازار ارسال کالا را در دست دارند.
۳۳ درصد سایت‌ها اینماد دارند
در این گزارش کل واحدهای تجارت الکترونیکی در حدود ۴۷۰ هزار وب‌سایت ارزیابی شده که از این تعداد تنها ۱۴۰ هزار و ۹۹۰ وب‌سایت دارای اینماد هستند و در حدود ۱۶ هزار و ۴۵۷ وب‌سایت نیز اینماد خاکستری دارند. بر این اساس، تعداد کل اینمادها فعال به نسبت سال قبل ۱۷ درصد رشد داشته و تعداد کل اینمادها نیز ۱۱ درصد رشد را تجربه کرده است.
همچنین این گزارش نشان می‌دهد در حدود ۳۳ درصد از کل وب‌سایت‌های فعال تجارت الکترونیکی دارای اینماد هستند و بخش عمده‌ای از بازار تجارت الکترونیکی بدون اینماد مشغول به فعالیت هستند. این گزارش نشان می‌دهد که ۴۵ درصد فروشگاه‌های فعال دارای اینماد در تهران هستند و فروشگاه‌های فعال در کلان‌شهرهایی چون اصفهان، فارس و مشهد به ترتیب تنها ۸ و ۵ و ۷ درصد دارای اینماد هستند. به نظر می‌رسد تمرکز اینماد با وجود الزامی بودن بیشتر در پایتخت کشور است.
اما هنوز سهم عمده‌ای از سایت‌های تجارت الکترونیکی اینماد ندارند. بیشترین حوزه فعالیت واحدهای تجارت الکترونیکی دارای اینماد، با ۲۰ درصد به فروشگاه تخصصی کالای پوشیدنی و ملزومات شخصی و منزل تعلق دارد و ۱۳ درصد به فروشگاه تخصصی تجهیزات و ماشین آلات و ۸ درصد خدمات فناوری اطلاعات، ۷ درصد فروشگاه تخصصی محصولات شیمیایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، ۶ درصد فروشگاه تخصصی محوصلات کشاورزی ساختمانی و صنعتی و ۴۶ درصد نیز سایر زمینه‌ها را شامل می‌شود.
حوزه فعالیت واحدهای تجارت الکترونیکی دارای اینماد به ترتیب ۶۵ درصد به فروش کالا، ۳۳ درصد به فروش خدمات مرتبط است و ۸۴ درصد صاحبان کسب‌وکارهای دارای اینماد مرد و ۱۶ درصد نیز زنان هستند و ۴۴ درصد این افراد در گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال قرار می‌گیرند. در شاخص زیرساخت تجارت الکترونیکی، ضریب نفود تلفن همراه ۱۷۵ درصد ارزیابی شده و نشان از رشد ۵ درصدی این شاخص دارد. همچنین تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی ۴۸ میلیون نفر و ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی نیز ۵۴ درصد ارزیابی شده است. در این گزارش کاربران اینترنت با ۹ درصد رشد به ۱۱۶ میلیون نفر رسیده است. در این گزارش تعداد کل گواهی امضای الکترونیکی صادر شده ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار بوده و در سال ۱۴۰۱ نیز ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار گواهی امضای الکترونیکی صادر شده است.
