تعادل|
قیمت خودرو همانطوری که با هیجان بالا رفت، دقیقاً به همان صورت با هیجان بیشتر نیز در حال کاهش است. البته اخباری هم که اخیراً از ترخیص خودروها و تسهیل واردات از سوی سازمان استاندارد به گوش رسید، که می‌تواند در بازار خودرو اثرگذار باشد. رییس سازمان ملی استاندارد هفته گذشته در بازدید از خودروهای وارداتی در گمرک غرب تهران، از شرکت سایپا خواست با دادن تعهد در رابطه با برخی نواقص نسبت به ترخیص خودروهای وارداتی اقدام کند. خبری که موجب شد تا گام اول تعیین تکلیف وارداتی‌ها برداشته شود و وارداتی‌ها در دو هفته اخیر افت بیشتر قیمت را تجربه کنند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که در هفته پیش رو قیمت خودرو در بازار کاهشی باشد.
بازار خودرودر هفته‌ای که گذشت
طی روزهای گذشته بیشترین خبرهای خودرویی حول و حوش ترخیص و تعیین تکلیف این خودروها در گمرکات کشور چرخید، بهطوریکه رییس کل دادگستری هرمزگان برای جلوگیری از معطلی و احتکار هزار دستگاه خودروی خارجی وارد شده در بنادر استان، دستور قضایی صادر کرد. در گزارش منتشر شده از سوی گمرک هرمزگان در حال حاضر هزار دستگاه خودروی هیوندای النترا، توسان، کریتا، اکسنت و سان یانگ وارد کشور معطل شده‌اند و چندماهی است که در این گمرک معطل شده‌اند و به گفته فعالان بازار ترخیص این خودروها می‌تواند به کاهش قیمت خودروهای وارداتی شتاب دهد. به این خودروها وارداتی‌های چانگان را نیز باید افزود که با این شرایط می‌توان گفت تعداد بیشتری خودرو در انتظار ورود به بازار هستند.
علاوه بر عوامل ذکر شده به گفته فعالان بازار خودرو سردرگمی نرخ دلار هم بر کاهشی شدن این بازار دامن زده است، بهطوریکه به گفته فعالان بازار خودرو بخشی از کاهش قیمت خودروهای وارداتی به نوسان نرخ دلار باز می‌گردد، در هفته سپری شده قیمت دلار میان ثبات و افت در گردش بود، بهطوریکه برخی از فعالان بازار از آن با عنوان سرگیجه در بازار خودرو یاد می‌کردند. فعالان بازار خودرو می‌گویند: اگر واردات انجام و تعرفه‌ها مشخص شود، تاثیر خود را می‌گذارد، در ۳ سال گذشته که افزایش قیمت داشتیم بیشتر به خاطر محدودیت عرضه و نیاز بازار تامین نشد و خودرو تبدیل به کالای سرمایه‌ای شد. به گفته آنها، اگر قیمت ارز ثابت و نوسان بالا نباشد و عرضه چه از مسیر واردات و چه تولید داخل به اندازه‌ای باشد که نیاز بازار را تامین کند، دیگر شاهد تنش در بازار خودرو نخواهیم بود.
در این میان برخی از کارشناسان نیز معتقدند، اگر عرضه جوابگوی تقاضا باشد، حتی اگر نوسانات ارزی را شاهد باشیم، مردم دیگر خودرو را نمی‌خرند که به عنوان سرمایه حفظ کنند چون می‌دانند که به هرحال عرضه می‌شود، بنابراین باید نسبت به نیاز بازار تولید و یا واردات انجام شود تا بازار به تعادل برسد.
قیمت خودروهای وادراتی و داخلی؟
اما خودروهای وارداتی در هفته سپری شده با چه قیمتی معامله شدند؟ ارزیابی بازار نشان می‌دهد، «آزرا» مدل 2019 در هفته گذشته نسبت به اواخر خردادماه با کارکرد 38 هزار کیلومتر با قیمتی در حدود 5 میلیارد تا 5 میلیارد و 100 میلیون تومان در بازار قیمت‌گذاری شد. دامنه نوسانی به وجود آمده در قیمت خودرو به قیمت‌گذاری از سوی فروشندگان باز می‌گردد، بهطوریکه نبود نظارت قیمت خودروهای وارداتی موجب شده تا برخی از این خودروها که در بازار طرفدار بیشتری دارند با قیمت‌های متفاوت از سوی مالکان عرضه شوند.
از دیگر خودروهایی وارداتی می‌توان به «رنوتالیسمان» مدل 2018 اشاره کرد. این خودرو با کارکرد 55 هزار کیلومتر هم در بازار با بازه قیمتی 3 میلیارد تا 3 میلیارد و 100 میلیون تومان قیمت‌گذاری شد و با این شرایط افت قیمت در بازار را تجربه کرد. اما «النترا» مدل 2018 هم در هفته‌ای که گذشت با کارکرد 33 هزار تا با دامنه نوسانی 2 میلیارد و 800 میلیون تا 3 میلیارد تومان در بازار قیمت‌گذاری شد.
قیمت خودروهای داخلی در بازار هفته گذشته نیز به شرح زیر اعلام شده است: «پژو پارس حدود ۵۰۰ میلیون تومان»، «پژو پارس «تی‌یو۵ » ۶۱۵ میلیون تومان»، «تارا اتوماتیک ۷۷۰ میلیون تومان»، «تارا دنده‌ای ۶۶۵ میلیون تومان»، «رانا ۴۸۵ میلیون تومان»، «دنا اتوماتیک ۸۱۵ میلیون تومان»، «کوییک ۳۳۴ میلیون تومان»، «کوییک آر ۳۳۸ میلیون تومان»، «کوییک آر توماتیک حدود ۴۰۲ میلیون تومان»، «کوییک اس ۴۴۸ میلیون تومان»، «تیبا ۲ حدود ۳۴۰ میلیون تومان» و «تیبا صندوق‌دار ۳۳۰ میلیون تومان». همچنین قیمت خودروی «شاهین ۵۶۰ میلیون تومان»، «هایما اس ۷ پلاس یک میلیارد و ۳۹۰ میلیون تومان»، «هایما اس ۸ یک میلیارد و ۸۵۰ میلیون تومان» اعلام شده است.
اعطای رانتی دیگر در بازار خودرو
از آن‌سو، هفته گذشته یک اتفاق دیگر در بازار خودرو رقم خورد؛ آنهم اینکه براساس تصمیم دولت قرار است تا سود بازرگانی برای خودروهای وارداتی توسط جانبازان بالای ۵۰ درصد، صفر شود. این تصمیم از سوی دولت و در جریان اعلام جزئیات کامل تعرفه واردات خودروها در سال جاری اتخاذ شده است. بر اساس این تصمیم واردات خودروی جانبازان بالای ۵۰ درصد، معاف از سود بازرگانی و تنها مشمول تعرفه واردات و عوارض گمرکی می‌شود. بنیاد شهید و امور ایثارگران بعد از اقدام دولت، آیین‌نامه واردات خودروی ایثارگران را تصویب کرده است.
طبق اعلام رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران با پیشنهاد بنیاد شهید، آیین‌نامه اجرایی بند «و» تبصره ۷ قانون بودجه ۱۴۰۲ کل کشور مبنی بر اجازه واردات خودرو برای جانبازان ۵۰ درصد به بالا و برخورداری از خودروی داخلی برای سایر افراد مشمول ماده ۴۵ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران به تصویب رسیده است.
آن طور که امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی گفته سود بازرگانی افراد مشمول واردات خودرو برای جانبازان بالای ۵۰ درصد با نرخ صفر محاسبه می‌شود. همچنین رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران تاکید کرد سایر افراد مشمول ماده ۴۵ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران می‌توانند از تسهیلات بانکی برای خرید خودروی داخلی بهره‌مند شوند.
دولت در حالی سود بازرگانی برای واردات خودرو توسط جانبازان بالای ۵۰ درصد را صفر اعلام کرده که بخش قابل توجهی از این جانبازان با توجه به شرایط اقتصادی که در آن قرار دارند امکان خریداری خودروی صفر کیلومتر وارداتی را ندارند. بنابراین این مساله نه تنها کمکی به جانبازان بالای ۵۰ درصد برای برخورداری از شرایط بهتر زندگی نمی‌کند که خود تبدیل به رانتی در بازار خودرو می‌شود.
واسطه‌ها به سراغ این جانبازان رفته و با استفاده از موقعیتی که آنها دارند اقدام به واردات خودرو کرده و در بهترین حالت مبلغ ناچیزی بابت استفاده از حقی که دولت در اختیار این بخش از جانبازان قرار داده، پرداخت می‌کنند. به نظر می‌رسد دولت می‌توانست با اتخاذ ساز و کار بهتری زمینه را برای ارتقا وضعیت زندگی جانبازان بالای ۵۰ درصد فراهم کند. اعطای این قبیل معافیت‌ها در نهایت کمکی به بهبود زندگی جانبازان به خصوص جانبازان بالای ۵۰ درصد نمی‌کند و تنها رانتی می‌شود که سود آن را واسطه‌های بازار خودرو می‌برند.
