تعادل|
سال‌های متمادی است که دو زبان انگلیسی و عربی در مدارس کشور آموزش داده می‌شود. در واقع هم آموزش این زبان‌ها اجباری بود و هم یاد گرفتن آنها. اما حالا با مصوبه جدید قرار بر این است که ۷ زبان خارجی جدید در مدارس آموزش داده شود. با این مصوبه آموزش زبان‌های خارجی همچنان اجباری است اما نوع زبان را دانش‌آموزان می‌توانند به صورت اختیاری انتخاب کنند.
اما آیا واقعا زیرساخت‌های مناسب برای این امر در تمامی مدارس وجود دارد. مساله اینجاست که با توجه به اینکه در مدارس کشور به خصوص مدارس دولتی که از کمبود کلاس‌های درس رنج می‌برند و همین مساله هم باعث شده تا تعداد دانش‌آموزان حاضر در کلاس بیش از استانداردها باشد باز هم می‌توان شرایط را برای آموزش زبان‌های خارجی متفاوت با توجه به انتخاب دانش‌آموزان فراهم کرد. البته این مصوبه فعلا در حد خبر و ابلاغ است و باید دید با بازگشایی مدارس چه تدبیری در این زمینه اندیشیده شده است.
در واقع این مشکلی است که بیشتر مدارس دولتی قرار است با آن مواجه شوند چرا که در مدارس غیر انتفاعی و مدارس نمونه دولتی و... همیشه غیر از زبان عربی و انگلیسی زبان‌های دیگری هم تدریس می‌شده اما مساله همان عدالت آموزشی است که باید دید آموزش و پرورش می‌تواند آن را در تمامی مدارس کشور برقرار کند.
سوال دیگر این است آیا مدارسی که در شهرهای کوچک هستند هم امکان استفاده از معلم‌های زبان مختلف را دارند. یعنی دانش‌آموزان این مدارس هم می‌توانند زبان خارجی مورد علاقه خود را انتخاب کنند و در آن زمینه آموزش ببینند یا مجبورند که با توجه به امکانات مدرسه این کار را انجام دهند.
اما وقتی به اظهارنظرهای دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در نشست خبری روز گذشته نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که آموزش زبان‌های خارجی در مدارس دولتی نه یک اجبار که تبدیل به کسب منبع درآمدی برای آموزشگاه‌های زبان می‌شود. در واقع تمامی دانش‌آموزان مجبورند انتخاب کنند که یک زبان خارجی را یاد بگیرند اما اگر زبانی غیر آنچه مدرسه امکان آموزش آن را دارد باید یا طریق کلاس‌های مجازی آموزش ببینند یا اینکه از طریق آموزشگاه‌ها به این ترتیب باز هم همان اتفاق نبود عدالت اجتماعی رقم می‌خورد. در واقع دانش‌آموزان کم برخوردار که در مدارس دولتی درس می‌خوانند مجبورند با امکانات مدرسه خود سر کنند یا اینکه هزینه اضافی بپردازند. به این ترتیب یاد گرفتن زبان خارجی غیر از انگلیسی و عربی برای بسیاری از آنها غیرممکن خواهد بود.
استفاده از آموزش غیرحضوری در مدارس دولتی
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر تعداد دانش‌آموزان متقاضی آموختن این زبان‌ها و نیز مدرسان به حد کافی برای تشکیل یک کلاس وجود دارد؟ خاطرنشان کرد: نه معلم این زبان‌ها و نه متقاضیان به اندازه زیاد است. از این رو سوال پیش می‌آید که اگر دانش‌آموز مایل باشد یکی از زبان‌هایی که گسترده ارایه نمی‌شود را انتخاب کند، شرایط چه می‌شود؟ پاسخ این است که اولا نظام آموزش و پرورش دولتی می‌تواند در مدارس خود با استفاده از فضای جدید، آموزش حضوری و تجمعی و شیوه‌های نوین نظیر آموزش مجازی و بر خط این کلاس‌ها را دایر کند. برای مثال دانش‌آموزانی که تمایل به یادگیری این زبان‌ها دارند از این سیستم استفاده کنند و مدرسین به صورت دوره‌ای با دانش‌آموزان تعامل حضوری هم داشته باشند.
این آموزش‌ها هم در مدرسه و هم در آموزشگاه‌ها می‌تواند ارایه شود
امانی توضیح داد: گشودن این باب نیازمند یک قانون بود که انجام دادیم. علاوه بر شیوه آموزش یاد شده، موسسات ذی صلاح دارای تاییده از آموزش و پرورش هم می‌توانند برای دانش‌آموزانی که متقاضی این کار هستند، تدریس داشته باشند. اجبار نکنیم که این آموزش‌ها حتما در محیط مدرسه و به صورت رسمی باشد، مهم این است که این زبان‌ها آموخته شود حال چه در فضای مدرسه و چه در آموزشگاه‌های مورد تایید باشد.
او درباره اجرای مصوبه یاد شده توضیح داد: با آمدن این مصوبه باید یک دوره برنامه‌ریزی درسی و تولید مواد آموزشی انجام شود تا به دنبال تدوین چارچوب برنامه درسی و مواد آموزشی، این دروس ارایه شود. آموزش این زبان‌ها می‌تواند توسط موسساتی رخ دهد که در بند ۴ مصوبه درج شده است. اگر موسسه‌ای مورد تایید باشد و برای این آموزش اعلام آمادگی کند امکان آموزش زبان‌ها بلافاصله وجود دارد. به‌طور خاص ما از کانون زبان ایران به دلیل اتصالی که به آموزش و پرورش دارد یاد کرده‌ایم. اگر همه شرایط فراهم شود این مصوبه از همین امسال قابلیت اجرا دارد.
رایگان یا پولی بودن آموزش زبان‌های خارجی
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، در پاسخ به سوالی مبنی بر رایگان بودن یا نبودن آموزش زبان‌های خارجه به غیر از انگلیسی توسط موسسات، گفت: ما در این مصوبه وارد سطوح اجرایی نشدیم و بر روی آموزش و ارزشیابی متمرکز هستیم و از این رو اینکه آموزش یک زبان خاص مثل چینی به عنوان درس زبان خارجی مدرسه، توسط موسسات زبان رایگان باشد یا خیر؛ می‌تواند با تدابیر اجرایی وزارت آموزش و پرورش رایگان یا غیر رایگان باشد.
پیشنهاد تغییر روش آموزش
امانی با بیان اینکه آموزش زبان انگلیسی خود مورد نقد فراوان در جامعه است چراکه به اندازه مقدار ساعتی که مجموعا به این درس اختصاص داده شده است شایستگی لازم در بین دانش‌آموزان کسب نمی‌شود، افزود: نیاز است ساز و کار جدید اندیشیده شود. یکی از پیشنهادات این است که نوع آموزش را از پراکنده هفتگی به بُرهه‌های زمانی فشرده در مکانی که برای آموزش زبان مناسب‌سازی شده است و با معلمان آموزش دیده و توانا تغییر داد. لذا از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی و معاونت آموزشی وزارتخانه و دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش خواسته شده است در این رابطه اندیشه شود و روش آموزش متفاوت را به مدرسه‌ها پیشنهاد کنیم.
نحوه اعمال نمره زبان‌های خارجی در کارنامه که توسط موسسات آموزش داده می‌شود
او با تاکید بر اینکه شورای عالی آموزش و پرورش مسوولیت اجرایی ندارد و مدیریت اجرا این مصوبه با آموزش و پرورش است، این را هم گفت که در صورت آموزش زبان‌هایی نظیر چینی توسط موسسات، ارزشیابی این زبان توسط موسسات خواهد بود و نهایتا نمره دانش‌آموز برای محسوب شدن در معدل به مدرسه اعلام می‌شود.
آموزش ادبیات زبان‌های قومی و محلی در مدارس مجاز است
امانی در بخش دیگر سخنان خود با تاکید بر اینکه زبان فارسی زبان رسمی آموزش در کشور است، در عین حال توضیح داد: در کنار این امر قانون اساسی بیان می‌کند که آموزش ادبیات زبان‌های قومی و محلی در مدرسه مجاز است. برنامه درسی ملی ما نیز درباره زبان خارجی به روشنی می‌گوید که نوع درس انتخابی است. توسعه زبان مادری امری فرهنگی است. زبان مادری تکلیفش روشن است و نباید با آن جنگید و ایران به این میراث خود می‌بالد چراکه الگوی تنوع سبب بقا و حیات او شده است. اگر دانش‌آموزی با زبان فارسی در مدرسه آموزش نبیند، در نقطه‌های انتخابی مثل کنکور متضرر می‌شود.
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، با بیان اینکه زبان رسمی کشور فارسی است و تدریس زبان‌های بومی و محلی و منطقه‌ای با ساز و کار برنامه ویژه مدرسه امکان پذیر است، افزود: زبان خارجی به عنوان یک عرصه برای بقا و ارتباط هر ملتی با جهان نیاز است. زبان امروز فراتر از بحث ارتباطی است و به مثابه تحول شده است. پاره‌ای از سیاست‌های کشور به تضعیف زبان خارجی منجر شده که من معتقدم تضعیف زبان خارجی متن خوانی در کشور ما سبب شده است در مواجهه با وب، آسیب‌های اخلاقی در کشور ببینیم.
آماده‌سازی بسته تقویتی مدارس دولتی
در بخش دیگر این نشست موسی الرضا کفاش، معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش از آماده‌سازی بسته تقویتی برای مدارس دولتی و با دستور وزیر آموزش و پرورش خبر داد و اظهار کرد: وزیر آموزش و پرورش ماموریتی را به شورای عالی آموزش و پرورش مبنی بر آماده کردن بسته حمایت و تقویت همه‌جانبه مدارس دولتی داده‌اند. آماده‌سازی این بسته حمایتی در دستورکار دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش برای ارایه به آموزش و پرورش است.
او در بخش دیگر سخنان خود درباره تدابیر شورای عالی آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان دارای مشکلات خاص، افزود: پرونده دانش‌آموزانی که مشکلات خاص دارند و نمی‌توان دستورالعمل‌های عادی را برای آنها اجرا کرد در کمیسون‌های خاص مناطق و استان‌ها و شورای عالی بررسی می‌شود و طبق آن تصمیمی برای دانش‌آموزانی که با مشکل تحصیلی مواجه شده‌اند اتخاذ می‌شود.
معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش افزود: در مواردی پرونده برای اتخاذ تصمیم به شورای عالی آموزش و پرورش احاله می‌شود. عمدتا در سال بین ۲ تا ۳ هزار پرونده به شورای عالی احاله می‌شود. از مهر سال قبل تا الان تقریبا حدود ۱۵۰۰ پرونده دانش‌آموز در کمیسیون خاص شورای عالی طی ۲۹ جلسه بررسی و تصمیماتی گرفته شده است تا مشکلات دانش‌آموزان برطرف شود.
