تعادل|
به جرات می‌توان گفت که اکثر کارگاه‌های کشور چه ساختمانی، چه تولیدی و ... از امکانات ایمنی استاندارد برخوردار نیست. برای اثبات این ادعا باید نگاهی به آمار مرگ و میر کارگران در یک روز بیندازیم.
آماری که هر چند تکان‌دهنده است اما در لا به لای اخبار و وعده‌ها و تکذیبه‌ها گم می‌شود و کسی به آن توجه خاصی نمی‌کند. اینکه سال‌هاست کارگران ساختمانی در انتظار محقق شده بیمه خود هستند، اینکه سال‌هاست کارگران پتروشیمی در شرایط بد و غیر استاندارد کار می‌کنند، اینکه کارگران معادن در نقاط مختلف کشور از کمترین امکانات برخوردارند همه و همه واقعیت‌هایی است که زیر لایه‌ای از تکذیب و شعار مدفون شده‌اند و اخبارش کمتر به گوش افراد می‌رسد.
کارگران ضعیف‌ترین قشر جامعه حالا در زمینه حفظ جان خود نیز در پایین‌ترین رتبه قرار دارند. مرگ 5 کارگر در هر روز فاجعه‌ای است که در کشور ما رخ می‌دهد. اینکه مسوولان با ادعاهای کذب خود مدعی‌اند که حوادث کار در ایران از میانگین جهانی پایین‌تر است نوعی دیگر از سرپوش گذاشتن بر واقعیتی است که جان کارگران را به بازی گرفته است. حوادث کار همیشه در کشور ما قربانی‌هایی داشته که از ضعیف‌ترین اقشار جامعه بوده‌اند. کارگرانی که هر روز برای تامین معیشت خود جانشان را کف دست می‌گیرند و راهی محل کار می‌شوند. یا از ارتفاع سقوط می‌کنند و می‌میرند، یا زیر آوار معدن می‌مانند و یا لای چرخ دنده‌های فرسوده استخوان‌هایشان خرد می‌شود.
مساله اینجاست که همیشه این اخبار رسانه‌ای نمی‌شوند، مرگ کارگران خیلی برای کسی مهم نیست که اخبارش را دنبال کند. مرگ تنها وقتی می‌تواند ما را تکان بدهد که در نزدیکی مان اتفاق بیفتد در غیر این صورت. قطعا هیچ کدام از وابستگان مسوولان مجبور نیست برای تامین معاش خود در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و ... که نکات ایمنی را رعایت نمی‌کنند، کار کند، پس جانشان در خطر نیست شاید به همین خاطر است که بیش از ده سال چشم انتظار کارگران ساختمانی برای راه‌اندازی بیمه آنها همچنان بی‌نتیجه مانده است. شاید به همین خاطر است که نظارت درستی بر ایمنی کارگاه‌ها و کارخانه‌های مختلف انجام نمی‌شود. شاید به همین خاطر است که کارگران معدن همچنان در بدترین شرایط با حداقل امکانات کار می‌کنند و جان می‌بازند و هیچ کس هم خبردار نمی‌شود.
گزاره‌های اثبات شده در موردِ «فقدانِ ایمنی»
کارگران ساختمانی از پایین‌ترین میزان ایمنی برخوردارند؛ و این خطرات فقط برای ساختمانی‌ها نیست، کار کردن برای خیلی‌ها مساوی با خطر مرگ است، از کارگران کوره‌های ذوب فلز گرفته تا نیروهای فنی واحدهای تولیدی مختلف و مقنی‌ها و کارگران کشاورزی. «تجهیزات ایمنی معادن قدیمی است»؛ «اصول ایمنی کار در ارتفاع و داربست رعایت نمی‌شود»؛ «نظارت بر کارگاه‌های کوچک غایب است» و «بیمه‌های مسوولیت مدنی مرگ آدم‌ها را به پرداخت غرامت و رهایی از مجازات تقلیل داده است»؛ این گزاره‌ها، گزاره‌های اثبات شده در فضای روابط کار ایران است و به همین دلیل است که در سال قبل، ۱۹۰۰ کارگر بر اثر حادثه کار، جان خود را از دست داده‌اند؛ این آمار یعنی مرگِ ۱۵۸ کارگر در هر ماه، یعنی مرگ ۵.۲ انسان زحمتکش در هر روز....
مسوولان زیر بار آمارهای دقیق نمی‌روند
هادی رادی، کارشناس ایمنی کار در این باره به «تعادل» می‌گوید: متاسفانه آمارهای رسمی از تعداد حوادث کار و جام باختن کارگران در کشور قابل استناد نیست، این آمارها همیشه با واقعیت فاصله معناداری دارند، مساله اینجاست که مسوولان زیر بار آمارهای دقیق نمی‌روند، اگر تشکل‌های کارگری و فعالان صنفی در این باره اطلاع‌رسانی نکنند، همه‌چیز به همان آمارهای رسمی ختم می‌شود در حالی که واقعا شرایط ایمنی کار در کشور ما بسیار اسف بار است. او می‌افزاید: بیشترین آمار مرگ و میر مربوط به کارگران ساختمانی است. چرا که در اکثر کارگاه‌های ساختمانی پیمان کاران هیچ ناظری برای نظارت بر ایمنی کارگاه ندارند.
اصلا وسایل ایمنی در اختیار کارگران قرار نمی‌گیرد. بسیاری از پیمانکاران با تخلف در این بخش کار خود را پیش می‌برند. وقتی هم کارگری جان خود را از دست می‌دهد نهایتا دیه‌ای به بازماندگان او پرداخت می‌شود و تمام. این کارشناس ایمنی کار می‌گوید: مسوولان اگر ایمنی کارگران را جدی می‌گرفتند باید قبل از هر چیز تعداد ناظران ایمنی کار را در کشور افزایش می‌دادند، کارگاه‌ها را مجبور می‌کردند که از ناظران مجوز بگیرند، از سوی دیگر مساله بیمه کارگران را حل و فصل می‌کردند. وقتی ما بیشترین قربانی را در بخش کارگران ساختمانی داریم چرا هنوز این افراد تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند.
درخواست بازرسی حق قانونی کارگران است
عزت‌الله معاونی، کارشناس حوزه کار نیز درباره الزام قانونی محیط کار و حقوق نیروی کار در راستای فعالیت در محیط ایمن کار برای محافظت جان شاغلان و پیشگیری از حوادث شغلی می‌گوید: در صورت ایمن نبودن محیط کار، کارگر می‌تواند درخواست بازرسی دهد. او معتقد است، اگر در کارگاهی محیط کار ایمن جهت پیشگیری از بیماری‌ها و حوادث شغلی فراهم نیست، جهت نظارت بر کارفرما برای جلوگیری از به خطر افتادن سلامت کارگر، می‌توان از طریق شوراهای اسلامی کار یا نمایندگان کارگر موضوع را پیگیری کرد.
به گفته این کارشناس حوزه کار، همچنین باید بازرسین و ناظرین وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی به شکل دوره‌ای و منظم از کارگاه‌ها بازرسی داشته باشند و درصورتی که بازرسی انجام نمی‌شود کارگرانی که در محیط‌های سخت و زیان‌آور مشغول به کار هستند می‌توانند از اداره کار مربوطه درخواست بازرسی داشته باشند تا بازرسان سرکشی کنند و مشکلات مرتفع گردد. معاونی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: قانون در حوزه ضمانت اجرایی قوانین و مقررات ایمنی مرتبط با محیط کار، نهادهای نظارتی را تحت عنوان بازرسی کار در نظر گرفته و در واقع بازرسی کار، سیستمی به منظور اجرای خط‌مشی کاری و نظارت بر آن از طریق وضع قوانین و استانداردها است و از این رو می‌بایست بازرسان کار از استقلال در نظام اداری برخوردار باشند تا اختیارات و وظایف خود را به شکل منصفانه همگام با مسوولیت اداری و فارغ از فشارهای غیرمرتبط انجام دهند.
او می‌افزاید: بدون شک بازرسی کار در قالب نهاد ناظر بر اجرای قانون کار و الزام‌کننده ایجاد شرایط ایمنی در محیط‌های کاری با ارایه عملکرد قانونی و مطابق با استانداردهای ایمنی و بهداشت کار می‌تواند اثرگذاری مناسبی در راستای بازدارندگی کارفرمایان از عمل نکردن به تعهدات قانونی در خصوص ایجاد شرایط ایمنی کار داشته باشد که تداوم و استمرار این روند، کاهش آمار حوادث ناشی از کار و آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و جانی را به دنبال خواهد داشت.
وزارت کار آمار مرگ را کمتر از نصف برآورد کرده!
به گزارش ایلنا به نظر می‌رسد اصلی‌ترین متولی روابط کار و ایمنی، وزارت کار و معاون روابط کار این وزارتخانه، این گزاره‌ها و این اعداد را قبول ندارند؛ یازدهم اردیبهشت ماه، «مسعود قادی پاشا» معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی کشور درباره آمار متوفیان ناشی از حوادث کار در سال ۱۴۰۱ گفت: در مجموع ۱۹۰۰ نفر در سال ۱۴۰۱ در حوادث ناشی از کار، جان خود را از دست دادند. اما فقط یک ماه بعد، رعیتی فرد (معاون روابط کار وزارت کار)، آمار مرگ ناشی از حوادث کار را کمتر از نصف آمار پزشکی قانونی اعلام می‌کند؛ این مقام مسوول در نهم خرداد ماه، می‌گوید: نسبت به سال قبل ۱۳ تا ۱۴ درصد حوادث ناشی از کار کاهش پیدا کرده است.
سال گذشته ۷۱۱ نفر از کارگران مشمول قانون کار در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند. معاونت روابط کار وزارت کار در آمار دادن، نصف فوتی‌های حادثه کار در سال گذشته را جا می‌اندازد! اما ادعاهای غیرواقعی و غیرمنطبق با واقعیت به همینجا ختم نمی‌شود؛ یک ماه و چند روز بعدتر، در یازدهم تیرماه، معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: آمار حوادث کارگری در کشور نسبت به میانگین جهانی پایین‌تر است اما با این وجود باید در تقویت ایمنی محیط کار اهتمام بیشتری به کار برد.
چطور آمار حوادث کار پایین است؟!
چطور چنین ادعایی مطرح می‌شود؛ «میانگین آمار جهانی حوادث کار» چقدر است، استانداردها چیست؟ آنچه اهمیت دارد، استانداردهای جهانی است، آیا استانداردهای جهانی می‌گویند مرگ ۵.۲ نفر در هر روز بر اثر حادثه کار در کشوری با هشتاد و چند میلیون نفر جمعیت و با داشتن حدود ۱۴ میلیون کارگر شاغل، طبیعی و پایین است؟! پس چرا در کشوری مثل ژاپن، آمار مرگ و میر ناشی از حوادث کار نزدیک به صفر است! احسان سهرابی (عضو کارگری اسبق شورای عالی حفاظت فنی) ضمن رد ادعای معاون روابط کار وزارت کار، می‌گوید: چطور ادعا می‌کنند حوادث کار ایران از میانگین جهانی پایین‌تر است؟ با میزان حوادث کار در کل جهان قیاس کرده‌اند یا با استانداردهای سازمان بین‌المللی کار؟ وقتی در مورد حوادث کار در کشور، داده‌های یکدست و متقن نداریم و بیش از هزار نفر اختلاف بین داده‌های وزارتخانه و پزشکی قانونی است، چطور مدعی قیاس با نرخ میانگین جهانی هستند؟
او با قاطعیت می‌گوید: در کشور ما میزان حوادث کار و مرگ و میر ناشی از آن، از استانداردهای جهانی و از داده‌های مشابه در کشورهای مترقی و صنعتی «بسیار بیشتر» است و گواه آن نیز مرگ بیش از ۵ کارگر در هر روز است. متاسفانه فقط به دنبال اعدادسازی و تهیه خوراک برای رسانه‌ها هستند تا بگویند کارمان را بلدیم! بدون سند و مدرک، عددِ غیرواقعی می‌دهند یا ادعا مطرح می‌کنند! آقای رعیتی فرد لطف بفرمایند و سری به اخبار رسانه‌ها بزنند تا معلوم شود چطور نرخ حوادث کار در ایران پایین است!
