تعادل|
سریال کمبودهای دارویی در کشور ادامه دارد، بعد از آنکه بیماران SMA برای دریافت دارو با مشکلات زیادی مواجه بودند و طی ماه‌های گذشته بیماران هموفیلی و حتی مبتلایان به‌ام اس هم برای تامین داروی مورد نیاز خود مشکل داشتند حالا نوبت به بیماران پروانه‌ای رسیده است که به گرانی و کمبود دارو اعتراض کنند. در حالی که وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو بارها و بارها کمبود دارو را منکر شده‌اند و حتی مدعی افزایش تولید دارو در کشور و صادرات آن هستند، همین چند روز پیش یکی از مقامات شرکت‌های تولیدکننده دارو در کشور از افزایش کمبود دارو طی تابستان جاری خبر داد.
حالا هم بیماران پروانه‌ای درباره آنچه که کمبود و گرانی دارو می‌دانند مقابل سازمان غذا و دارو دست به اعتراض زده‌اند. سوال اینجاست که این بیماران تا کی باید هم رنج بیماری را تحمل کنند و هم رنجی که برای تامین داروی مورد نیازشان را متحمل می‌شوند. بسیاری از این بیماران کودکانی هستند که توان و تحملشان برای درد بسیار پایین است. کودکانی رنجور و ضعیف که سختی‌های این بیماری به اندازه کافی آنها را از پا درآورده و درد کشیدن به واسطه نبود دارو می‌تواند آخرین توان آنها برای مقاومت را نیز از بین ببرد. سال گذشته بود که این بیماران برای تامین پانسمان‌های مخصوص با مشکل مواجه بودند و حالا یک قلم از داروی آنها که تزریق آن بسیار هم ضروری است باعث شده تا این بیماران و خانواده‌هایشان با مشکل مواجه شوند.
از دربه‌دری خسته شده‌ایم
حسین پدری است که دختر 8 ساله‌اش به بیماری پروانه‌ای مبتلا است. او با صدایی لرزان به «تعادل» می‌گوید: هیچ کس نمی‌تواند تصور کند رنج این بیماری چقدر دردناک است. هیچ کس ما را درک نمی‌کند، نمی‌داند خانواده‌هایی که فرزندانشان به این بیماری مبتلا هستند چه درد و رنجی را تحمل می‌کنند، حالا هم کمبود دارو عذاب ما را بیشتر می‌کند. سال گذشته ماه‌ها برای تامین پانسمان مخصوص در به در داروخانه‌ها بودیم و حالا برای تامین داروی ivig باید سرگردان باشیم. این در حالی است که تمام هزینه‌های این دارو را خودمان پرداخت می‌کنیم و تنها 10 درصد آن تحت پوشش بیمه قرار دارد، اما باز هم برای پیدا کردن آن با مشکل مواجه هستیم.
او می‌افزاید: مسوولان نبود و کمبود دارو را تکذیب می‌کنند اما هیچ کدام از آنها یک روز به داروخانه‌ها سرکشی نمی‌کنند تا ببینند بیمارانی که به داروهای خاص نیاز دارند چه رنجی را تحمل می‌کنند، چقدر باید سرگردانی بکشند تا داروی مورد نیازشان را تامین کنند، چه هزینه‌هایی باید برای یک لحظه کمتر درد کشیدن عزیزانشان پرداخت کنند.
وقتی بخش اعظم هزینه دارو بر عهده خود بیمار است
یکی دیگر از بیماران نقص سیستم ایمنی درباره مشکلات تأمین داروی خود می‌گوید: ما بیماران نقص ایمنی یک گروه مشخصی هستیم که توسط سازمان غذا و دارو شناسایی شده‌ایم و هرماه سهمیه داروی خود را از داروخانه 29 فروردین دریافت می‌کردیم. داروی ما گران است و ما به علت آنکه هم خودمان و هم فرزندانمان باید این دارو را تزریق کنیم توانایی خرید آزاد آن را نداریم.
او در ادامه درباه مبلغ داروی موردنیازشان می‌افزاید: مبلغ داروی ما به به صورت آزاد نزدیک به پنج میلون تومان است و این در حالی است که باید به صورت مادام‌العمر هرماه این دارو را در بخش شیمی درمانی بیمارستان تزریق کنیم تا بتوانیم به زندگی‌مان ادامه دهیم. از آنجایی که داروی ما داروی گرانی است 10 درصد از مبلغ دارو را بیمه‌های پایه و 90 درصد دیگر را سازمان غذا و دارو پرداخت می‌کرد. اما از پنجم خردادماه سازمان غذا و دارو ارزی را که برای ما تخصیص داده بود قطع کرده است.
این بیمار معترض ادعا می‌کند: در حال حاضر تنها 10 درصد از هزینه دارو را بیمه پرداخت می‌کند و باید بقیه هزینه دارو را به صورت آزاد پرداخت کنیم. او در ادامه می‌گوید: مقدار مصرف این دارو در افراد مختلف براساس شدت بیماری و میزان سن و وزن‌شان متفاوت است. درحال حاضر بسیاری از بیماران نقص سیستم ایمنی از خردادماه نتوانستند دارویشان را تهیه کنند و جان خودشان و فرزندانشان در خطر است.
وقتی ارز ترجیحی حذف می‌شود
یکی دیگر از بیماران نقص ایمنی در این باره به «تعادل» می‌گوید: بسیاری از کسانی که برای تامین دارو با مشکل مواجه می‌شوند، نمی‌دانند این بلایی است که دولت با حذف ارز ترجیحی بر سر آنها آورده است. هیچ کس جز افرادی که برای تامین داروی مورد نیاز خود و عزیزانشان طی دو سال گذشته در داروخانه‌ها سرگردان بوده‌اند نمی‌دانند داروها چقدر افزایش قیمت داشته‌اند، چه زمان‌هایی بوده که برای پیدا کردن دارو مجبور بودیم به شهرهای اطراف هم برویم و دست خالی بازگردیم.
او می‌افزاید: متاسفانه چیزی که برای بسیاری از مسوولان ارزشی ندارد جان بیمارانی است که هر روز با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند، مساله اینجاست که تحمل رنج بیماری به اندازه کافی برای ما عذاب‌آور است اگر قرار باشد رنج نبود دارو و گرانی آن را هم تحمل کنیم دیگر جانی برایمان باقی نمی‌ماند.
این بیمار می‌گوید: مساله اینجاست که بیماران خاص با هر بیماری که دارند، تعدادشان مشخص است، چرا باید هر بار برای تامین دارو با مشکل مواجه شوند، آیا واقعا پیش بینی مقدار داروی مورد نیاز برای این بیماران تا این حد سخت است که باید هر بار یک سری برای بیان اعتراض خود یا جلوی وزارت بهداشت بروند یا مقابل سازمان غذا و دارو اعتراض خود را فریاد بزنند.
آمار رشد قیمت دارو در ماه‌های نخست سال
در این بین در انتهای فروردین ماه سال جاری، نایب‌رییس اتحادیه واردکنندگان دارو افزایش 25 تا 30 درصدی قیمت دارو را برای سال جاری دانسته بود. با این حال بررسی گزارش تغییرات قیمت و بازار دارو برای اردیبهشت 1402 از صدور مجوز قیمت جدید برای 2 هزار پروانه IRC در کمیسیون قانونی حکایت دارد که نشان می‌دهد 337 پروانه از این تعداد مربوط به داروهای ژنریک است و رنج تغییر قیمت برای این داروها بین 10 تا 680 درصد است. این در حالی است که دو دارو یعنی سرم قندی نمکی وارداتی و ان پلیت به ترتیب با 20 و 10 درصد کاهش قیمت روبه رو شده‌اند.
بر اساس آمار‌ها 22 پروانه دارو با افزایش بالای 100 تا 680 درصد روبه رو بوده‌اند و 90 پروانه نیز بین 60 تا 100 درصد رشد قیمت را در فروردین ماه تجربه کرده‌اند. این در حالی است که داروهای وارداتی بیش از 100 درصد رشد قیمت داشته‌اند. محصولات رقابتی نیز که دارای تولیدکننده داخلی هستند در فروردین ماه بیش از دو برابر قیمت ثبت کرده‌اند و این در حالی است که اغلب کالا‌های تولید داخل نیز بیش از 100 درصد رشد قیمت تجربه کرده‌اند. بر اساس این گزارش که توسط شرکت داروساز تهیه و منتشر شده با رشد قیمت‌های صورت گرفته در فروردین ماه ارزش بازار دارو1/ 3درصد رشد خواهد کرد.
بر اساس این آمار‌ها داروهای مورد استفاده در بیماری‌های عضلات و اسکلتی با 6/ 9درصد در صدر افزایش هزینه برای بیماران قرار دارد و این در حالی است که داروهای هورمونی با افزایش 3/ 8درصدی در رتبه دوم و داروهای گروه بیماران تنفسی با 5/5 درصد رتبه سوم رشد ریالی بازار را کسب کردند. گروه داروهای وارداتی متابولیک نیز 26 درصد رشد بازار ارزش ریالی را از آن خود کرده‌اند. کورتیکواستروئید‌های تزریقی هم که در ماه‌های گذشته به صورت فوریتی اعلام شده بودند 8/ 21درصد رشد بازار را کسب کرده‌اند. بر اساس این آمار‌ها داروهای تولیدی داروسازی کاسپین با رشد بیش از 7/ 16درصد بالاترین درصد رشد فروش ریالی را کسب کرده‌اند و پس از آن ایران هورمون و درمان آرا به ترتیب با نرخ‌های 3/ 11 و 2/ 11در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند.
پیش‌بینی سندیکای صاحبان صنایع دارویی
سه ماه از سال ۱۴۰۲ را پشت سر گذاشته‌ایم و کمبودهای دارویی در حال خودنمایی هستند. به‌طوری که محمد عبده‌زاده رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، که سال گذشته مدعی شده بود بودجه 69 هزار میلیارد تومانی دارویاری فقط برای 3 ماه از سال کفایت می‌کند؛ در روزهای اخیر عنوان داشته که کمبودهای دارویی به بیش از 200 قلم رسیده است. عبده‌زاده گفته است؛ این وضعیت از قبل نیز قابل پیش بینی بود و همه دستگاه‌ها از جمله وزارت بهداشت نیز در جریان بودند که در ماه‌های خرداد و تیر قرار است با افزایش کمبود دارو مواجه شویم.
رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران افزود: در حال حاضر برخی داروهای سرپایی در داروخانه‌ها کمیاب شده که از جمله آن می‌توان به شربت «برم هگزین» و «گایافنزین» و قطره‌های چشمی اشاره کرد. همچنین داروهای اتاق عمل، آلبومین و... نیز در بخش بستری دچار کمبود شده است.
هشداری که تعارض منافع تعبیر می‌شود
از سوی دیگر بهمن صبور نایب‌رییس انجمن داروسازان تهران، در واکنش به چرایی بروز کمبودهای دارویی در کشور، گفت: هر وقت ما رفته‌ایم و این موارد را هشدار داده‌ایم، به ما گفته‌اند شما تعارض منافع دارید! او افزود: موقعی که در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی از افرادی که تخصص ندارند مشورت می‌گیرند و قانونگذاری می‌کنند، همین می‌شود. ما این وضعیت را پارسال هم گزارش کردیم که دارو یک پروسه چند ماهه است، اگر آن موقع قوانین به نحوی تعیین و ابلاغ می‌شد و مجریان همه به وظایف خودشان عمل می‌کردند ما دچار این چالش نبودیم.
