بیماری وبا هنوز به عنوان یک تهدید برای سلامت عمومی با مرگ و میر سالانه ۲ میلیون نفر در دنیا محسوب می‌شود؛ در حالی که با درمان صحیح و مناسب، میزان کشندگی این بیماری می‌تواند حتی به کمتر از یک درصد کاهش یابد. تاکنون هفت همه‌گیری وبا در دنیا ثبت شده که در ۶ مورد بیشتر ناشی از بیوتیپ کلاسیک بوده و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بیماری در ۴۷ کشور دنیا شایع‌تر است.
از ابتدای سال ۲۰۲۲ میلادی تاکنون سازمان جهانی بهداشت طغیان وبا را در کشورهای بنین، مالاوی، کامرون و همچنین برخی از ایالت‌های کشور افغانستان، پاکستان و عراق گزارش کرده است. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت تعداد موارد وبا گزارش شده طی چند سال اخیر همچنان بالا بوده و طی سال ۲۰۲۰، تعداد۳۲۳ هزار و ۳۶۹ مورد ابتلا و ۸۵۷ مورد مرگ از ۲۴ کشور دنیا گزارش شده است.
هر ساله بیماری وبا در فصل گرما شیوع می‌یابد و از خرداد ماه سال جاری وزارت بهداشت برای دانشگاه‌های علوم پزشکی هشدار صادر می‌شود که به صورت روزانه از بیماران مبتلا به اسهال در بیمارستان‌های تحت پوشش خود نمونه‌برداری کنند که اگر از نظر وبا مثبت شد، اقدامات مقابله‌ای آغاز شود. مریم مسعودی فر سرپرست اداره بیماری‌های منتقله از آب و غذای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه معتقد است: با توجه به فصل گرما و شیوع مجدد بیماری وبا راهنمای کشوری مراقبت و درمان بیماران مشکوک مبتلا به وبا به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است.
عدم دسترسی به آب سالم و فاضلاب بهداشتی
نواحی پر جمعیت حاشیه شهر و افرادی که به آب سالم و فاضلاب بهداشتی، دسترسی ندارند، به‌طور قابل توجهی در معرض خطر وبا قرار دارند.وی افزود: وبا یک عفونت اسهالی حاد است که به دنبال خوردن آب یا غذای آلوده به باکتری ویبریوکلرا ایجاد می‌شود. این بیماری با دسترسی ناکافی به آب آشامیدنی ایمن و سیستم جمع‌آوری فاضلاب نامناسب ارتباط دارد و از سرایت‌پذیری بالایی برخوردار است. اگرچه اغلب افراد آلوده علائم بالینی نداشته یا علائم خفیف دارند و می‌توانند با موفقیت درمان شوند، در مواردی نیز به دنبال بروز علائم اسهال حاد آبکی شدید می‌تواند با مرگ و میر و ناتوانی بالایی توام و در عرض چند ساعت منجر به مرگ بیمار شود، همچنین با توجه به شرایط جمعیت و منطقه درگیر این امکان را دارد که به سرعت گسترش یابد.
به گفته مسعودی فر، نواحی پر جمعیت حاشیه شهر، کمپ‌های تعبیه شده برای جمعیت‌های داخلی جابه‌جا شده (به عنوان مثال در شرایط وقوع بلایای طبیعی) یا کمپ‌های جمعیت‌های مهاجرین در صورت عدم دسترسی به حداقل ملزومات مورد نیاز شامل آب سالم و فاضلاب بهداشتی، مناطقی هستند که به‌طور قابل توجهی در معرض خطر این بیماری قرار دارند. او افزود: پیشگیری و کنترل این بیماری مستلزم به کارگیری یک استراتژی چند بخشی و ترکیبی مشتمل بر اجرای نظام مراقبت، تامین آب سالم، دفع بهداشتی فاضلاب و رعایت اصول بهداشتی، جلب همکاری و مشارکت جامعه و همچنین اجرای اقدامات درمانی مناسب است.
وبا؛ قابل پیشگیری و درمان، اما کشنده
محمدرضا سهرابی معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با اشاره به اینکه گرم شدن هوا شرایط را برای رشد میکروب وبا فراهم می‌کند، گفت: در صورت ابتلا به این بیماری سریعا به پزشک مراجعه کنید، چرا که تاخیر در روند درمان خطر جانی به دنبال دارد. وبا از جمله بیماری‌های بسیار مسری، منتقله از راه آب و مواد غذایی است و ایران یکی از موفق‌ترین نظام‌های مراقبت، کنترل و پیشگیری بیماری وبا را دارد. سهرابی اظهارداشت: علیرغم پیشرفت‌های زیاد در حوزه بهداشت، هرساله مواردی از بیماری وبا در کشور بروز می‌کند که با اقدامات به موقع کادر بهداشتی درمانی از گسترش و پیامدهای ناگوار آن پیشگیری می‌شود. البته قدمت این بیماری به سال‌های دور برمی‌گردد و تا به امروز علت بروز بسیاری از همه‌گیری‌هاست. او از شناسایی زودرس، درمان و در نتیجه کاهش مرگ و میر ناشی از وبا درکشور خبر داد و تاکید کرد: هر سال با گرم شدن هوا شرایط برای رشد میکروب این بیماری در محیط ایجاد و زمینه بیمار شدن افراد فراهم می‌شود.
وبا از چه راه‌هایی منتقل می‌شود
سهرابی ادامه داد: میکروب وبا از طریق مصرف آب و مواد غذایی آلوده به مدفوع انسان آلوده سرایت می‌کند، همچنین در مواردی از طریق عدم رعایت بهداشت فردی انتقال انسان به انسان نیز ممکن است صورت گیرد. از آنجا که آب و مواد غذایی آلوده به مدفوع مهم‌ترین راه ورود میکروب به بدن انسان است باید در پیشگیری از بیماری نهایت دقت را داشت. شست‌و شوی با دقت سبزی، صیفی و میوه‌جات شستن دست‌ها پیش از صرف غذا باید مورد توجه قرار گیردمعاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به علامت‌های ابتلا به وبا اشاره کرد و افزود: اسهال حاد آبکی و ناگهانی، عطش فراوان، استفراغ بدون حالت تهوع قبلی، احساس پری و غرغر شکم، گرفتگی ساق پا و فقدان دل درد و دل پیچه از نشانه‌های ابتلا به بیماری وباست. در صورت مشاهده علامت‌های مذکور باید در اسرع وقت به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرد چرا که تاخیر در روند درمان می‌تواند تهدید جدی برای جان بیمار باشد.
