مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست به مناسبت روز جهانی محیط زیست با اشاره به سهم آلودگی‌های پلاستیکی در محیط زیست به تشریح آیین‌نامه کاهش مصرف پلاستیک و میکروپلاستیک‌ها پرداخت. مهدی خادم‌ثامنی گفت: بر اساس گزارش دفتر برنامه‌های محیط زیستی سازمان ملل (UNEP) حدود ۱۳۰ کشور قوانین و مقرراتی را برای ممنوعیت توزیع و کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تدوین و اجرا کرده‌اند. او افزود: در خصوص مدیریت اجرایی پسماندهای عادی، کیسه‌های پلاستیکی نازک با وجود وزن کمی که دارند جمع‌آوری آنها بسیار پر هزینه و دشوار است و بازیافت این کیسه‌ها نیز مقرون به صرفه نیست.
بدین جهت آیین‌نامه اجرایی درخصوص کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی با هماهنگی سایر دستگاه‌ها مانند سازمان صدا و سیما، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت آموزش و پرورش و سازمان ملی استاندارد تهیه و تقدیم هیات دولت شد که در نهایت مهرماه ۱۴۰۱ به تصویب رسید. مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه کیسه‌های پلاستیکی غالبا از جنس پلی‌اتیلن یا پلی پروپیلن و به‌صورت تک‌لایه یا چند لایه‌ای هستند، افزود: آیین‌نامه کاهش مصرف پلاستیک و میکروپلاستیک‌ها در ۱۰ ماده تصویب شد و در ماده ۲ آنکه - یکی از مهم‌ترین مواد آیین‌نامه مذکور است - وزارت صمت مکلف است برنامه‌ای پنج ساله را تدوین کند تا سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون با کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر یا سازگار با محیط زیست جایگزین شود.
خادم‌ثامنی با اشاره به ماده ۱ آیین‌نامه که به تعریف کیسه‌های زیست تخریب پذیر و سازگار با محیط زیست پرداخته است، گفت: براساس ماده ۲ مقرر شد یک شیوه‌نامه تشویقی توسط وزارت صمت وسازمان حفاظت محیط زیست تدوین و توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شود. او همچنین درباره ماده ۳ آیین‌نامه توضیح داد: بر اساس این ماده وزارت صمت با همکاری وزارت کشور شیوه‌نامه‌ای در جهت کاهش تولید پسماند و محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی تهیه خواهد شد همچنین در این ماده بر ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی به جز میوه فروشی‌ها و ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون تاکید شده است.
میکروپلاستیک‌ها، آلاینده‌های نوپدید
خادم‌ثامنی درباره تاثیرات میکروپلاستیک‌ها بر محیط زیست توضیح داد: میکروپلاستیک‌ها آلاینده‌های نوپدید هستند. در همین راستا، تولید و توزیع پلاستیک‌های اکسا زیست‌تخریب‌پذیر از سال ۲۰۱۶ در بسیاری از کشورها ممنوع شد چراکه در گذشته تصور می‌کردند که این نوع پلاستیک‌ها قابلیت برگشت به محیط را دارند اما با تحقیقات بیشترمتوجه شدند که این نوع پلاستیک‌ها در معرض نور خورشید و گرما با شکسته شدن زنجیره‌های پلیمری به میکروپلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند.
او تاکید کرد: براساس برخی بررسی‌ها، تحقیقات و آنالیزهای بین‌المللی و ملی، وجود میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی ثابت شده است. وجود میکروپلاستیک‌ها درهوا، منابع آبی و خاک به آبزیان، موجودات زنده و محیط طبیعی خسارات زیادی را وارد می‌کند. به گفته خادم‌ثامنی کیسه‌های پلاستیکی زیست‌تخریب‌پذیر با اضافه شدن یک سری از مواد شیمیایی، توسط
میکرو ارگانیسم‌های موجود در محیط تجزیه می‌شوند و به آب، دی اکسید کربن و مواد غیر مضرر تبدیل خواهند شد. مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست همچنین با اشاره به ماده ۶ آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی گفت: براساس این ماده امیدواریم در آینده نزدیک با توجه به انجام هماهنگی‌های بین دستگاهی و مصوبات کارگروه ملی مدیریت پسماند، استاندارد ملی کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر تدوین و ابلاغ شود. او ضمن اشاره به کنوانسیون پلاستیک اظهار کرد: جلسات متعددی در سطح بین‌المللی در حال برگزاری است و توانسته باتوجه به زیان‌های زیست محیطی پلاستیک‌ها به محیط زیست و سلامت انسان، تعهدات بین‌المللی در حوزه ممنوعیت و محدودیت تولید پلاستیک ایجاد کند.
افزایش غلظت آلاینده‌ها در منابع حیاتی
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش که آلودگی‌های پلاستیکی و میکروپلاستیک‌ها چقدر از آلودگی‌های محیطی ما را شامل می‌شوند، توضیح داد: هنوز هیچگونه حدود مجاز برای آلاینده‌های میکروپلاستیک‌ها در محیط‌های آب، خاک و هوا همچنین استاندارد ملی یا بین‌المللی وجود ندارند بنابراین در حال حاضرنمی‌توان گفت چه مقدار از آلودگی‌های محیط زیستی ما را شامل می‌شوند اما محققان براساس تحقیقات و پایش‌های انجام شده بین‌المللی معتقدند مقدار غلظت این آلاینده‌ها در منابع حیاتی در حال افزایش است و در واقع بررسی و نتایج اینگونه تحقیقات باعث شکل‌گیری جلسات مقدماتی کنوانسیون پلاستیک شده است.
او درباره آلودگی پلاستیکی در ایران گفت: حدود ۱۸۵ هزار تن پلاستیک سالانه در کشور تولید می‌شود که قابلیت برگشت به طبیعت را ندارند بنابراین باید در حوزه جمع‌آوری پسماندهای پلاستیکی و بازیافت آنها بسیار فعال باشیم تا با تبدیل شدن به مواد اولیه صنایع در محصولات دیگر استفاده شوند. خادم‌ثامنی در پایان تأکید کرد: شاید نتوان از محصولات پلاستیکی صرف نظر یا جایگزینی برای آن انتخاب کرد اما باید استفاده از این محصولات بهینه و به صورت معقول باشد تا به محیط زیست حداقل آسیب وارد شود.
