گروه راه و شهرسازی|
عدم همراهی بانک‌ها در تخصیص 360 هزار میلیارد تومان اعتبارات مصوب برای ساخت سالانه یک میلیون مسکن و نبود اراده‌ای جدی و پیگیر در دولت برای اجرای مفاد قانون جهش تولید مسکن از جمله تجمیع منابع، جلب مشارکت بخش خصوصی با تخصیص زمین رایگان از جمله مهم‌ترین مواردی است که رییس کمیسیون عمران مجلس به آنها اشاره می‌کند و نبود این عناصر را عامل عدم تحقق نهضت ملی مسکن می‌داند. در همین حال، برخی کارشناسان نیز بر لزوم ایجاد شرایط برای مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذار خارجی در تولید مسکن دولتی تاکید می‌کنند.
محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس درباره اقدامات دولت سیزدهم برای حمایت از مستاجران با توجه به اینکه امسال شاهد شدت اثرگذاری عواملی مانند افزایش نرخ تورم، افزایش بهای ملک، کاهش قدرت و توان پرداخت مردم و افزایش تقاضا در شرایط کاهش عرضه مسکن در بازار اجاره بر روی اجاره‌بها هستیم، اظهار کرد: واقعیت این است که مسکن در کشورمان بسیار گران شده و امروز بیش از 70 درصد سبد خانوار به هزینه‌های مسکن اختصاص پیدا کرده است.
وی در گفت‌وگو با ایلنا، با بیان اینکه امروز در ایران مسکن لوکس‌ترین کالا محسوب می‌شود، ادامه داد: گران‌ترین کالایی که مردم در زندگی خود موفق به خرید آن می‌شوند مسکن است. وقتی تولید به‌شدت کاهش پیدا می‌کند، عرضه کم و تقاضا افزایش می‌یابد و در نهایت قیمت مسکن بالا می‌رود و رویکرد مجلس برای تصویب قانون جهش تولید مسکن و ساخت 4 میلیون مسکن برای رفع همین مشکل بود تا تولید افزایش یابد و از طریق افزایش عرضه قیمت‌ها کنترل شوند که متاسفانه به اجرا نرسید.
رییس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: به دلیل اینکه بانک‌ها همراهی نکردند، هیچ اتفاقی در اجرای قانون جهش تولید مسکن نیفتاد و شرایطی که ایجاد کرده‌اند اصلا به گونه‌ای نیست که فرد متقاضی فاقد مسکن بتواند صاحب خانه شود. در قانون جهش تولید مسکن، صندوق ملی مسکن را طراحی کردیم که تمام منابع مرتبط با مسکن در این صندوق جمع‌آوری شود و در نهایت منتج به کاهش بهره بانکی در تسهیلات مسکن شود و نرخ مسکن را به 10 تا 12 درصد برساند تا فرد متقاضی بتواند 40 درصد حقوق خود را به اقساط مسکن اختصاص دهد اما الان نرخ تسهیلات مسکن 21 تا 23 درصد است.
رضایی کوچی درباره موجودی صندوق گفت: در حال حاضر موجودی صندوق حدود 4 هزار میلیارد تومان است در حالی که در پایان سال گذشته بانک‌ها باید 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن اختصاص می‌دادند و کمک‌های دولتی به صندوق می‌رسید و صندوق محل برگشت اقساط مسکن مهر می‌شد، اما این اتفاق‌ها نیفتاد و این رقم موجودی صندوق هیچ کمکی به بخش مسکن کشور نمی‌کند.
وی با تاکید بر اینکه قرار بود شورای عالی مسکن هر دو هفته یک‌بار تشکیل می‌شد اما اراده‌ای برای انجام این اقدامات دیده نمی‌شود، اظهار کرد: مسکن فراموش و گم شده و طبیعی است که در ایران شرایط قیمت مسکن افزایش پیدا کند چراکه تولید به‌شدت کاهش پیدا کرده و انتظار مجلس از میزان تولید مسکن برآورده نشد و شکل نگرفت. رییس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرد: طبیعی است که در این شرایط اجاربها هم بالا برود چراکه اجاره‌بها تابعی از قیمت مسکن است.
رضایی کوچی درباره اقدامات دولت برای حمایت از مستاجران گفت: دولت نسبت به حمایت از مستاجران اقدامی انجام نداد. دولت باید بانک‌ها را مکلف به پرداخت تسهیلات مسکن می‌کرد و باید شرایط ساخت مسکن مشارکتی را فراهم می‌کرد و از طریق ارایه و تهاتر زمین به بخش خصوصی، آنها را به میدان می‌آورد اما این اقدامات را انجام نداد.
وی تاکید کرد: دولت برنامه‌ای برای مستاجران ندارد و فعلا مستاجران به امان خدا رها شده‌اند و هر بنگاه و مشاوره املاکی هر قیمتی را برای اجاره تعیین می‌کند و قیمت‌ها را خودسرانه افزایش می‌دهند و تعیین اجاره‌بها هیچ ضابطه و فرمولی هم ندارد و این بخش از بازار مسکن یعنی اجاره بی‌صاحب مانده است و متولی و بخش مشخصی برای رسیدگی به وضعیت مستاجران وجود ندارد. رییس کمیسیون عمران مجلس درباره وام ودیعه مستاجران گفت: وام ودیعه اصلا جوابگوی نیاز مستاجران برای رهن و اجاره نیست و مبلغی در حدود 150 میلیون تومان هیچ کمکی به مستاجران نمی‌کند و همین رقم محدود را هم بانک‌ها پرداخت نکردند.
لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌ها
در همین حال، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران نیز بر لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌ها برای ساخت 4 میلیون واحد مسکونی از قبیل مشارکت خارجی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت مردمی و تعاونی‌ها تاکید کرد. خشایار باقرپور در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در بحث ساخت مسکن و هدفگذاری 4 میلیون واحد مسکونی باید چند وجهی عمل کنیم و از تمام مسیرها پیش برویم. اگر این اتفاق بیفتد امید داریم که تا پایان دولت ساخت 4 میلیون واحد مسکونی محقق شود. وی ادامه داد: در ساخت مسکن باید علاوه بر مشارکت سرمایه‌گذار خارجی، از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت مردمی و تعاونی‌ها استفاده کنیم.
نگاه واقع گرایانه نسبت به هزینه‌های ساخت و ساز
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران تصریح کرد: نظام معاملاتی ما مبتنی بر بنای مفید است و بحث مشاعات یا بنای کل ساختمان مطرح نیست. هزینه ساخت یک متر بنای مفید فارغ از مسائلی نظیر شیرآلات لاکچری، مشاعات، استخر و سالن سینما متری ۳۰ میلیون تومان است لذا معتقدم که باید واقع‌گرایانه به موضوع نگاه کنیم و نسبت به هزینه‌های ساخت و ساز نگاه واقع گرایانه صورت گیرد.
باقرپور در پاسخ به اینکه اجرای طرح نهضت ملی مسکن تا چه حد بر بازار مسکن و عرضه و تقاضا اثرگذار است؟ گفت: مسکن شاید زمان برترین کالا در فرآیند تولید باشد زیرا هم به صورت پروژه‌ای و هم انبوه‌سازی ساخته می‌شود. در حال حاضر حداقل زمان اجرای یک پروژه بین یکسال و نیم تا دو سال است و اگر فرآیند صدور پروانه را هم که یکسال تا دو سال است به آن اضافه کنیم، حدود چهار سال طول می‌کشد؛ بنابراین اگر همین امروز ساخت پروژه‌های مسکن را شدت ببخشیم، زمان بازدهی آن دستکم سه تا چهار سال آینده خواهد بود.
دورنمای بازار مسکن در سال ۱۴۰۲
وی با اشاره به دورنمای بازار مسکن در سال جاری گفت: چند ماهی است گزارش‌های تحول بازار مسکن منتشر نمی‌شود؛ اما از مدت‌ها قبل قیمت‌های بالا در بازار مسکن مطرح شده بود هرچند تا اوجش فاصله دارد اما پیش بینی من این است که دلار چه بالا برود یا نرود، باز هم بازار مسکن روند افزایشی خود را دنبال خواهد کرد.
حجم بالای معاملات مسکن در زمستان گذشته
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران افزود: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که علیرغم عدم انتشار گزارش‌ها، در زمستان سال گذشته حجم معاملات مسکن بالا بوده و در تهران از 10 هزار معامله مسکن گذشته است. این واکنش فرهنگی جامعه است که از خود رفتار هیجانی نشان می‌دهد به نحوی که وقتی قیمت‌ها شتاب می‌گیرد، بازار به صورت کاملا مقطعی از رکود خارج می‌شود و وقتی قیمت‌ها آرام می‌گیرد، دوباره به رکود عمیق فرو می‌رود.
به اعتقاد باقرپور بازار مسکن فی‌نفسه در حالت رکود تورمی به سر می‌برد که به صورت هیجانی و مقطعی از رکود خارج شده و مجدد به آن برمی‌گردد در حالی که تورم پای ثابت آن است که شیب کمی ندارد.
