نگرانی‌ها درباره اینترنت و فیلترینگ در مدیران عامل شرکت‌های خدماتی بزرگ پررنگ‌تر از سایرین بوده است. پیماش از 300 مدیرعامل 27 صنعت کشور نشان می‌دهد که عدم ثبات اقتصادی و سیاسی اولین نگرانی مدیران عامل، صرف‌نظر از سن آنان است. اما مدیرهایی که کمتر از 40 سال سن دارند، مسائل مربوط به اینترنت و فیلترینگ را دومین دغدغه خود می‌دانند. البته اینترنت و فیلترینگ دغدغه مدیران شرکت‌های نیمه‌خصوصی نیست؛ در عین حال نتایج این پژوهش همچنین حکایت از ناامیدی به رونق اقتصادی ایران در سال جدید دارد و تنها 5 درصد از مدیران عامل به این امر خوش‌بین هستند. دومین شماره گزارش مدیران عامل ایران توسط شرکت مشاوره مدیریت ایلیا تهیه شده است.
جمع‌آوری داده‌های پرسشنامه این گزارش طی نظرخواهی از 300 مدیرعامل غیردولتی صنایع مختلف و در بازه زمانی آذر و دی‌ماه 1401 صورت گرفته است. درنتیجه مبنای زمانی پیش‌بینی‌ها برای سال 1402 و مبنای زمانی عملکرد مدیران عامل برای سال 1401 است. هدف از این گزارش، ارایه نگاه، بینش و خرد جمعی از مدیران عامل ایرانی عنوان شده تا بتواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و موثرتر در سطح بنگاه‌ها و حاکمیت کمک کند. مخاطبان اصلی گزارش پیش رو مدیران عامل ایران، فعالان کسبوکار، سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه کسبوکار، سیاست‌گذاران حوزه اقتصاد کلان کشور و مشاوران مدیریت و متخصصان صنعت هستند.
اینترنت و فیلترینگ دومین دغدغه مدیران جوان
فهرست دغدغه‌مندی‌های مدیران عامل نشان می‌دهد 81 درصد آنها عدم ثبات در ابعاد سیاسی و اقتصادی کشور را بزرگ‌ترین دغدغه خود می‌دانند. کمبود نقدینگی برای رشد سازمان از دیگر معضلاتی است که مدیران عامل با آن روبرو هستند. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، 46 درصد از مدیران عامل با این دغدغه مواجه هستند. تصمیم‌های حاکمیت می‌تواند نقش پررنگی در رفع این دو دغدغه حائز اهمیت شرکت‌ها داشته باشد. بایستی دید در سال 1402 شاهد تغییر رویه خواهیم بود یا خیر.
اینترنت و فیلترینگ پنجمین دغدغه مدیران عامل در سال 1401 بوده است، اما اگر داده‌های پیمایش را به دو دسته مدیران عامل بالا و زیر 40 سال تقسیم کنیم، خواهیم دید که اینترنت و فیلترینگ دومین دغدغه مدیران جوان است. عدم ثبات اقتصادی و سیاسی نیز اولین نگرانی مدیران عامل، صرف‌نظر از سن آنان است. نگرانی‌ها درباره اینترنت و فیلترینگ در مدیران عامل شرکت‌های خدماتی بزرگ پررنگ‌تر از سایرین بوده است. البته اینترنت و فیلترینگ دغدغه هیچ‌یک از مدیران شرکت‌های نیمه‌خصوصی نبوده.
این نتایج اهمیت دسترسی به اینترنت و تعامل با جهانیان را برای بخش خصوصی بیش از پیش هویدا می‌کند. موضوعی که لازم است دولت بیشتر به آن توجه کند؛ چرا که ناامیدی بخش خصوصی از فعالیت اقتصادی، خساراتی جبران‌ناشدنی را به‌دنبال دارد. در این پژوهش از مدیران عامل نسبت به مشکلات اصلی شرکتشان پرسش شده که نتایج نشان می‌دهد کمبود و تأمین نقدینگی، جذب و نگهداشت منابع انسانی، عدم ثبات اقتصادی و نوسانات نرخ ارز، ازجمله مشکلات پرتکرار شرکت‌ها در سال گذشته بوده است.
ناامیدی همگانی از رونق اقتصادی ایران
آن‌طور که در گزارش مدیران عامل آمده است، تنها 5 درصد از 300 مدیرعامل فعال در 27 صنعت کشور به رونق اقتصادی ایران در سال 1402 خوش‌بین هستند. این متغیر در سال 1400 حدود 37 درصد بوده است. چنین ناامیدی نسبت به شرایط اقتصادی کشور، بیش از پیش به مهاجرت دامن خواهد زد و میزان سرمایه‌گذاری‌ها را نیز بازهم با کاهش روبرو خواهد کرد. نزدیک به نیمی از مشارکت‌کنندگان در این پیمایش رکود زیادی را برای سال 1402 متصور هستند.
40 درصد دیگر نیز بر این باورند که اقتصاد ایران شاهد رکود نسبی خواهد بود. اما مدیران عامل چه دیدگاهی به عملکرد مالی شرکت تحت امر خود دارند؟ داده‌ها نشان می‌دهند 47 درصد از مدیران عامل به رشد عملکرد مالی سازمان خود در سال جدید امیدوار هستند؛ آنها رشد نسبی یا زیاد را برای بنگاه پیش‌بینی کرده‌اند. شرکت‌های کوچک‌تر بازرگانی و تولیدی بیشترین امیدواری را نسبت به عملکرد مالی خود در سال 1402 دارند.
نیمی از شرکت‌ها افت مالی را در سال 1401 تجربه کرده‌اند
شرکت‌ها و کسب‌وکارها در سال 1401 با دشواری‌های متعددی روبرو بودند. تورم شدید، فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ، افزایش نارضایتی‌های عمومی و... ازجمله عواملی بودند که بر عملکرد مالی بسیاری از شرکت‌ها اثر گذاشتند. این شرایط برای شرکت‌های کوچک‌تر وخیم‌تر بوده است. نزدیک به 50 درصد مشارکت‌کنندگان در این نظرخواهی از افت نسبی یا زیاد کسبوکار خود در سال 1401 خبر داده‌اند. تنها 10 درصد از مدیران رشد مالی زیاد در سال 1401 را تجربه کرده‌اند.
با توجه به افزایش شدید نرخ تورم در سالی که گذشت، افت درآمد شرکت‌ها زنگ خطری را برای ادامه فعالیت آنها به صدا درآورده است. شرکت‌ها با عملکرد مالی همراه با رشد طی دو سال، 30 درصد کاهش داشته‌اند. 65 درصد از مدیران عامل مشارکت‌کننده در پیمایش حاضر اذعان کرده‌اند که در سال 1401 به‌طور متوسط تمرکز و توجه‌شان درخصوص وضعیت شرکت بر مسائل جاری و عملیاتی سازمان متمرکز بوده است. برای سایر مدیران عامل، تمرکز اصلی فکری و زمانی روی مسائل مرتبط با توسعه و رشد کسبوکار و به تعبیری آینده سازمان بوده است.
اقبال به هوش مصنوعی
بهره‌مندی از فناوری‌های تحول‌آفرین مزایای متعددی برای سازمان‌ها، فارغ از اندازه و قدمت آنها، به‌همراه دارد. آن‌طور که در گزارش مدیران عامل آمده است، 61 درصد از مشارکت‌کنندگان اعلام کردند که از هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین در سازمان خود استفاده خواهند کرد. یکی از دلایل این امر را می‌توان به کاربردهای گسترده هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، به‌دلیل جریان‌های گسترده تولید لحظه‌ای حجم زیادی از داده‌ها از منابع مختلف، نسبت داد.
پس از هوش مصنوعی، مدیران عامل به اینترنت اشیا و اینترنت نسل پنجم گرایش بیشتری خواهند داشت و از مزایای این فناوری‌ها بهره خواهند برد. 41 درصد از مدیران عامل معتقدند که تغییر در مدل کسبوکار مهم‌ترین اولویت برای پیاده‌سازی تحول دیجیتال است. پس از آن، فرایندهای کسبوکار اولویت دوم مدیران عامل جهت اعمال تغییرات لازم است. تنها 6 درصد از مدیران عامل بر ارتقای تجربه کارکنان متمرکز هستند. نزدیک به نیمی از مدیران عامل اذعان کرده‌اند که گلوگاه اصلی آنها در پیاده‌سازی تحول دیجیتال، فرهنگ سازمانی است. در ادامه، 33 درصد بر این باورند که فناوری دیگر گلوگاه مهم در اجرای تحول دیجیتال در سازمان است.
اینستاگرام و واتس‌اپ پُراولویت‌ترین برای مدیران عامل
در بخش دیگر این گزارش به سبک زندگی و کاری مدیران عامل پرداخته شده است. مدیران عامل حاضر در این پیمایش واتس‌اپ و اینستاگرام را پراولویت‌ترین شبکه اجتماعی برای خود دانسته‌اند. تلگرام و لینکدین نیز در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین این افراد به‌طور متوسط دو ساعت در روز را در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند. داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهد 65 درصد از مدیران عامل استرس شدید روزانه و هفتگی را تجربه می‌کنند؛ درحالی که در سال 1400 این مقدار 50 درصد بود. سه درصد از مدیران عامل نیز بدون استرس زندگی می‌کنند و 10 درصد هم فقط یکی‌دو بار در سال با استرس شدید مواجه می‌شوند. طبق این گزارش، میانگین ساعت کاری مدیران عامل نسبت به سال 1400، یک ساعت در روز کاهش یافته است. آنها به‌طور متوسط روزانه 10 ساعت کار می‌کنند.
