مدیریت ایلان ماسک بر توییتر، طی روزهای اخیر، سبب بروز مشکلاتی تازه، افزون بر چالش‌های پیشین این شرکت شده است. مشکلاتی که سبب افزایش چالش دولت‌ها و کاربران با این شبکه اجتماعی شده است.با پیشرفت ارتباطات و شکل‌گیری زیست مجازی بشر و بدنبال آن به وجود آمدن پلتفرم‌های اجتماعی، دولت‌ها با حواشی بسیاری روبرو شدند و به دنبال از دست دادن قسمتی از انحصار حاکمیت خود، در پی قانونمند کردن این پلتفرم‌ها بر آمدند. تاکنون از اتحادیه اروپا گرفته تا دولت‌های آسیای شرقی و حتی خود امریکا مقررات بسیاری وضع کرده و بعضاً اقدام به مسدودسازی برخی پلتفرم‌ها در کشور خود کرده‌اند. سال ۲۰۲۲ از این نظر سال بسیار پرحاشیه‌ای برای رسانه‌های اجتماعی به‌خصوص توییتر بود.
۴۳ هزار درخواست دولت‌های جهان از توییتر برای حذف محتوا
۲۵ ژانویه ۲۰۲۲ بر اساس داده‌هایی که خود شرکت توییتر منتشر کرده است، دولت‌های جهان بین ژانویه تا ژوئن سال ۲۰۲۱ درخواست‌هایی بی‌سابقه‌ای برای حذف محتوا از حساب‌های کاربری مختلف داده‌اند که تعداد این درخواست‌ها در این دوره شش ماهه چیزی حدود ۴۳۳۸۷ تقاضای قانونی برای حذف محتوا از ۱۹۶۸۷۸ حساب بوده است. رسانه‌های اجتماعی شرکت‌های غول فناوری با گذشت زمان و به علت عملکرد نه چندان موفقشان با تلاش دولت‌ها برای قاعده مند کردن آنها و تعدیل محتواهایشان مواجه شدند و توییتر که یکی از تاثیرگذار‌ترین پلتفرم‌های از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است، چالش‌های بسیار زیادی در این زمینه داشته است. طبق این آمار ۹۵ درصد درخواست‌های حذف و تعدیل محتوا مربوط به کشورهای ژاپن، روسیه، ترکیه، هند و کره جنوبی بوده است. توییتر همچنین اعلام کرد که به ۵۴ درصد این درخواست‌های قانونی با ابزارهایی مانند حذف محتوا یا مسدودیت کاربران رسیدگی کرده و از افزایش روزافزون این درخواست‌ها توسط دولت‌ها ابراز نگرانی کرده است. در آوریل سال ۲۰۲۲ که خبری تحت این عنوان که ایلان ماسک به بزرگ‌ترین سهامدار توییتر تبدیل شده پخش شد، کمتر کسی فکر می‌کرد که هدف نهایی وی خرید کل شرکت باشد. اوایل پاییز سال ۲۰۲۲ میلادی، خبر خریده شدن توییتر پس از کشمکش‌های بسیار، توسط ایلان ماسک، میلیاردر مشهور غیر قابل پیش‌بینی منتشر شد و همه چشم هارا بسمت توییتر و تغییرات احتمالی آینده این پلتفرم برگرداند. همانطور که انتظار می‌رفت ماسک دست به اصلاحاتی جدی در توییتر زد.
کاهش نظارت و تعدیل محتوا؛
جولان اخبار جعلی و اطلاعات نادرست
ماسک اخیراً اظهاراتی مبنی بر باز کردن قفل آزادی بیان در توییتر و آزاد کردن حساب‌هایی که به صورت دایمی مسدود شده بودند داشته و به دنبال این اظهارات محدودیت بسیاری از حساب‌ها از جمله حساب دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا را برداشته است. از ۲۳ نوامبر نیز توییتر برچسب‌گذاری و حذف اطلاعات گمراه‌کننده و شایعات مربوط به کووید ۱۹ را متوقف کرد. علیرغم تلاش‌های بسیار در سال‌های اخیر برای غربالگری محتوا در توییتر ابزارهای این شرکت اثرگذاری مورد انتظار را نداشته و با اتخاذ سیاست‌های کاهش تعدیل محتوا، توییتر به جولانگاه اخبار جعلی و اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده و همچنین بستری برای نفرت پراکنی تبدیل خواهد شد.
قابلیت نامحدود ویرایش پست‌ها؛ کاهش مسوولیت‌پذیری کاربران
این قابلیت می‌تواند به کاربران این امکان را دهد که توییت‌های مجاز خود را پس از هزاران بار ریتوییت و مورد پسند واقع شدن ویرایش کند و به این وسیله مطالب غیرمجاز حاوی نفرت پراکنی، ترویج خشونت و... را منتشر کنند. از طرفی برخی از کاربران نیز می‌توانند برای سرباز زدن از مسوولیت پیام‌های سابقا منتشر شده خود آنها را ویرایش کنند.
کسب درآمد از تیک آبی؛ بی‌اعتباری توییتر
ایلان ماسک با قرار دادن حق عضویت برای تیک آبی که نشان‌دهنده احراز هویت است و عموماً افراد سرشناس شایستگی نشان داده شدن آن را در حساب کاربری خود دارند، باعث بی‌معنی شدن این نماد شد زیرا بسیاری از اکانت‌هایی که سازنده آنها هویت معتبر و مشخصی ندارد از زمان این تغییر توانسته‌اند تیک آبی بگیرند و عملاً فعالیت ارگانیک اکانت‌هایی که بعد از مدت‌ها فعالیت و تلاش برای راستی‌آزمایی اکانت خود تیک آبی گرفتند نادیده گرفته و جانشین آن حق عضویت شد و اعتبار به یک ابزار فروشی بی‌ارزش تبدیل شد. یکی از این اکانت‌های عجیب با نام عیسی مسیح که اخیراً به دنبال این تغییر توییتر موفق به گرفتن تیک آبی شده مثال بارز این ادعاست.
اخراج کارمندان
یکی دیگر از اقدامات جنجالی ماسک این بود که پس از خرید توییتر تعداد زیادی از کارمندان قدیمی توییتر را اخراج کرد. وی علت این اقدام را برگرداندن توییتر به مسیر اصلی خود قلمداد کرد. هر چند این اقدام تأثیر مستقیم و قابل رویتی روی توییتر نگذاشته اما تغییر کارمندان در خیلی از موارد به معنای تغییر استراتژی‌ها و رویه‌ها سابق است که به مرور زمان می‌تواند موجب تغییرات اساسی این رسانه اجتماعی شود. توییتر در گذشته خود با برخی کشورها به مشکل خورده و اخیراً این مشکلات بیشتر شده و از طرف دیگر احتمالات و گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر تبعات اقدامات توییتر و تناقض آن با قوانین تنظیم‌گری کشورهای بزرگی که بازارهای اصلی این پلتفرم هستند وجود دارد. در ادامه به برخی از این تناقض‌ها و نگرانی‌های کشورهای مختلف می‌پردازیم.
نگرانی‌های اتحادیه اروپا و مکرون
تیری برتون، کمیسر اتحادیه اروپا، خطاب به مدیریت جدید توییتر گفته است: «توییتر برای منطبق کردن خود با مقررات اتحادیه اروپا مسیری طولانی در پیش دارد.» هنوز کارهای بزرگی باید انجام گیرد، توییتر باید سیاست‌های شفافیت کاربر را اجرا، سیاست تعدیل محتوا را تا حد زیادی تقویت کرده و از آزادی بیان محافظت، با اطلاعات نادرست و اخبار جعلی مبارزه و تبلیغات هدفمند را محدود کند.» امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه نیز پس از گفت‌وگوی اخیرش با مدیر جدید توییتر که به گفته وی به دنبال اعلام نگرانی‌ها پیرامون سیاست‌های تعدیل محتوای توییتر صورت گرفته، در توییتی نوشته است: «اتخاذ سیاست‌های روشن و شفاف، بهبود وضعیت تعدیل محتوا و در عین حال صیانت از آزادی بیان باید در راس تلاش‌های توییتر قرار گیرد تا بتواند خود را با سیاست‌های اتحادیه اروپا همسو کند.» پیشتر نیز امانوئل مکرون در تاریخ اول دسامبر سال ۲۰۲۲ طی سفری به ایالات متحده امریکا در مصاحبه‌ای گفت که به ضرورت محدودیت‌هایی برای آزادی بیان و مسوولیت‌پذیری در برابر آن معتقد است.
تلاش ایالات متحده امریکا برای تعدیل محتوای توییتر
ماسک اخیراً در یکی از توییت‌های خود اظهار کرده که فایل‌های توییتر درباره سرکوب آزادی بیان در کشورها را فاش می‌کند و وی همچنین اظهار کرده است که حتی مقابل از بین رفتن آزادی بیان در امریکا هم ایستادگی می‌کند. این امر موید این است که ایالات متحده امریکا مانند بسیاری از کشورها بدنبال تعدیل محتوا برای جلوگیری از ایجاد هرج و مرج و بعضاً برای دستیابی به برخی از منافع دولت است. ایلان ماسک در ادامه اظهارات خود فایل‌هایی را منتشر کرد که مشخص می‌کرد مدیریت سابق در اقدامی عجیب محتواهای مربوط به لپ تاپ رها شده پسر جو بایدن را مبنی بر معرفی کردن یک تاجر اوکراینی به پدرش مسدود کرده و به مردم اجازه صحبت درباره این مساله را نداده است. سال ۲۰۲۰ نیویورک تایمز طی گزارشی اظهار کرد که در زمانی که بایدن معاون باراک اوباما، رییس‌جمهور سابق امریکا بوده، پسرش تاجری اوکراینی را به وی معرفی کرده. این مطلب جنجال برانگیز به حاشیه رفت و برجسته نشد که یکی از دلایلش فیلتر و سانسور این جریان از سوی توییتر بود. این پلتفرم مدعی است که پس از افشای ایمیل دموکرات‌ها در سال ۲۰۱۶ توییتر یا در واقع دولت امریکا سیاستی مبنی بر عدم توزیع اطلاعات به دست آمده از هک اتخاذ کرده و سانسور گسترده این شبکه اجتماعی نیز ناشی از همین سیاست است. جانت یلن، وزیر خزانه داری ایالات متحده امریکا ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ در اجلاس Dealbook نیویورک‌تایمز روی لزوم رعایت چارچوب‌های خاص تعدیل محتوا توسط توییتر تاکید کرد و در ادامه اظهار کرد که شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی نیز مانند سایر پخش‌کننده‌ها مانند رادیو و تلویزیون باید مشمول چنین قوانینی باشند و فرقی میان آنها نیست.
آینده ابهام‌آلود توییتر در تندباد تحولات
با توجه به عقاید افراطی و در عین حال متناقض ایلان ماسک، باید دید در آینده کشورها چه پاسخی به رعایت نشدن قوانینشان که پیشتر توییتر پذیرفته بوده نشان می‌دهند. با توجه به ماجراهای انتخابات ریاست‌جمهوری سابق ایالات متحده امریکا و ادعای ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات و تهییج مردم و طرفدارانش به آمدن به خیابان‌ها، اکنون که حساب توییتر ترامپ از حالت تعلیق درآمده این فرد و افراد دیگر قادرند برای کشورها بحران‌زایی کنند و از طرفی، اتحادیه اروپا و دولت ایالات متحده امریکا نیز تاکید خود را روی لزوم افزایش تعدیل محتوا در توییتر و تنظیم‌گری رسانه‌های اجتماعی بصورت کلی، به ویژه توییتر بیشتر کرده‌اند. باید دید واکنش توییتر به این قبیل مسائل چه خواهد بود؟ آیا دولت‌های کشورهایی مانند امریکا، ژاپن، هند و اتحادیه اروپا به توییتر این اجازه را می‌دهند که امنیت و ثبات را قربانی آزادی بیانی که منجر به افزایش اخبار جعلی، نفرت پراکنی، ایجاد هرج و مرج و برهم خوردن ثبات و امنیت می‌شود، کند یا آزادی بیان تنها ادعا و شعاری بیش نیست تا در سایه آن اهداف منفعت‌طلبانه توییتر دنبال شود.
