روز گذشته نشست خبری مجید عشقی رییس سازمان بورس برگزار شد. عشقی در ابتدای این نشست گفت که بازار سرمایه از یک دوره پر چالشی گذر کرده و در دو سال و نیم گذشته مسائل مختلفی در بازار رخ داد و منجر به ایجاد فضای روانی در بازار شد. وی افزود: وجود چنین فضایی باعث شد تا بازار سختی را برای سرمایه‌گذاران داشته باشیم که در این راستا معاملات بازار فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کرد. نقش رسانه در کنترل فضای روانی، مطالبه‌گری شرکت‌ها و نیز ایجاد شفافیت آشکار بوده و عملکرد خوبی را از خود نشان داده است. رییس سازمان بورس تاکید کرد: از اوایل مهر ماه سال گذشته برنامه‌های مختلفی در سه محور و در حوزه بازار سرمایه تعریف و تلاش‌های گسترده‌ای برای رسیدن به اهداف تعیین شده انجام شد. ١٠ راهبرد در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با تاکید بر منافع بلندمدت و افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی و ارتقای اثربخشی و هوشمندسازی نظام نظارتی در نظر گرفته شد. عشقی اظهار داشت: در راستای تقویت بسته ۱۰بندی حمایتی دولت از بازار سرمایه و پیگیری مستمر حُسن اجرای مفاد مختلف آن براساس تاکید رییس‌جمهوری در بهمن ۱۴۰۰، پیگیری و تعیین چگونگی محاسبات و اعمال سقف برای نرخ خوراک و سوخت صنایع، پیگیری تثبیت فرمول نحوه محاسبات حقوق دولتی معادن، پرداخت سود سهام عدالت حدود ۴۵ میلیون نفر و سودهای رسوبی که در شرکت‌ها مانده بود، انجام شد که این اقدامات ادامه‌دار خواهد بود. وی اضافه‌کرد: اقدامات لازم برای پرداخت الکترونیکی سود که مدت‌ها به دنبال آن بودیم، انجام شد. تقویت منابع و ساز و کارهای عملکردی صندوق تثبیت و صندوق توسعه بازار و الزام به تخصیص ۱۰درصد از وجوه حاصل از عرضه اولیه سهام دولت برای بازارگردان از دیگر اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفته بود. وی به افزایش میزان عرضه خودرو در بورس کالا اشاره کرد و گفت: در چند وقت گذشته روند خوبی را در پیش گرفتیم و به‌تازگی پذیرش خودروهای پرتیراژ در این بازار انجام شد، اکنون هم عرضه‌ها با هماهنگی وزارت صمت و خودروسازان در حال انجام است. عشقی گفت: امیدوارم به جایی برسیم که همه عرضه‌های خودرو از طریق بورس کالا انجام شود و از این طریق روش‌های عجیب فروش خودرو جمع‌آوری شود. رییس سازمان بورس ادامه‌داد: مشکل خودروسازها فقط بحث قیمت‌گذاری دستوری نیست، بلکه این مساله باید در اصلاح ساختار مالی، اصلاح مالکیتی و تصدی‌گری دولت دنبال شود که اکنون وزارت صمت پیگیر است و سازمان بورس هم اقدامات لازم در این زمینه را انجام خواهد داد. سال گذشته مشکلاتی درباره بودجه وجود داشت، تصمیم‌هایی اخذ شد که برخی در بودجه اعمال و برخی در زمان تصویب اجرا شد. عشقی تاکید کرد: آرامش نسبی ایجاد شده در بازار از سمت بودجه بود که در این راستا صحبت‌هایی در زمینه نرخ خوراک و سوخت صنایع و بحث‌های مشابه انجام شد. رییس سازمان بورس به پرداخت سود سهام عدالت اشاره کرد و گفت: سال گذشته سود سهام عدالت به صورت یک‌جا پرداخت شد.
چند نفر وام گرفتند؟
مجید عشقی، رییس سازمان بورس درباره آمار توثیق سهام گفت: تا امروز حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ سهامدار توانسته‌اند به واسطه سامانه توثیق، وام خرد دریافت کنند. سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی این سازوکار را فراهم کرده است و بانک‌ها با توجه به مسائل آتی و حقوقی از این سازوکار استفاده می‌کنند. به گفته رییس سازمان بورس بانک‌های ملی و تجارت تا به امروز متقاضی استفاده از سامانه ستاره بوده‌اند. عشقی ادامه داد: ورود بانک‌ها به این بستر جدید، معمولا مدتی طول می‌کشد و در واقع فرآیندهای‌آی‌تی و حقوقی آن تا به مرحله اجرایی برسد، زمان‌بر است. وثیقه‌گذاری مساله حساسی است و زمانی که مسائل حقوقی پیش می‌آید، روند آن به کندی پیش‌می‌رود.
پرداخت الکترونیکی سود مجامع در دستور کار مجلس
وی، پرداخت الکترونیکی سود مجامع را دیگر اقدام‌های در دستور کار سازمان بورس اعلام کرد و افزود: این موضوع و اجرایی شدن آن دور از ذهن به نظر می‌رسید اما با پیگیری‌های انجام شده این مساله در قانون بودجه به صورت قانون درآمد و اکنون در حال اجرا است.
مطالبه‌گری سازمان بورس برای پرداخت سودهای رسوبی
عشقی، به سودهای رسوبی در شرکت‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به اطلاعات ارایه شده از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و اوراق بهادار، این سودها شناسایی و به مرحله پرداخت رسید که همچنان این مطالبه‌گری برای پرداخت سودهای رسوبی ادامه دارد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس اشاره کرد و گفت: با استفاده از ابزارها و نهادهای مالی باید سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را طوری افزایش داد که همه افراد متناسب با سطح ریسک بتوانند ابزار انتخابی کنند که در راستای چنین مساله‌ای انواع صندوق‌ها مثل صندوق‌های اهرمی و جسورانه و تضمین سود و صندوق زمین و ساختمان تعریف شد.
توضیح عشقی درخصوص استعفای خود از سازمان بورس
عشقی در خصوص استعفای خود شفاف‌سازی کرد و گفت: رفتن بنده از سازمان برای روسای سازمان شیرین است. اتاق رییس سازمان به خصوص طی یکی دو سال اخیر اتاق شکنجه بوده است. عشقی بیان‌داشت: تصور بنده به این صورت بود که شاید کناره‌گیری‌ام از سازمان به نفع بازار سرمایه باشد، اما همه اعضای شورا به اتفاق با این استعفا مخالفت کردند و منتفی شد. این مساله باعث شد تا هیچ اسمی از شورا برده نشود و صحبت‌های مطرح شده یک اشتباه خبری بود. وی در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه آیا فشاری از سوی مجلس برای استعفا اعمال شده است یا خیر، ادامه داد: با مجلس در تعامل هستیم و اینگونه نیست که مجلس برای استعفا فشاری وارد کرده باشد. سازمان بورس یک نهاد حرفه‌ای و تخصصی است که امید می‌رود رسانه‌ها نیز کمک کنند تا به اقدامات اصلی در این سازمان بپردازیم.
افزایش نقدشوندگی نتیجه تغییر دامنه نوسان
رییس سازمان بورس با اشاره به افزایش دامنه نوسان اعلام کرد: موضوع دامنه نوسان یکی از تابوهای جدی بازار بود که طبق برنامه‌ریزی پیش رفت و تا انتهای سال نتیجه تغییرات بر اساس گزارش شرکت‌های بورس و فرابورس بررسی و دوباره در خصوص تغییر آن تصمیم‌گیری می‌شود وی خاطرنشان کرد: این اتفاق نقدشوندگی را افزایش داد و باعث تعدیل معاملات شد وصف‌های خریدوفروش قفل کمتر شد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به نمایش عمق مظنه اشاره و اعلام کرد: اکنون عمق مظنه برای همه نمایش داده می‌شود که باعث شده اطلاعات به صورت متقارن در اختیار فعالان بازار قرار گیرد. وی خاطرنشان کرد: با مجلس شورای اسلامی جلسات متعددی در زمینه اصلاح قوانین و مقررات برای توسعه بازار و همچنین مواردی مانند لایحه مدیریت تضاد منافع که تاکنون در بازار سرمایه مورد بررسی نبوده است، داشته‌ایم. عشقی در ادامه به دستورالعمل تخلفات در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: مقررات دستورالعمل تخلفات پراکنده بوده و رویکرد این است که با اصلاح و رفع مشکلات برای تخلف زدایی، مانع تخلفات به صورت سیستمی شویم. رییس سازمان بورس با بیان اینکه دستورالعمل حاکمیت شرکتی تصویب شده و ابلاغ خواهد شد، گفت: این دستورالعمل به عنوان ضمانت اجرا در نظر گرفته شده است و با رعایت نشدن دستورالعمل برخورد جدی خواهد شد. وی با تاکید بر اینکه دستورالعمل ضوابط پذیرش شرکت‌های استارتاپی منجر به ورود تپسی بود، ادامه داد: امیدواریم شرایط پذیرش در این حوزه برای ورود بیشتر این شرکت‌ها، تسهیل شود.
انتشار گسترده بیمه سهام برای صندوق‌های درآمد ثابت
وی به بیمه سبد سهام تاکید کرد و گفت: انتشار گسترده بیمه سهام برای صندوق‌های درآمد ثابت نیز یکی از ریسک‌های بازار بود که بیش از ۵۰۰ هزار نفر در این طرح مشارکت و سهام خود را با سود ۲۰ درصد برای یک سال از طریق صندوق تثبیت، بیمه کردند. بحث نظارت بر بازار و نظارت بر نهادهای مالی از مهم‌ترین وظایف سازمان بورس است که در یک سال اخیر در حال حرکت به سمت نظارت هوشمند هستیم.
حرکت بازار سرمایه به سمت پذیرش و تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان
وی همچنین بر تنظیم‌گر بودن سازمان بورس تاکید کرد و افزود: کامودیتی محور بودن شاید یک عارضه برای بازار سرمایه به حساب بیاید؛ اما از جمله مباحثی که باید در این خصوص انجام شود، حرکت به سمت پذیرش و تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان است. عشقی اظهار داشت: سازمان بورس پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان را از طریق سکوهای تامین مالی جمعی و صندوق‌های جسورانه دنبال خواهد کرد.
سازمان بورس مسوول سود صنایع نیست
رییس سازمان بورس با اعلام اینکه این سازمان مسوول سیاست‌گذار صنایع در خصوص فروش و سود صنایع نیست، گفت: ممکن است برخی متغیرها در کلیت معاملات بورس اثرگذار باشد؛ برای همین در برخی مواقع سازمان بورس مجبور است فراتر از وظایف و اختیارات خود، هشدارهایی را به نهادهای تصمیم‌گیر ارایه دهد. وی سازمان بورس را یک نهاد تنظیم‌گر دانست و اعلام کرد: سازمان بورس باید نظارت‌هایی را در خصوص افشای اطلاعات و حاکمیت شرکتی داشته باشد، سازمان بورس نمی‌تواند تصمیم‌گیر در بسیاری از موارد باشد؛ اما سعی ما بر این است تا فضا را شفاف‌سازی و نظراتی را به صورت مشورت ارایه دهیم
تصمیم‌گیری برای سهام عدالت غیرمستقیم در اختیار کانون سهام عدالت
عشقی همچنین به برنامه‌های سازمان بورس در خصوص مدیریت سهام عدالت غیرمستقیم اشاره کرد و گفت: اکنون و در وضعیت فعلی دیگر مدیریت این حوزه در اختیار دولت نیست و این اختیار به کانون سهام عدالت منتقل شده است. مشمولان سهام عدالت می‌توانند در مجامع شرکت کنند و رای بدهند. عشقی به انجام ارایه ابلاغیه‌ها و نیز انتخاب هیات‌مدیره اعضای کانون‌های استانی سهام عدالت توسط کمیته سهام عدالت تاکید کرد و گفت: این کمیته متشکل از اعضای حقیقی است که توسط دولت انتخاب شده‌اند؛ اما این موضوع باید قابل توجه باشد که شاغل در بخش خصوصی بوده و به دولت منتسب نیستند.
بازار کشش فروش سهام عدالت را ندارد
عشقی در ادامه به برنامه‌های سازمان بورس برای فروش سهام عدالت اشاره کرد و افزود: اکنون بازار در شرایطی قرار گرفته که از کشش لازم برای فروش سهام عدالت برخوردار نیست. پرداخت متمرکز سود سهام عدالت بالغ بر ۲۵ همت طی یک مرحله به حساب ۴۵ میلیون سهامدار واریز و همچنین سود سنواتی رسوب شده به حساب 6.5 میلیون سهامدار پرداخت شد.
دولت برنامه‌ای برای افزایش مالیات بر درآمد شرکت‌های بورسی ندارد
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر افزایش مالیات بر درآمد شرکت‌های بورسی اعلام کرد: این خبر و تصمیم‌گیری آن در دولت مطرح نشده و درست نیست. عشقی در ادامه سخنان خود در خصوص بسته ۱۰بندی حمایت از بازار سرمایه اظهار داشت: بیمه سهام و انتشار اوراق اختیار فروش سهام موجود در سبد سهام صندوق‌های درآمد ثابت به عنوان مهم‌ترین اقدام انجام شده در حوزه حمایت از بازار محسوب می‌شود که کمک بسیاری را در زمینه ثبات بازار و نیز کاهش قابل توجه عرضه سهام در بازار کرد.
تخصیص منابع به صندوق تثبیت بازار سرمایه از سوی دولت
وی به تخصیص منابع از سوی صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت به بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: صندوق توسعه و نیز دولت منابعی را به منظور حمایت از بازار در نظر گرفتند که در ادامه چنین اتفاقی روند معاملات بازار به سمتی پیش رفت که صف‌های فروش در بازار با کاهش همراه شد، در کنار این مساله همچنان پیگیر تجهیز منابع هستیم تا بتوان در صورت نیاز از این منابع بهره برد.
تعامل مثبت سازمان بورس با بانک مرکزی
وی همچنین به برگزاری جلسات کمیته مشترک سازمان بورس و بانک مرکزی تاکید کرد و افزود: تعامل جدی با بازار پول به عنوان یکی از موضوعات مهم در حوزه بازار سرمایه تلقی می‌شود که در این راستا اکنون به صورت مستمر در حال برگزاری جلسات مشترک با بانک مرکزی هستیم. عشقی اظهار داشت: تاکنون در این جلسات موضوعات متعددی مانند تسهیل فعالیت نهادهای مالی در سیستم بانکی، انتشار اوراق سکه توسط بانک مرکزی، نظارت و مدیریت ریسک شرکت‌های کارگزاری بررسی و در نهایت به مرحله رسیده است. رییس سازمان بورس به میزان اوراق منتشر شده اشاره کرد و گفت: آمارهای منتشر شده حاکی از آن است که اکنون انتشار اوراق بسیار کمتر از اوراق سررسید شده و پرداخت شده توسط خزانه است که این سیاست از سال گذشته توسط دولت در دستور کار قرار گرفته و در حال انجام است.
۱۵ میلیون نفر ذی‌نفع سهام عدالت متوفیان هستند
وی به آخرین اقدامات انجام شده برای تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان گفت: با قوه قضاییه در حال رایزنی هستیم تا کار با دقت انجام شود. بحث‌هایی درباره گواهی انحصار ورثه متوفیان قبل از سال ۹۷ داریم. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه بیش از ۱۵ میلیون نفر درگیر مباحث سهام عدالت متوفیان هستند که باید مسائل مربوط به آن حل شود، اظهار داشت: بسیاری از گواهی انحصار وراثت دارای نسخه الکترونیکی نیستند یا ممکن است این گواهی بسته به مذاهب افراد با تفاوت‌هایی همراه شود.
ورود صندوق حمایتی در صورت ایجاد شوک به بازار
عشقی شرایط کنونی بازار سرمایه را مورد ارزیابی قرار داد و گفت: اکنون معاملات بازار در حال انجام است و در صورت ایجاد شوک در سمت عرضه و تقاضا صندوق‌های حمایتی وارد معاملات بازار خواهند شد. صندوق‌های تثبیت بازار سرمایه و بازارگردان‌ها در شرایط تلاطمی وارد عمل می‌شوند و اکنون بخش اصلی معاملات توسط اشخاص حقیقی صورت می‌گیرد.
انجام پیگیری‌ها برای قیمت‌گذاری نرخ خوراک صنایع در بورس
وی در پایان به تصمیمات اتخاذ شده در خصوص نرخ خوراک صنایع اظهار داشت: پیشنهاد اصلی سازمان بورس، عرضه خوراک در بورس و قیمت‌گذاری آن در بازار سرمایه است. این موضوع در حال بررسی است؛ اما هنوز نهایی نشده است.
افشای اسامی مدیران متخلف
مهرداد مسعودی‌فر، معاون حقوقی سازمان بورس درباره اجرایی شدن بند چ ماده ۳۶ قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور و افشا اسامی مدیران متخلفین بازار سرمایه گفت: فلسفه وضع این قانون، بازدارندگی است. یعنی مدیران توجه داشته باشند که اگر وصف تخلفاتی داشته باشد، اسامی آنها برای مردم افشا می‌شود. وی افزود: فلسفه بعدی آن است که تمام کسانی که می‌خواهند در بازار سرمایه فعالیت کنند، قصد دارند سهمی بخرند یا مدیری را معرفی کنند، باید منبعی داشته باشند که ببینند آیا آن فرد سابقه خوبی دارد یا خیر، که با راه‌اندازی این سامانه محقق خواهد شد. مسعودی‌فر ادامه داد: بنا بر دلایلی این قانون در ادوار گذشته سازمان اجرا نشد. جزییات این قانون در شورای عالی بورس هم نهایی و ابلاغ شد و از این به بعد، اسامی افرادی که در بازار سرمایه مرتکب تخلفاتی شوند، در سامانه‌ای که به زودی اعلام خواهد شد، منتشر می‌شود. معاون حقوقی سازمان بورس در پایان یادآور شد: ضوابط خاصی در خصوص سطح‌بندی جرایم نیز مشخص شده و فرآیندهای آن به کمک خبرنگاران اطلاع‌رسانی خواهد شد. ضمنا سقف نرخ جرایم به یک میلیارد تومان افزایش یافته است. رضا عیوض‌لو در خصوص معاملات الگوریتمی: این شیوه معاملاتی روش خوب برای بازارهای توسعه یافته است. اگر بخواهیم از نهادهای پیشرفته استفاده کنیم، معاملات الگوریتمی از جمله آنهاست. صندوق‌های بازارگردان اگر از معاملات الگوریتمی استفاده نکنند نمی‌توانند به تعهدات خود عمل کنند. در بازار سرمایه باید از مزایای معاملات الگوریتمی استفاده کنیم.
