گروه بورس |محمد‌امین خدابخش|
روز گذشته روند صعودی بازار سهام شاخص کل بورس را به کانال 340 واحدی رساند و حجم سنگین تقاضا به رشد قیمت در بسیاری از نمادهای بورسی و فرابورسی منتهی شد. در حالی که تا چندی پیش بسیاری از تحلیلگران با نگاهی منفی به روند قیمت‌ها می‌نگریستند و بودجه 99 را به دلیل کاستی‌های احتمالی به عنوان تهدیدی بالقوه برای روند آتی بازار سهام در نظر می‌گرفتند، افزایش قیمت ارز و تقویت انتظارات تورمی به کمک بازار سهام آمد و به رونق آن در روزهای اخیر منتهی شد.
به موجب این تغییرات معاملات سهام از نخستین روز آذر ماه به روند صعودی بازگشت و طی این مدت رکورد ارزش ریالی بورس تهران شکسته شد. بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی به اتمام رسید که افزایش 3 هزار و 642 واحدی دماسنج اصلی بازار سهام ارزش بورس تهران را از هزار و 238 هزار میلیارد تومان فراتر برد.
نکته مهمی که در این روز مشاهده شد ناتوانی شاخص کل بورس برای ماندگاری در کانال 240 هزار واحدی بود که در عمل به افت آن نسبت به ساعات ابتدایی معاملات انجامید. در حالی که بسیاری از نمادها در یک ساعت اول داد و ستدها رشد حداکثری را شاهد بودند، کاهش تقاضا در دو ساعت پایانی معاملات موجب شد تا رشد حدود 4 هزار و500 واحدی شاخص پایدار نشود و اصلی‌ترین شاخص بورس طی روز سه شنبه به سطح 339 هزار و 434 واحد اکتفا کند. با نگاهی به تحولات عرضه و تقاضا در روز اخیر می‌توان دریافت که غلبه عرضه بر تقاضا سبب شده تا قیمت بسیاری از نمادها مخصوصا در گروه‌ها و صنایع کوچک تا کف قیمت مجاز کاهش یابد.
بررسی تغییرات قیمت در روزهای گذشته حکایت از آن دارد که نقدینگی تازه نفس وارد شده به بازار سهام در حال حاضر درصدد امتحان شانس خود در نمادهای دیگر است. همین امر سبب شده تا ضمن شناسایی سود در کوتاه‌مدت تابلوی معاملات را مخصوصا در یک ساعت پایانی داد و ستدهای دیروز قرمزپوش کند.
رشد قیمت کالاهای اساسی
بازار سهام که همواره از بازارهای موازی و رشد قیمت ارز تاثیر زیادی می‌پذیرد، در روزهای گذشته و همزمان با رسیدن دلار به کانال 14 هزار تومانی در بازار آزاد بیش از 10 درصد بازده کسب کرده است. این روزها در بازار سهام بیشتر سرمایه‌گذاران از رشد دلار صحبت می‌کنند با این حال آنچه که بیشتر بر روند قیمت‌ها تاثیرگذار خواهد بود رشد قیمت کالاها در بورس کالاست که تاثیر بسیاری بر سودسازی شرکت‌های کالامحور دارد. از آنجا که بسیاری از این شرکت‌ها سهم بالایی در تغییرات شاخص دارند از این رو نمی‌توان تاثیر تغییرات قیمت در بازارهای کالایی را در بازار سهام نادیده گرفت.
با اندکی بررسی در میان نمادهای موثر بر شاخص‌های بورس و فرابورس مشخص می‌شود که اگر نمادهای بانکی یا خودرویی و برخی از تک نمادها را از میان آنها حذف کنیم آنچه می‌ماند به گروه‌های فلزی – معدنی و پتروپالایشی تعلق دارد. اینها دقیقا همان نمادهایی هستند که در روزهای گذشته قیمت تولیداتشان در بورس کالا افزایش پیدا کرده است. بنابراین آنچه که عیان است ماهیت تحلیلی تغییرات قیمت در روزهای جاری است که آن را از رشد هیجانی تجربه شده در برخی دوره‌های قبل متمایز می‌کند.
به همین منظور و برای بررسی بهتر موضوع «تعادل» ضمن گفت‌وگو با مدیر معاملات یکی از شرکت‌های کارگزاری دلایل بازگشت قیمت بسیاری از نمادها از جمله نمادهای سرمایه‌گذاری، ساختمانی، قندی، لاستیکی و غیره را طی روز سه شنبه جویا شد و از نظر وی در خصوص مسیر پیش روی بازار سهام در ماه‌های منتهی به سال جاری پرسید.
ماهیت نوسانی بازار سهام
در این گفت‌وگو مجتبی شهبازی ضمن اشاره به این موضوع که نوسان و تغییرات مداوم قیمت‌ها یکی از مهم‌ترین خصوصیات بازارهای سهام است، گفت: در روزهای گذشته نماگرهای بورس و فرابورس شاهد رشدی تند و تیز بودهاند. رشد شارپ قیمت‌ها در روزهای گذشته سبب شده تا بخشی از سرمایه‌گذاران و سهامداران در مدتی کوتاه سودهای خوبی را کسب کنند. از این رو طبیعی است که با نقد کردن معاملات خود درصدد شناسایی سود برآیند.
وی ادامه داد. در یکی، دو ماه اخیر نوسان‌های بسیاری در بازار سهام شکل گرفته و باید توجه داشت که چرخش قیمت‌ها در میانه معاملات روز سه شنبه امری غیر طبیعی نیست. این کارشناس بازار سرمایه همچنین خاطرنشان کرد که افت بهای گروه‌های مورد اشاره تحت تاثیر عامل یا تغییرات بنیادی نبوده و تنها شدت گرفتن عرضه‌ها نسبت به تقاضا موجب واژگونی قیمت در این نمادها شده است.
شهبازی ادامه داد: باید توجه داشت که حجم نقدینگی وارد شده به چرخه معاملات طی هفته گذشته بالا بوده است. همین امر موجب شده قیمت در بسیباری از نمادها به راحتی افزایش یابد. آن طور که از شواهد پیداست، می‌توان گفت که کاهش قیمت مورد اشاره در روز گذشته نیز تا حد زیادی از تغییر موضع معاملاتی صاحبان پول‌های تازه نفس بوده است. در روزهای پیش‌رو باید صبر کرد و دید که این حجم نقدینگی وارد چه نمادها و گروه‌هایی خواهد شد.
تغییری که زود نبود
وی تاکید کرد: در تحلیل جریان عرضه و تقاضای بازار آنچه که بسیار حائز اهمیت است، در نظر گرفتن ترجیحات مختلف در میان فعالان بازار است. از آنجا که مبنای ذهنی و تحلیلی هر یک از سرمایه‌گذاران ممکن است به کلی با دیگری متفاوت باشد نمی‌توان خروج پول از برخی نمادها را در مقطع فعلی صرفا با این دیدگاه که بازارهای موازی در حرکت‌اند زودتر از موعد تلقی کرد. باید این نکته را نیز در نظر گرفت که تفاوت دیدگاه در سرمایه‌گذاران به این امر منتهی خواهد شد که در طول یک روند صعودی این افراد بارها سهام یک شرکت یا مجموعه‌ای از شرکت‌ها را در میان خود دست به دست کنند. مجتبی شهبازی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نمی‌توان با اطمینان گفت که شاخص در روزهای پیش رو دقیقا چه تغییراتی خواهد داشت با این حال آنچه که می‌توان به آن اطمینان داشت، وضعیت بنیادی خوبی است که در بازار حاکم است.
وی در ادامه گفت: به نظر من در روزهای پیش رو احتمال اینکه نقدینگی تازه نفس وارد نمادهای بنیادی بزرگ‌تر شود، قوی است.
موج نقدینگی به نفع قیمت‌ها
این کارشناس بازار سهام ضمن رضایت بخش خواندن جریان نقدینگی فعلی افزود: در صورتی که ورود نقدینگی به بازار افزایش یابد، پول وارد شده راهی جز ورود به نمادهای سنگین وزن بازار نخواهد داشت. دلیل این امر امکان اشباع نمادهای کوچک و توجیه بنیادی در نمادهای دیگر است. شهبازی در ادامه مسیر پیش روی بازار در ماه‌های پیش رو را مورد توجه قرار داد و ضمن اشاره به مسائل بیرونی موثر بر روند معاملات گفت: با توجه به آنچه که فعلا در بازار ارز شاهد آن هستیم، انتظار می‌رود تا پایان سال جاری مسیر بازار سرمایه صعودی باشد و رشد قیمت‌ها در مقاطع فعلی محدود نشود. اما اینکه دقیقا نماگرهایی همچون شاخص کل تا چه حد رشد می‌کنند و در پایان این سال بازده بورس به چه میزان خواهد رسید امری نیست که در حال حاضر بتوان نظری قطعی در مورد آن داد.
توجه به ماهیت رشد
این مدیر معاملات کارگزاری در پایان ضمن اشاره به رویکرد کلی حاکم بر معاملات سهام گفت: باید به خاطر داشت که هم رشد قیمت ارز و هم افزایش بهای کالاهای اساسی در بازارهای جهانی و بازارهای کالایی داخل کشور سبب شده است تا ارزش بنیادی در بسیاری از نمادها تغییر کند. بنابراین به‌طور حتم نمی‌توان رشد روزهای اخیر را صرفا ناشی از انتظارات تورمی و هیجان موثر بر رفتار سرمایه‌گذاران تلقی کرد. باید به خاطر داشت که تغییر مقادیر یاد شده در روزهای اخیر به کلی خروجی فرمول‌های تحلیلگران را تغییر داده است.
