گروه راه و شهرسازی|
اول مهرماه برای بسیاری یادآور روزهای خوش دوران مدرسه و کودکی است و هر سال با فرا رسیدن اول مهر و دیدن دانش‌آموزانی که برای بار اول به مدرسه می‌روند، خاطرات دوران مدرسه زنده می‌شود. اما مهرماه برای تهرانی‌ها و سایر کلان‌شهرهای کشور روی دیگری هم دارد که زیاد خوشایند نیست. افزایش ترافیک و به تبع آن آلودگی هوا. در واقع شهر تهران هر سال در این فصل یک شوک بزرگ ترافیکی را تجربه می‌کند. مسوولان دولتی و شهری نیز هر یک به نوبه خود برای کاهش شدت ناگهانی بار ترافیک اقدام‌هایی را انجام می‌دهند. برای مثال چند سالی است که برای کاهش بار ترافیک مهر ماه، ساعات کار اداری را شناور می‌کنند و امسال نیز انوشیروان محسنی بندپی، استاندار تهران اعلام کرد که بر اساس بخشنامه‌ای که معاون اول رییس‌جمهوری ابلاغ کرده، ساعت آغاز به کار دستگاه‌های اجرایی تا ۱۵ مهر از ساعت ۷ تا ۹ صبح شناور خواهد بود. بر اساس بخشنامه ابلاغی، کارکنان دستگاه‌های اجرایی استان تهران می‌توانند تا ساعت ۹ در محل کار خود حاضر شوند و تاخیر آنها تا این ساعت، مجاز تلقی می‌شود. کارکنان موظفند تا تاخیر خود را از طریق گرفتن مرخصی ساعتی جبران کنند.
اما شهرداری تهران نیز امسال تمهیدات مختلفی برای کاهش طرح ترافیک انجام داد. از جمله افزایش 15 درصدی ناوگان مترو و کاهش سرفاصله قطارها، کاهش سرفاصله اتوبوس‌های بی.آر.تی به 30 ثانیه و نیز ساماندهی سرویس‌های مدارس را در دستور کار قرار داد که نتیجه آن به گفته محسن پورسیدآقایی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، کاهش ترافیک مهرماه 98 نسبت به سال گذشته بود. موضوعی که سردار مهماندار رییس پلیس راهور پایتخت نیز آن را تایید کرد و گفت: براساس آن چیزی که در دوربین‌های تردد شمار ما نشان می‌دهد، میزان ترافیک در روز اول مهر سال 98 نسبت به اول مهر سال 97 افزایشی نیافته است. البته پیش بینی پلیس بر این بود که در این روز افزایش 30 درصدی ترافیک را در تهران تجربه خواهیم کرد اما به گفته نوشین سرور، مدیر مرکز کنترل ترافیک تهران، ترافیک در نخستین روز از فصل پاییز فقط 8 درصد افزایش داشت.
گره ترافیکی نداشتیم
پورسیدآقایی در ستاد «استقبال از مهر ٩٨ و رصد ترافیک آغاز سال تحصیلی» به بیان اقدام‌های انجام شده برای آغاز سال تحصیلی پرداخت و گفت: تمهیدات بسیاری اعم از عمرانی، خدمات شهری و ترافیکی از سوی شهرداری تهران به منظور شروعی بی‌دغدغه برای شهروندان صورت گرفته است. خوشبختانه با تمهیدات صورت گرفته در بخش ترافیک اول مهر، کاهش حجم ترافیک صبحگاهی را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم.به گفته پورسیدآقایی، ترافیک صبحگاهی نخستین روز مهر از بزرگراه‌های نواب و شیخ فضل‌الله در مسیر جنوب به شمال و بزرگراه شهید همت و آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در مسیر غرب به شرق آغاز شد و شاهد این بودیم وضعیت سرعت آزاد در سطح شهر نسبت به سال گذشته افزایش یافت.او با بیان اینکه در نخستین روز مهر 6 درصد طول معابر جریان آزاد افزایش یافته است، از افزایش 15 درصدی ناوگان در خطوط مترو خبر داد و گفت: 150 دستگاه اتوبوس هم که به دلیل خرابی متوقف بودند اورهال شده و از امروز در خطوط اتوبوس تندرو به‌کارگیری خواهند شد. پورسیدآقایی با بیان اینکه تلاش شده است با توسعه حمل ونقل عمومی و محدودیت تردد خودروهای شخصی ترافیک مهر ماه را مدیریت و کنترل کنیم، عنوان کرد: کاهش سرفاصله حرکت ناوگان عمومی از دیگر اقدامات صورت گرفته است به‌طوری‌که از امروز سرفاصله حرکت قطار در خطوط 1، 2، 4 به 3.5 دقیقه کاهش یافت. همچنین سرفاصله حرکت اتوبوس در خطوط 10 گانه بی.آر.تی نیز به 30 ثانیه کاهش یافت.
هر چند مسوولان شهری از افزایش ناوگان اتوبوسرانی و بی.آر.تی صحبت می‌کنند و آن را جزو موفقیت‌های خود بر می‌شمارند اما برخی کارشناسان حوزه شهری معتقدند، استفاده از خطوط بی.آر.تی برای شهری با شرایط تهران راه‌حل مناسبی نیست و نباید بیش از این آن را توسعه داد. شاید دلیل این مخالفت این است که حمل و نقل با اتوبوس، شیوه‌ای قدیمی از حمل و نقل به شمار می‌آید که هر چقدر کارآمد و به روز شده باشد، باز هم ظرفیت محدودی داشته و تنها می‌تواند نقش مسکن برای تسکین موقت درد ترافیک را ایفا کند و هرگز قادر به درمان درد نخواهد بود.
ترافیک کلان‌شهرها چطور بود؟
از سوی دیگر، هر چند مسوولان شهرداری تهران می‌گویند توانسته‌اند با اقدام‌های خود ترافیک روز اول مهر را نسبت به سال گذشته کاهش دهند و به نوعی ازکنترل ترافیک سخن می‌گویند، اما سرهنگ نادر رحمانی رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور نظر دیگری دارد و معتقد است با توجه به اینکه هنوز عده‌ای در سفر به‌سر می‌برند، ترافیک کلان‌شهرها از روزهای آتی شکل خواهد گرفت و در روزهای آینده بر حجم ترافیک افزوده خواهد شد. به گزارش تسنیم، سرهنگ رحمانی درباره وضعیت ترافیکی معابر درون‌شهری کلان‌شهرها در روز نخست مهر ماه اظهار کرد: در روزهای نخست مهر انتظار افزایش 25 تا 30 درصدی ترافیک را نسبت به سایر ایام در کلان‌شهرها داریم. با توجه به اینکه هنوز عده‌ای در سفر به‌سر می‌برند، ترافیک کلان‌شهرها از روزهای آتی شکل خواهد گرفت و انتظار داریم بر حجم ترافیک افزوده شود.او با بیان اینکه از ابتدای مهر حدود 20 میلیون دانش‌آموز و دانشجو و کادر آموزشی به چرخه ترافیک اضافه می‌شوند، گفت: در این روز ترافیک در کلان‌شهرها در مناطق بزرگراهی و مرکزی شهرها متراکم بود و هنوز در برخی شهرها ادامه دارد. او به والدین و رانندگان سرویس مدارس توصیه کرد: در روزهای نخست مهر ماه، کوتاه‌ترین و مناسب‌ترین مسیر را برای رفت‌وآمد خود انتخاب کنند تا به‌مرور شاهد کاهش بار ترافیکی در 10 تا 15 روز آینده باشیم.
استفاده از «هلی شات» در مدیریت ترافیک
علاوه بر شهرداری، پلیس راهور پایتخت نیز تمهیداتی را برای روز نخست مهر و همزمان با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در نظر می‌گیرد. امسال اما پلیس از تجهیزات جدیدی استفاده کرد و برای اولین‌بار پلیس راهور، استفاده از هلی شات برای مدیریت و کنترل ترافیک را در دستور کار قرار داد.سردار حسین رحیمی، رییس پلیس پایتخت در حاشیه حضور در مرکز هوشمند کنترل ترافیک پلیس راهور فاتب (فرماندهی انتظامی تهران بزرگ) با بیان اینکه پلیس پایتخت تمام توان خود را برای ایجاد وضعیت مطلوب ترافیک در روز نخست مهر به کار گرفته است، اظهار کرد: خوشبختانه وضعیت مطلوب ترافیکی را در سطح شهر شاهد بودیم. البته حجم ترافیک پایتخت در مقایسه با دوشنبه هفته گذشته، اندکی افزایش یافت اما در مقایسه با سال گذشته ترافیک مطلوب‌تر است.
او تصریح کرد: تمام یگان‌های مختلف انتظامی در مقابل تمامی مدارس، محورهای اصلی و بزرگراهی و جای‌جای شهر حضور دارند و امکان جدید استفاده از «هلی‌شات» به پلیس راهور برای مدیریت ترافیک اضافه شده است. از این ظرفیت به‌ویژه در معابری که شاید مجهز به دوربین نباشد، استفاده می‌کنیم.رحیمی با بیان اینکه مدارس باید از سرویس‌هایی با رانندگان دارای صلاحیت و خودروهای ایمنی استفاده کنند، گفت: تاکنون بیش از 15 هزار راننده سرویس مدارس در سامانه «سپند» ثبت‌نام کرده‌اند.
ترافیک امسال ۱۵ دقیقه دیرتر آغاز شد
نوشین سرور، مدیر مرکز کنترل ترافیک تهران نیز توضیحاتی درباره ترافیک پایتخت در نخستین روز از مهرماه ۹۸ ارایه کرد و گفت: ترافیک روز اول مهر ۱۵ دقیقه دیرتر نسبت به مدت مشابه سال قبل آغاز شد.او با بیان اینکه در ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه صبح طول ترافیک سطح شهر ۳ درصد کاهش پیدا کرده بود، اظهارکرد: با توجه به شناور شدن ساعات ادارات، سفر گروه دوم از ساعت ۷ و ۴۵ دقیقه شروع و تا ۸ و ۳۰ دقیقه ادامه داشت. همچنین نسبت به سال ۹۷ هیچ تغییری در افزایش طول ترافیک مشاهده نشده است.به گفته او، عدم افزایش طول ترافیک نسبت به مهرماه سال گذشته به علت تأثیر طرح‌هایی است که شهرداری و پلیس با همکاری یکدیگر در شهر اجرا کردند. یعنی با وجود افزایش سالانه تردد در سطح شهر تهران بسیاری از گره‌های ترافیکی رفع شده است.مدیر مرکز کنترل ترافیک تهران با اعلام اینکه مجموع طول ترافیک در نخستین روز مهرماه سال جاری نسبت به شهریور ماه سال ۹۸، 8 درصد افزایش یافته است، تصریح کرد: این به آن معنا نیست که ترافیک کلی تهران افزایش داشته ممکن است در هفته ابتدای مهر این عدد افزایش پیدا کند.
حمایت شهردار از «اسکوتر» رانی
پیروز حناچی شهردار تهران نیز با حضور در ستاد استقبال از مهر ۹۸ و رصد ترافیک آغاز سال تحصیلی، با بیان اینکه انتظار ما از معاونت حمل‌ونقل و ترافیک این است که به تغییر رویکردها هم فکر کند، گفت: ترافیک و رسیدگی به آن قطعا ضرورت است اما شاید به شکل دیگری هم بتوان به این مقوله نگاه کرد. فرض بر این است که حضور هر دوچرخه‌سوار می‌تواند یک خودرو از سطح شهر کم کند؛ البته این اقدام به زمینه‌سازی نیاز دارد.شهردار ادامه داد: ما از آنهایی که به اسکوترهای برقی متمایل هستند نیز حمایت می‌کنیم چراکه شاید بسیاری از محدودیت‌های موجود در مورد دوچرخه درمورد اسکوتر وجود نداشته باشد. از دوستان می‌خواهم فضای امن استفاده از اسکوتر را همانند دوچرخه فراهم کنند.حناچی ادامه داد: اگر مردم را راضی کنیم که از ابتدای سفر بدون خودروی شخصی از خانه خارج شوند یعنی ما موفق شده‌ایم. این امر می‌تواند آلودگی و ترافیک تهران را تحت تاثیر خود قرار دهد. امیدوارم با همه تلاش‌ها بتوانیم این تغییر رویکرد را داشته باشیم. امروز ثابت شده که توسعه مسیرهای سواره کمکی به کاهش ترافیک نمی‌کند. باید تلاش کنیم به این نکته به شکل موثر و کیفی وارد شویم. به‌طور مثال، وقتی از توسعه دوچرخه حرف می‌زنیم یعنی مسیرهای آن را هم باید ایمن‌سازی کنیم. ما حدود ٣ میلیون موتورسوار داریم که بخش اعظم آنها چندان قائل به قانون نیستند و نباید بگذاریم خطوط دوچرخه به تصرف موتورها درآید.همچنین بر اساس تحلیل‌های انجام گرفته در شرکت کنترل کیفیت هوا، در اولین روز پاییز، اکثر مناطق پایتخت کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت که عمدتاً ناشی از افزایش قابل ملاحظه غلظت ذرات معلق به دلیل وقوع گرد و خاک همچنین ازدیاد تردد خودروهاست.
