محمود خاقانی|
کارشناس بین‌المللی انرژی|
درعربستان سه نفر بودند که یکی از آنها از میان رفته است، جمال خاشقچی. نام آن دو نفر دیگر را کسی نمی‌داند. پس از قتل جمال خاشقچی یکی از دوستان وی به رسانه‌ها گفت که امریکا از سه نفر در عربستان مرتبا درباره آینده حکومت آل‌سعود مشورت می‌کرد و جمال خاشقچی یکی از آن سه نفر بود. آن سه نفر هم یکدیگر را نمی‌شناختند ولی جمال خاشقچی می‌دانست که دو نفر دیگر هم غیر از خودش وجود دارند که امریکا با آنها درباره خانواده آل‌سعود مشورت می‌کند. دوست جمال خاشقچی پس از قتل او به برخی رسانه‌ها گفت که جمال خاشقچی به وی گفته است که امریکایی‌ها با او مشورت کرده بودند و نظر او را درباره این موضوع پرسیده بودند که به بهانه در خطر بودن توقف صادرات نفت عربستان به دلیل تهدیدی که از یک کشور خارجی به عمل آمده (مثلا جمهوری اسلامی ایران) ارتش امریکا چاه‌های نفت عربستان را تحت کنترل می‌گیرد و خانواده آل‌سعود از کار برکنار می‌شوند و یک گروه از علما و معتمدین در مکه تا تعیین یک دولت منتخب علما زمام امور را به دست می‌گیرند. به قرار معلوم جمال خاشقچی با این طرح مخالفت می‌کند و خواهان برکناری آل‌سعود و روی کار آمدن یک نظام مردم‌سالاری دینی شده بود. پس از اینکه در ماه ژوئن 2017 دریک اقدام غیرمنتظره امریکا از بن‌سلمان حمایت می‌کند و زمام امور خانواده آل‌سعود به او سپرده می‌شود، جمال خاشقچی که با سرویس‌های جاسوسی انگلیس و فرانسه هم در ارتباط بود مطلع می‌شود که قصد دارند او را به دلیل مخالفت با روی کار آمدن بن‌سلمان حذف کنند. به همین دلیل با توجه به اینکه شهروندی امریکا را هم داشت از طریق دبی به امریکا فرار می‌کند. او همواره معتقد بود که به دلیل داشتن شهروندی امریکا و این واقعیت که اجداد او هم اهل ترکیه بودند بن‌سلمان نمی‌تواند او را در امریکا و ترکیه بکشد. اما، از آنجایی که در شبکه‌های اجتماعی توانسته بود حدود دو میلیون نفر از مردم عربستان را با نظر خود و علیه خانواده آل‌سعود همراه کند خطری محسوب می‌شد و بن‌سلمان با همکاری دولت ترامپ جمال خاشقچی را در کنسولگری عربستان دراستانبول به قتل رساند و جسد او را نابود کردند.
سردرگمی در خانواده آل‌سعود
خانواده آل‌سعود و در راس آن بن‌سلمان نگران هستند که چرا نیروهای امریکایی، اگر خودشان در انفجارها در تاسیسات نفتی عربستان دست نداشته باشند، رادار‌های‌شان نسبت به ورود پهپاد یا موشک‌ها عکس‌العمل نشان نداده‌اند. بن‌سلمان می‌ترسد که نکند این اقدام امریکایی‌ها در راستای توطئه‌ای برای شروع جنگ مستقیم بین عربستان و ایران باشد. بن‌سلمان و مشاوران او قبول دارند که چنانچه چنین جنگی شروع شود آل‌سعود بازنده نهایی خواهد بود. از سوی دیگر خبر انفجار در تاسیسات نفتی عربستان اخبار ناخوشایند داخلی امریکا و اسراییل را هم تحت‌الشعاع قرار داده است. بطور مثال بیش از پنجاه هزار کارگران جنرال‌موتورز در امریکا دست به اعتصاب زده‌اند. در همین حال نیویورک‌تایمز گزارشی از رفتارهای غیراخلاقی قاضی‌القضات مورد حمایت ترامپ که انتخاب او در مقطعی بحث روز رسانه‌های امریکا بود، منتشرکرده و نوشته گزارشی درباره او اخیرا منتشر شده که مورد توجه قرار نگرفته است و در این هفته رسانه‌های امریکا با تمرکز روی ماجرای حمله به تاسیسات نفتی عربستان موضوع قاضی برت کاوانا را مطرح نکردند. شبکه ای‌بی‌سی‌نیوز درامریکا احتمال درگیری نظامی هر لحظه‌ای بین ایران و امریکا را تبلیغ و مطرح می‌کند. شبکه فاکس‌نیوز مدعی است که حمله به تاسیسات نفتی عربستان نشان می‌دهد که خروج امریکا از برجام کار درستی بوده است. در همین حال نیویورک‌تایمز نوشته اگر برجام اجرا می‌شد شاید چنین حمله‌ای به تاسیسات نفتی عربستان صورت نمی‌گرفت.
دقت عملیات در هدف قرار دادن تاسیسات نفتی عربستان
یافتن موقعیت جغرافیایی اهداف، نشانه‌گیری دقیق آنها و چگونگی رادارگریزی و همچنین انتخاب اهداف همگی از یک عملیات فوق‌دقیق نظامی حکایت دارد که به نظر آقای سدریک لایتون افسر بازنشسته اطلاعاتی ارتش امریکا باید کار یک دولت باشد. در همین حال ژنرال بازنشسته مارک هرتلینگ و دریادار سابق در ارتش امریکا جان کربی معتقدند که عکس‌های نشان‌داده‌شده توسط دولت ترامپ نشان نمی‌دهد که حملات از کجا صورت پذیرفته است. جان کری به سی‌ان‌ان گفت که من از دقت این عملیات در حیرتم.
دانش فنی حمله به تاسیسات نفتی عربستان
به گزارش بی‌بی‌سی، آقای لوک درمل در نشریه دیجیتال ترند انگلیس نوشته است که جدا از مسائل سیاسی و اقتصادی مرتبط با حمله روز شنبه 23 شهریورماه 98 به تاسیسات نفتی عربستان توجه به دانش و توان فناوری کسانی که دست به این حمله زده‌اند مهم است. چرا؟ برای اینکه نشان می‌دهد پهپاد‌ها که تصور می‌شد سلاحی فوق‌مدرن و ویژه کشورهای پیشرفته نظیر امریکا هستند دیگر سلاحی انحصاری محسوب نیستند و پهپاد هایی که در این عملیات از آنها استفاده شده است به موتور‌های جت مجهز شده‌اند. پهپاد هایی که حوثی‌های یمن از آن استفاده کرده‌اند به نوشته این کارشناس فناوری از نوع پهپاد قاتل (کامیکازی) هستند که در کلاهک آنها مواد منفجره تا وزن 18 کیلو گرم جاسازی شده است. نکته قابل توجه دیگر بعد مسافت بیش از حدود 1200 کیلومتری است که این پهپاد‌ها توانسته‌اند طی کنند و همین موضوع بیشتر کارشناسان را سردرگم کرده است که حوثی‌ها این تکنولوژی را از کجا و چگونه به دست آورده‌اند. درهمین حال آقای درمل اذعان دارد که می‌توان یک پهپاد معمولی 1500 دلاری را خرید و با نسب تجهیزاتی آن را به یک پهپادی تبدیل کرد که ممکن است برای حمله به تاسیسات نفتی عربستان استفاده شده باشد. برخی از کارشناسان معتقدند که چنانچه این نظر درست باشد باید فاتحه ابزارهای نظامی گرانقیمت امریکایی را خواند.
متلک‌گویی پوتین به گاو شیرده
خانواده آل‌سعود که آقای ترامپ به آنها لقب گاو شیرده داده است متحیرند که با پرداخت میلیارد‌ها دلار برای خرید مدرن‌ترین تسلیحات نظامی از امریکا چرا این بلا سرشان آمده است، که حالا آقای پوتین ریئس جمهوری فدرال روسیه در کنار رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه و حسن روحانی رییس‌جمهوری اسلامی ایران به قول بلومبرگ روز دوشنبه 25 شهریورماه 98 در آنکارا به عربستان متلک بگوید و پیشنهاد بدهد که برای محافظت بهتر از تاسیسات نفتی عربستان خوبست که سامانه ضد‌موشکی اس 400 روسی بخرد.
سالگرد قتل فجیع جمال خاشقچی
نیویورک‌تایمز روز سه‌شنبه 26 شهریورماه 98 نوشت حمله به تاسیسات نفتی عربستان فرصتی فراهم آورده است که توجه از سالگرد قتل جمال خاشقچی به موضوع این حملات جلب شود. برخی از صاحب‌نظران معتقدند که عدم عملکرد سیستم دفاعی عربستان ممکن است عمدی هم بوده باشد. تا هم افکار عمومی جهان به موضوع دیگری معطوف شود و هم بهانه لازم برای درگیری نظامی با ایران فراهم آید. این درحالی است که ژنرال‌های امریکایی بطور شفاف گفته‌اند که نگران ورود به جنگی هستند که از نظر آنها ناخواسته محسوب می‌شود. درواقع با اخراج جان بولتون از کاخ سفید ژنرال‌ها نفسی راحت کشیدند و این نگرانی هم به وجود آمده است که شاید اسراییل و آل‌سعود طرحی دارند که در چارجوب آن امریکا را وارد یک جنگ ناخواسته با ایران کنند.
آرام کردن بازار نفت
در کنار دستور ترامپ برای استفاده از ذخائر راهبردی نفت امریکا برای جلوگیری شوک قیمت در بازارهای بین‌المللی نفت، آل‌سعود هم روز سه‌شنبه 26 شهریورماه 98 اعلام کرد که توانسته تاسیسات صدمه‌دیده را بازسازی و راه‌اندازی کند. درنتیجه در بازار قیمت نفت خام شاخص برنت روز سه‌شنبه حدود پنج درصد کاهش یافت.
حدود 830 میلیون بشکه نفت خام در امریکا و عربستان تحت عنوان ذخائر راهبردی انبار شده است که گفته می‌شود روی هم رفته معادل چهل درصد از کل ذخائر نفت جهان محسوب است.
کارشناسان با ناباوری ادعای عربستان را مورد توجه قرار داده‌اند و معتقدند که نفتی که به بازار درحال حاضر عرضه می‌شود از این ذخائر راهبردی است و بعدا که قرار است جایگزین شوند ممکن است قیمت‌های نفت خام بالا بروند.
امریکا نگران موفقیت برجام در سازمان ملل
به دنبال دریافت یادداشت رسمی جمهوری اسلامی ایران از طریق دفتر حافظ منافع امریکا در ایران (سفارت سوییس) که در آن نظام جمهوری اسلامی ایران هشدار داد که چنانچه اقدامی علیه ایران صورت بگیرد، آن اقدام بلافاصله با پاسخ ایران روبرو خواهد شد و دامنه آن محدود به منشأ تهدید نخواهد بود، به اعتقاد کارشناسان بین‌المللی دولت‌های اروپایی و چین سعی دارند که جلوی هر اقدامی از سوی امریکا بدون هماهنگی با آنها گرفته شود. از سوی دیگر نگرانی دولت ترامپ از موفقیت‌های پی‌درپی دیپلماسی ایران دلیل اصلی ندادن ویزا به رییس‌جمهوری اسلامی ایران و وزیر خارجه ایران برای سفر به سازمان ملل متحد عنوان شده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران گزارش کرده است که شاید به همین دلیل سفر رییس‌جمهوری اسلامی ایران و هیات همراه به سازمان ملل متحد لغو شود.
نتیجه‌گیری:
منابعی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که تولید نفت عربستان طی چند هفته آینده احیا می‌شود و به سطح قبل از انفجار‌های اخیر خواهد رسید. کارشناسان معتقدند همین که این منابع گفته‌اند طی «چند هفته» نمایانگر این واقعیت است که عربستان در احیا مناطق آسیب‌دیده با مشکل جدی روبروست. درهمین حال عدم صدور ویزا و تاخیر انداختن در سفر هئیت ایرانی به سازمان ملل متحد نمایانگر این واقعیت است که دولت ترامپ و متحدان‌اش همانطور که برجام را ترک کردند برای سازمان ملل متحد هم ارزشی قائل نیستند. بنابراین، هرگونه مذاکره با چنین دولتی یک اشتباه بزرگ محسوب است و باید برای دفاع و خنثی‌سازی تبلیغات وسیع جنگ روانی رسانه‌هایی که با پول آل‌سعود علیه ایران فعال هستند آماده و اقدام و عمل کنیم. نهایتا اینکه اگر ترامپ در بن‌بست قرار بگیرد گاو شیرده را هم ممکن است به سلاخ‌خانه بفرستد. به همین دلیل کارشناسان صاحب‌نظر تغییر رژیم در عربستان را بعید نمی‌دانند و بن‌سلمان از همین موضوع می‌ترسد.
