امکان برداشت اسکناس خارجی از خودپردازها، رشد حساب‌های ارزی را فراهم می‌کند
گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری|
روز پنج شنبه ۹ اسفندماه نرخ میانگین سامانه سنا برای دلار 13 هزار و 297 تومان، یورو 15 هزار و 255 تومان، و پوند 17 هزار و 255 تومان، درهم 3655، یوآن 2077، لیر ترکیه 2615 تومان اعلام شد. به گزارش تعادل، همچنین در صرافی‌های مجاز بانکی نیز هر دلار امریکا ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومان فروخته و ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان خریداری شد که کاهش ۵۰ تومانی نسبت به روز چهارشنبه داشته است.
هر یورو نیز در صرافی‌های مجاز بانکی با قیمت ۱۵ هزار و 300 تومان در اختیار متقاضیان قرار گرفت و ۱۵ هزار و 200 تومان خریداری شد که کاهش ۲۰۰ تومانی قیمت یورو نسبت به روز چهارشنبه را نشان می‌دهد.
در بازار آزاد معاملات نقدی نیز دلار 13550، یورو15300، درهم 3625 تومان معامله شد. در صرافی‌های هرات نیز نرخ دلار 13160 تومان اعلام شده است. براین اساس با اعلام قیمت هر اونس طلا نیز روز پنج شنبه ۱۳۲۴ دلار و ۸۶سنت، کاهش نرخ دلار آزاد نقدی به 13550 تومان و نرخ اونس جهانی طلا، قیمت طلا و سکه نیز کاهش یافت و طلای ۱۸ عیار ۴۲۷ هزار و ۳۰۳ تومان، هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۵۵۰ هزارتومان، سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ۴ میلیون و ۵۹۹ هزارتومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۵۳۰ هزارتومان، ربع سکه یک میلیون و ۶۰۰هزارتومان و سکه گرمی ۸۵۰ هزارتومان معامله شد
روز جمعه نیز با کاهش اونس جهانی به 1308 دلار و نرخ دلار آزاد نقدی به قیمت 13550 تومان، نرخ سکه طرح جدید 4 میلیون و 580 هزار تومان، نیم سکه 2 میلیون و 550 هزار، گرم 18 عیار، 430 هزار و مظنه مثقال 17 عیار 1 میلیون و 865 هزار تومان اعلام شده است.
رشد حساب‌های ارزی با برداشت اسکناس خارجی از خودپردازها
از سوی دیگر، به دنبال اعلام برنامه دریافت ارز از طریق خودپردازها، که افزایش موجودی حساب‌های ارزی را برای مشتریان فراهم خواهد کرد، وزیر اقتصاد، برخی کارشناسان، مدیران بانکی و ارزی و نمایندگان مجلس اظهار داشته‌اند که این برنامه باعث خواهد شد که مردم به جای نگهداری دلار و ارز در خانه‌ها، ارز خود را در حساب ارزی و بانک‌ها نگه دارند و هر زمان که به آن نیاز داشتند، بتوانند از خودپردازها دریافت کنند. براین اساس، این موضوع یعنی امکان دریافت ارز از خودپردازها، باعث تشویق و ایجاد انگیزه جهت نگهداری دلار و ارز در حساب‌های ارزی
خواهد شد.
برخی کارشناسان معتقدند که حساب‌های ارزی، ویزا کارت و مستر کارت، در بسیاری از کشورهای جهان، امکان تبدیل ارزها به یکدیگر و دریافت ارز از خودپردازها را فراهم خواهد کرد و برای تراکنش‌ها نیز میزان سقف آن مشخص شده است. در نتیجه با راه‌اندازی این نوع حساب‌ها در ایران، علاوه بر افزایش موجودی حساب‌های ارزی در بانک‌ها، ارزهای خانگی به بانک‌ها منتقل خواهد شد و به تعادل بازار ارز نیز کمک خواهد کرد و ممکن است که باعث ثبات بازار و کاهش نرخ‌ها شود.
جلوگیری از سرقت و ایجاد امنیت برای صاحبان ارز
نکته مهم دیگر این است که صاحبان ارز، یا باید اسکناس ارز را در خانه نگهداری کنند یا در صندوق امانات بدون استفاده نگهداری کنند که این موضوع خطر سرقت و ناامنی را افزایش می‌دهد یا اسکناس و سرمایه آنها بدون استفاده برای اقتصاد ملی ذخیره شده است. در حالی که در حساب‌های ارزی و بانک‌ها، نه تنها امنیت سپرده ارزی حفظ می‌شود، بلکه این اسکناس‌ها برای ایجاد تعادل در بازار و استفاده در اقتصاد ملی مفید خواهد بود.
آخرین خبرها از بازار ارز حکایت از آن دارد که وزیر اقتصاد در روزهای اخیر از پرداخت ارز توسط خودپردازها خبرداده است اقدامی که به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌تواند کمک مناسبی برای افزایش حساب‌های ارزی در نظام بانکی باشد.
از نظر مقررات این تضمین داده شده است که افراد می‌توانند ضمن برخورداری از سود سپرده ارزی خود هر زمان که بخواهند آن را برداشت کنند، همه افراد دارای سپرده ارزی می‌توانند از طریق خودپردازهای مخصوص برداشت ارزی داشته باشند.
مسوولان اقتصادی با اشاره به پیشرفت‌های صورت گرفته در بانکداری الکترونیکی، معتقدند که یکی از نگرانی‌های فعالان اقتصادی و مردم این است که اگر سپرده ارزی داشته باشند آیا می‌توانند در زمان مورد نیاز به آن دسترسی پیدا کنند؟ و از نظر مقررات این تضمین داده شده است که افراد می‌توانند ضمن برخورداری از سود سپرده ارزی خود هر زمان که بخواهند آن را برداشت کنند و امروز این موضوع از طریق ابزارهای الکترونیکی نیز میسر شده است.
همه افراد دارای سپرده ارزی می‌توانند از طریق خودپردازهای مخصوص هر زمان که بخواهند برداشت ارزی داشته باشند یا مبلغی از ارز خود را به حساب شخص دیگری منتقل کنند که این موضوع با ایجاد اطمینان به سپرده‌گذاری ارزی نیز کمک خواهد کرد.
تشویق به نگهداری ارز در حساب‌های ارزی
در ابن باره عباس آرگون، در گفت‌وگو با ایبِنا، با بیان اینکه این اقدام دولت می‌تواند کمک کند تا حساب‌های ارزی بیشتری ایجاد شود، گفت: اینکه همه افراد دارای سپرده ارزی بتوانند از طریق خودپردازهای مخصوص برداشت ارزی داشته باشند موجب اعتمادسازی بیشتر برای افرادی می‌شود که سپرده ارزی ایجاد کرده‌اند و دسترسی آنها را به ارز سپرده‌گذاری شده بیشتر می‌کند. از سوی دیگر می‌تواند موجب تشویق افرادی شود که ارز در اختیار دارند و اکنون آن را در منازل نگهداری می‌کنند.
وی با بیان اینکه برآورد دقیقی از میزان ارزهای خانگی وجود ندارد، گفت: نمی‌توان به صورت دقیق گفت که چه میزان ارز در دست مردم و تنها با هدف ارزش افزوده بیشتر نگهداری می‌شود اما برخی اظهارنظرها این میزان را ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار برآورد می‌کنند که اگر به چرخه اقتصاد برگردد نقش بسیار مثبتی خواهد داشت.
آرگون با بیان اینکه میزان ذخیره‌گیری ارزی به منظور ارزهای خانگی نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است، گفت: هر زمانی که مردم آرامش و ثبات اقتصادی را لمس نکنند میزان خرید ارزهای خانگی افزایش می‌یابد.
وی افزود: این اقدام می‌تواند کمک کند تا اسکناس‌های ارزی که در دست مردم وجود دارد به سپرده‌های ارزی بدل شود و ضمن سودی که دریافت می‌کند به فرآیند مالی ارزی در کشور کمک کند. وی ادامه داد: مهم‌ترین بحث این است که مردم به نظام ارزی کشور اطمینان داشته باشند و به دلیل تجربه بدی که از گذشته وجود داشته است مشاهده می‌شود که مردم استقبال چندانی از سپرده‌گذاری ارزی نکردند و اقدام وزارت اقتصادی مبنی بر خودپردازهای ارزی اقدامی مثبت به شمار می‌رود.
وی گفت: امکان برداشت اسکناس ارزی برای افراد می‌تواند دسترسی و اطمینان بیشتری برای سپرده‌گذاران ارزی ایجاد کند.
ثبات ارزش برابری پول ملی
همچنین دکتر قاسمی رییس کل اسبق بانک مرکزی با بیان اینکه تنها راه ممکن برای کشور داشتن پول ملی مستقل و ثبات ارزش برابری پول ملی است، گفت: این اقتصاد پولی حاکم بر کشورهاست. بیش از ۹۰ درصد کشورها پولشان تثبیت شده است.
وی با بیان اینکه یورو ارز تثبیت شده است و شناور نیست، تصریح کرد: یورو شناور نیست تثبیت شده است. برخی می‌گویند کشورهای کمونیستی تثبیت می‌کنند. پس چرا پول شوروی و روسیه امروزی شناور است؟ ثروت و دارایی کشورهای کویت، قطر، عربستان، امارات، اردن، کشورهای داخل حوزه یورو با همدیگر، همه پولشان تثبیتی است.
وی تاکید کرد: چرا ما از این واقعیت علمی و اقتصادی این‌گونه رویگردان هستیم و نسبت به آن رویکرد مثبت نشان نمی‌دهیم و به بانک مرکزی کمک نمی‌کنیم که بتواند این شرایط سخت را پشت سر بگذارد؟ می‌بینید با وجود دخالت نیروی انتظامی و برخوردهای انتظامی و با وجود همه تلاش‌هایی که بانک مرکزی می‌کند، باز هم با برخی از نوسانات مواجه می‌شویم.
رییس کل اسبق بانک مرکزی به تأثیر این شرایط بر بنگاه‌های اقتصادی اشاره کرد و افزود: ما از نظر صاحبان کسب و کار و فعالان اقتصادی، هر روز می‌بینیم هزینه ارزی بیشتر می‌شود. کشور از طرفی با کمبود نقدینگی مواجه می‌شود. در چند هفته گذشته ریاست کل بانک‌مرکزی خیلی تلاش کرد که به‌نحوی با نقش‌آفرینی در هدایت بانک‌ها، این کمبود نقدینگی برطرف شود.
وی توضیح داد: اتفاقی که می‌افتد به این ترتیب است که به دلیل بالا رفتن قیمت ارز، نیاز به نقدینگی باز هم بیشتر می‌شود، از طرفی تقاضا به دلیل اینکه قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند، نمی‌تواند جوابگوی اقتصاد باشد. وی افزود: گردش مالی بنگاه‌ها باز هم روز به روز بیشتر به امکانات بانکی وابسته می‌شود. یک بنگاه اقتصادی باید بتواند نیازهای خودش را از طریق مبادلات تجاری خودش، تولید و فروش محصول خودش تأمین کند.
واردات بدون انتقال ارز نوعی پولشویی است
وی ادامه داد: مگر به غیر از ارزی است که ما مرتب مجبور می‌شدیم به بازار تزریق کنیم برای آنکه جلوی افزایش نرخ ارز را از طریق بدون انتقال ارز بگیریم؟ بدون انتقال ارز نوعی ابزار برای پولشویی است. بدون انتقال ارز، متأسفانه نوعی ابزار است برای خروج ارز غیرمجاز، اگر به آن قاچاق ارز نگوییم. چرا ما باید چنین عارضه بیماری‌زایی را در اقتصاد خود تحمل کنیم؟ بعد هم از بانک مرکزی انتظار داشته‌باشیم که بتواند بازار را کنترل کند.
وی خاطرنشان کرد: رییس کل بانک‌مرکزی آخر هفته گذشته یادداشتی نوشت که آنچه به عنوان مبادلات ارزی در دولت تصویب شده است، دلیل فشار بر نرخ ارز است. یعنی بانک‌مرکزی که باید مغز متفکر صاحب اختیار باشد، برای آنکه بتواند بازار را تنظیم کند، با محذوراتی تحت فشار است که ما از آن این انتظارات را داریم.
وی ادامه داد: در دوره مدیریت قبل نیز متأسفانه هر چه در وزارت صمت، مهر ارز مبادله‌ای می‌خورد در بانک‌مرکزی تبدیل به بدون انتقال ارز می‌شد که خود خبط بزرگی است. در حال حاضر عزیز فرهیخته‌ای در بانک‌مرکزی، به لحاظ آنکه اقتصاد خوانده است، می‌داند که چه می‌خواهد و ما باید به او کمک کنیم.
رییس کل اسبق بانک مرکزی تصریح کرد: بیشترین ضربه‌های نوسانات ارزی به بخش مالی بنگاه‌ها برمی‌گردد و مدیران مالی در بنگاه‌ها حتی نمی‌توانند برای هفته و سال آتی برنامه‌ریزی کنند.
وی تأکید کرد: وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد به‌دلیل فشارهایی که هست، هنوز نمی‌تواند وضعیت مطلوب سیاست ارزی محسوب شود. نظریه‌ای به نام سه‌گانه ناممکن یا سه‌گانه منحوس و غیرمقدس وجود دارد که از اواخر سال ۱۹۹۰ به عنوان تئوری حاکم بر تعیین اقتصاد پولی کشورها نقش بازی می‌کند. بر این اساس، از این سه مورد، بیشتر از دو مورد را نمی‌توان انتخاب کرد و امکان انتخاب هر سه نیست.
وی توضیح داد: براین اساس اول آنکه ما پول مستقل ملی داشته باشیم یعنی ریال داشته باشیم یا نه، برخی کشورها از پول ملی خود صرفنظر کرده مثلاً با دلار یا پوند کار می‌کنند و ممکن است کشوری این انتخاب را داشته باشد. دوم، ثبات ارزش برابری پول ملی در برابر ارزهای خارجی و سوم آزادی ورود و خروج ارز. وی ادامه داد: از این سه مورد، ما نمی‌توانیم پول مستقل ملی نداشته باشیم و با این شرایطی که داریم و بخصوص با بحث‌های تحریم، اتفاقا ضرورت داشتن پول ملی مستقل بیشتر احساس می‌شود. در حال حاضر ما با برخی از کشورها قرار می‌گذاریم که با ریال خودمان یا با پول آنها با یکدیگر مبادله کنیم، به دلیل اینکه در تحریم‌ها اجازه نداریم از طریق دلار عمل کنیم. همین‌طور در خصوص یورو نیز، اروپایی که این همه تظاهر به همکاری می‌کند، محدودیت‌های جدی داریم.
