بازار نفت خام با ابهام در چندین عامل روبرو است
گروه انرژی| نادی صبوری|
نفت خام همچنان روزهای پرنوسانی را از سر می‌گذراند، پس از آنکه قیمت‌ها در روز جمعه در واکنش به تنش‌ها در کاراکاس افزایش یافتند، در معاملات دیروز که نخستین معاملات هفته جاری محسوب می‌شد بهای نفت خام با افتی قابل توجه روبه‌رو شد. عوامل نامشخص در بازار نفت خام رو به فزونی گذاشته و سبب شده‌اند بازار هر روز را با روندی متفاوت آغاز کند. در این بین تولید نفت خام امریکا نیز با افزایش انعطاف خود از هر فرصت کوچکی در سطح بالای قیمت‌ها استفاده کرده و بر تولید خود می‌افزاید.
بهای نفت خام در نخستین معاملات این هفته با 1 درصد کاهش روبه‌رو شد. سی‌ان‌بی‌سی این کاهش را به افزوده شدن دکل حفاری در نفت شیل برای نخستین‌بار در سال جاری نسبت داده و نوشت که افزوده شدن تعداد دکل‌ها از سوی شرکت‌های امریکایی این سیگنال را به بازار می‌دهد که ممکن است سطح عرضه فراتر رود. از سوی دیگر چین نیز که دومین مصرف‌کننده نفت خام جهان به شمار می‌رود نشانه‌هایی از کاهش رشد اقتصادی بروز داده است.
بهای معاملات آتی نفت خام برنت در ساعت 8 و 4 دقیقه جی‌ام تی با 90 سنت یا 1.46 درصد کاهش نسبت به نوبت قبلی معاملاتی روی 60 دلار و 74 سنت در هر بشکه ایستاد.
آتی وست تگزاس اینترمدیت نیز با 85 سنت یا 1.58 درصد کاهش با 52 دلار و 84 سنت در هر بشکه معامله شد. معامله‌گران می‌گوید که سطح بالای تولید نفت خام امریکا که سال گذشته رکورد تولید روزانه 11.9 میلیون بشکه در روز را زد، روی بازار نفت خام سنگینی می‌کند.
در گزارشی که روز جمعه از سوی شرکت خدمات نفتی بیکرهیوز منتشر شد عنوان شده است که شمار دکل‌های حفاری امریکا که در سال جدید به جست‌وجوی نفت خواهند پرداخت برای نخستین‌بار در امسال با افزایش روبرو شده و از 852 دکل به 862 دکل رسیده است.
از سوی دیگر ورای موضوع عرضه، مساله میزان رشد تقاضا همچنان یک فاکتور کلیدی در وضعیت بازار نفت سال جاری به حساب می‌آید. مصرف نفت خام در سال‌های اخیر بطور پیوسته افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که متوسط آن در سال 2019 بالای 100 میلیون بشکه در روز باشد. این اتفاق که برای نخستین‌بار رخ می‌دهد به سطح تقاضای چین که بسیار پررونق است وابستگی دارد.
اما موضوع کاهش رشد جهانی اقتصاد و جنگ تجاری که میان پکن و واشنگتن در گرفته است، برآوردها و پیش‌بینی‌ها از سطح تقاضا را با ابهام روبه‌رو کرده است.
چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سال گذشته کمترین رشد اقتصادی را از سال 1990 تاکنون به ثبت رسانده است. طبق گزارش‌های منتشر شده، درآمد شرکت‌های صنعتی چین در ماه دسامبر برای دومین ماه متوالی کاهش را به ثبت رساندند.
البته در حالی که نهادهای مصرف‌کننده نفت خام روی کند شدن رشد اقتصادی چین تاکید می‌کنند، تولیدکنندگان نفت خام تلاش می‌کنند توجه را به این جلب کنند که با وجود کند شدن ریتم، چین همچنان رشد بزرگی را در تقاضا به ثبت خواهد رساند. به تازگی کریل دیمیتریف مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه که به سیاست‌های نفتی این کشور نزدیک است در یک نشست در داووس عنوان کرد که اگرچه در مورد میزان رشد اقتصادی چین در سال جاری ابهام وجود دارد اما همچنان تقاضای این کشور برای نفت خام با 3.7 درصد رشد روبر است. او تاکید کرد اگرچه این عدد نسبت به رشد سال قبل کمتر است اما همچنان رشدی خوب محسوب می‌شود. «بنجامین لو از» کارگزاری سنگاپوری فیلیپ فایر می‌گوید: «ضعف مداوم در داده‌های اقتصادی چین این ریسک که واردات نفت خام این کشور در سال 2019 چه مقدار باشد را افزایش داده است» از سویی چین در تلاش است تا با اقدامات تحریک مالی، شتاب احتمالی کند شدن رشد اقتصادی را کم کند. اما در مورد اینکه این اقدامات دولت چین با توجه به بدهی‌های عظیمی که دارد کارا واقع شود تردید وجود دارد.
افزایش عرضه نفت خام ایالات متحده و ابهام در چشم‌انداز رشد اقتصادی 2 عاملی هستند که اکنون مانع بالا رفتن بهای نفت خام شده‌اند. شرکت مشاوره‌ای «تورتیز کپیتال» در گزارش چشم‌انداز بهای نفت خام خود در سال جاری برآورد کرد که قیمت نفت خام دبلیو‌تی‌ای بین 50 تا 60 دلار در هر بشکه و قیمت نفت خام برنت نیز 10 دلار بالاتر از آن باشد.
پیشتر کریل دیمیتریف مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه گفته بود که بهای نفت خام مورد قبول برای روس‌ها و همچنین عربستان که دو تولیدکننده نفت خام بزرگ جهان محسوب می‌شوند، 60 الی 70 دلار در هر بشکه است. تورتیز کپیتال در گزارش خود تاکید کرده است که قیمت نفت خام روی 50 دلار در هر بشکه حمایت خواهد شد چرا که عربستان نشان داده است به هیچ‌وجه چنان سطوح پایینی از قیمت را تحمل نخواهد کرد.
پیشتر و بعد از آنکه اوپک پلاس در 7 دسامبر توافق کرد روزانه 1 میلیون و 200 هزار بشکه از عرضه نفت خام بکاهد برخی تحلیلگران عنوان می‌کردند که این میزان برای اینکه کف قیمتی ثابتی را ایجاد کرده که در آن سطح قیمت نفت خام حمایت شود کافی نبوده است. پس از آن در عمل بهای نفت خام در روزهای ابتدایی سال جدید با افتی شدید روبه‌رو شد و عربستان سعودی را به واکنش وا داشت. مقامات عربستان اعلام کردند که تولید خود را بیش از میزان تعهد شده کم خواهند کرد. کشورهایی که اکنون با نام اوپک پلاس شناخته می‌شوند ماه آوریل با یکدیگر دیدار کرده و میزان کارآمد بودن توافقی که 7 دسامبر انجام شد را بررسی خواهند کرد.
معافیت‌ها ادامه می‌یابد؟
از سوی دیگر موضوع سرنوشت صادرات نفت خام ایران نیز از فاکتورهای دیگری است که سایه ابهام را بر بازار نفت خام در سال جاری تشدید کرده است. دونالد ترامپ رییس‌جمهوری ایالات متحده نوامبر 2018 از برجام خارج شده و در ابتدا ادعا کرد که به دنبال صفر کردن صادرات نفت خام ایران است. در این بین برخی خریداران سنتی نفت خام ایران از جمله پالایشگاه‌هایی در چین و ژاپن خرید خود از ایران را به حالت تعلیق در آورند. در نهایت اما امریکا 8 خریدار نفت خام ایران را برای آنکه به مدت 6 ماه خرید خود را ادامه دهند از تحریم معاف کرد. اکنون مشخص نیست دولت ترامپ با پایان یافتن این 6 ماه چه رویه‌ای را در قبال این معافیت‌ها در پیش خواهد گرفت. آژانس بین‌المللی انرژی سطح صادرات نفت خام ایران در ماه دسامبر را روزانه 1 میلیون و 300 هزار بشکه عنوان کرد که افتی قابل توجه نسبت به گذشته نشان می‌داد. برخی پیش‌بینی می‌کنند معافیت‌ها ادامه یابد اما از تعداد خریداران یا حجمی که آنها خرید می‌کنند کاسته شود.
تنش در کاراکاس
بازار نفت خام روز جمعه در واکنش به آنچه در ونزوئلا به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت خام می‌گذرد، افزایش قابل توجهی را تجربه کرد. بخش نفت و گاز ونزوئلا که یکی از کشورهای موسس اوپک است، فلج شده و تولید این کشور به سطح ۱.۲ میلیون بشکه در روز سقوط کرده است. تحریم‌های احتمالی امریکا علیه صادرات نفت ونزوئلا که اخیراً از سوی رسانه‌های مطرح شده است ممکن است باعث شود این رقم کاهش بیشتری پیدا کند. تحلیلگران نفتی به دلیل جایگاه مهمی که ونزوئلا در اوپک دارد، با دقت به نظاره تحولات این کشور نشسته‌اند. از آغاز سال ۲۰۱۹ ونزوئلا ریاست دوره‌ای اوپک را برعهده گرفته است و مانوئل کوِدو، ژنرال سابق و وزیر نفت فعلی ونزوئلا سکان اوپک را به دست گرفته است. انتصاب کوِدو در سال گذشته موجی از انتقاد و مخالفت را برانگیخت زیرا وی هیچ سابقه‌ای در بخش نفت و گاز نداشت اما اعضای اوپک انتخابی نداشتند و لازم بود ونزوئلا در داخل اوپک نگه داشته شود. با این حال بحران سیاسی جاری این کشور همه را دچار تردید کرده زیرا امریکا علناً اعلام کرده که گوایدو را به عنوان رییس‌جمهور جدید به رسمیت می‌شناسد.
