ایران در یکی از استراتژیک‌ترین موقعیت‌های جهان قرار دارد که در شرایط تحریمی کنونی می‌توان به نقطه قوت کشور تبدیل شود. ایران از شمال و جنوب به دریاهای آزاد متصل است و از طرفی با 15 کشور آسیایی همسایه است. نزدیکی به چین و هند وارتباط نزدیک با عراق و ترکیه و همچنین دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز و صنعتی بودن ایران همگی باعث شده نقش کشور در جهان ممتاز باشد. این در شرایطی است که در دولت یازدهم و دوازدهم ارتباط بیشتر با کشورهای همسایه به یکی از مهم‌ترین خواسته‌های دولت تبدیل شد و با وجود مشکلاتی که در این زمینه وجود داشت اما از منظر اقتصادی ایران توانست سهم خود را در بازارهای منطقه افزایش دهد.
این در شرایطی است که به عنوان مثال ایران در تلاش است تا میزان تجارت خود با عراق را به 20 میلیارد دلار در سال برساند یا روابط اقتصادی خود را با ترکیه تا 30 میلیارد دلار ارتقا دهد که این موضوعات نشان می‌دهد تهران عزم خود را برای ارتباط با همسایگان جزم کرده و این مساله می‌تواند نقطه قوت کشور در شرایط جدید باشد. از نظر جغرافیایی ایران با عراق، افغانستان، عمان، پاکستان، ترکیه، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قطر، کویت، امارات، بحرین، عربستان، قزاقستان و روسیه از طریق مرزهای آبی و خاکی همسایه است. این کشورها در حدود 600 میلیون نفر در مجموع جمعیت دارند و اگر جمعیت چین و هند را نیز به آن بیفزاییم عملا ایران با یک سوم دنیا ارتباط نزدیکی دارد که بسیار با اهمیت است.
با این اوصاف آنچه در عمل مشاهده می‌شود آن است که ایران هنوز نتوانسته از همه ظرفیت‌های خود برای توسعه روابط با این کشورها استفاده کند و حجم بیشتری از این کشورها واردات انجام می‌دهد تا صادرات. حال به آخرین آمارها از مراودات تجاری ایران با کشورهای همسایه توجه کنید؛ طبق آمار صادرات 8 ماهه کشور از 20 شریک اول 18 کشور آسیایی بوده و 9 کشور همسایه ایران محسوب می‌شوند. در این بین عراق با 6.75 میلیارد دلار واردات از ایران و با در اختیار داشتن 21.5 درصد از کل صادرات ایران بزرگ‌ترین شریک صادراتی تهران محسوب می‌شود. یحیی آل اسحاق رییس اتاق مشترک ایران و عراق در این زمینه با اشاره به پیشرفت ۳۳ درصدی روابط ایران و عراق در ۸ ماه گذشته گفت: در ۸ ماه گذشته توانستیم روابطمان را توسعه دهیم و امیدواریم تا پایان امسال به ۱۲ تا ۱۳ میلیارد دلار از سطح روابط تجاری دست پیدا کنیم بنابراین دورنمای ۲۰میلیارد دلاری روابط ما با عراق دور از دسترس نیست.
آل اسحاق با بیان اینکه مسوولان عراقی در پی خودکفایی این کشورهستند گفت: با افزایش رابطه تجاری-اقتصادی شاهد پایداری بیشتر در زمینه تجارت و منابع این دو کشور خواهیم بود.
رییس اتاق مشترک ایران و عراق اضافه کرد: ما آمادگی داریم کالاهای مورد نیازمان را از طریق ترانزیت از طریق عراق وارد کنیم و روابط یکطرفه نباشد البته قوانین عراق باید طوری باشد که این روابط افزایش یابد.
آل اسحاق، تجار ایرانی را به سرمایه‌گذاری در این امر توصیه کرد و ادامه داد: ایران نیز در زمینه‌های مختلف صادرات به عراق از جمله انرژی، نفت، گاز، محصولات غذایی و محصولات ساختمانی آمادگی لازم را دارد. رییس اتاق مشترک ایران و عراق اضافه کرد: ما از افزایش این روابط استقبال می‌کنیم؛ همچنین اتاق بازرگانی ایران و اتاق مشترک ایران و عراق هر دو به دنبال توسعه عملیاتی روابط بین عراق و ایران هستند. امارات دومین کشور همسایه با واردات 5 میلیارد و 100 میلیون دلار کالا از ایران و با سهم 16.2 درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران است. امارات البته مرکز عبور بسیاری از کالاهای ایرانی است با این حال این کشور یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری برای تهران محسوب می‌شود که به عقیده کارشناسان می‌تواند در شرایط کنونی موقعیت مناسبی را برای تجار ایرانی ایجاد کند.
در 8 ماهه امسال میزان صادرات ایران به امارات با همه اما و اگرهایی که وجود دارد 26 درصد رشد را در مقایسه با مدت مشابه پارسال تجربه کرده است. افغانستان سومین کشور همسایه ایران است که 7.1 درصداز کل صادرات ایران را به خود اختصاص داده و در 8 ماهه امسال 2.24 میلیارد دلار از ایران واردات داشته که 26 درصد نسبت به پارسال افزایش داشته است.
