سازمان بیمه سلامت ایران در سال 1391 براساس اصل ۲۹ قانون اساسی، راه‌اندازی شد، اما از همان زمان تا امروز این سازمان و بطور کلی طرح بیمه سلامت با مشکلات مالی بسیاری رو به رو شد تا جایی که برخی کارشناسان معتقدند، این طرح که در روزهای نخست شروع به کارش مهم‌ترین دستاورد دولت یازدهم در حوزه سلامت به شمار می‌رفت امروز تبدیل به یکی از معضلات این حوزه شده که اگر فکری جدی برای تامین منابع مالی آن نشود، معلوم نیست سرنوشت طرح به کجا ختم می‌شود. اهمیت تامین منابع مالی که ضامن ادامه طرح بیمه سلامت است، زمانی به وضوح مشخص می‌شود که بدانیم ۴۰ میلیون نفر از جمعیت ایران تحت پوشش این سازمان هستند، ۸۵ درصد این افراد، بیمه رایگان دریافت می‌کنند و دولت سهم بیمه‌پردازی آنها را برعهده دارد، از طرف دیگر طرح تحول بیمه سلامت، هزینه‌های پرداختی مردم را از ۶۰ درصد به ۳۵ درصد رساند، همچنین در بخش بستری ۵۸ درصد هزینه‌ها با اجرای این طرح از سوی دولت پرداخت شد و در بخش سرپایی نیز ۹5-۹0 درصد توسط بیمه پرداخت می‌شود. بنابراین هرگونه اختلال در این سیستم، وضعیت بیمه سلامت 40 میلیون نفر که 22 میلیون نفر از آنها را جمعیت روستایی به خود اختصاص می‌دهد، دستخوش آسیب جدی می‌کند. با وجود این اگرچه به گفته مدیرعامل سازمان بیمه سلامت کشور، تامین منابع مالی اصلی‌ترین چالش پیش روی این سازمان است، روز گذشته اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در مراسم روز ملی بیمه سلامت از اختصاص ۵۰۰ میلیون دلار برای رفع مشکلات دارویی و طرح تحول سلامت خبر داد که قرار است طی این هفته یا هفته آینده پرداخت شود.
جهانگیری با اشاره به مرحله دوم تحریم‌ها که از 13 آبان ماه شروع می‌شود، اظهار کرد: «امریکایی‌ها کار ظالمانه‌ای انجام دادند و توافقی را که برای آن در دولت یازدهم ۱۸ ماه مذاکره فشرده انجام شده بود، زیر پا گذاشتند و اعلام می‌کنند که مرحله دوم تحریم‌ها دو هفته آینده آغاز می‌شود که تمام هدف آنها این است که به ملت ایران فشار وارد کرده و آنها را اذیت کنند و به دروغ می‌گویند که طرف ما حکومت و دولت ایران است، در حالی که مردم ایران را نشانه گرفته‌اند. یکی از بخش‌هایی که به‌صورت طبیعی مستثنی است و نباید فشار وارد شود، بخش سلامت و دارو و درمان مردم است.»
او افزود: «به مردم دروغ نمی‌گوییم و تلاشمان این بود که تامین کالاهای اساسی، دارو، درمان و خوراک مردم با مشکلی مواجه نشود، اما تلاش امریکایی‌ها این بود که کالاهای اساسی وارد کشور نشود، به همین دلیل اعلام کردند که فروش نفت ایران را در ماه نوامبر به صفر می‌رسانیم، در حالی که دولت‌های اروپایی و کشورهای همسایه، طرف ایران هستند به همین دلیل به جای فشار آوردن روی دولت، به شرکت‌های خصوصی که با ایران کار می‌کنند فشار وارد کردند تا کالایی را به کشور وارد نکنند اما ما با سازوکارهایی که ایجاد کردیم و با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام دادیم با قاطعیت اعلام می‌کنیم امریکایی‌ها به هیچ‌وجه قادر نخواهند بود نفت ما را متوقف کنند. نفت ایران هیچ جایگزینی ندارد و ایران یکی از بزرگان نفت دنیاست و اگر یک میلیون بشکه نفت را حدود ۸۰ دلار بفروشیم، معادل سال ۹۳ عایدمان می‌شود.»
جهانگیری گفت: «در حال حاضر بالای ۱۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی داریم و امروز بالاترین ذخایر اسکناسی را در کشور داریم و برای کالاهای اساسی نیز ۱۳ میلیارد دلار اختصاص پیدا کرده است.در بخش‌های تولیدی با محدودیت‌هایی روبرو هستیم اما با اطمینان می‌گوییم که هیچ اتفاق جدیدی در ۱۴ و ۱۵ آبان رخ نمی‌دهد، چراکه همه اتفاقات در سه الی چهار ماه گذشته رخ داده و ما هم در مقابل کاری را که می‌خواستیم انجام دادیم.»
معاون اول رییس‌جمهور به طرح تحول سلامت اشاره کرد و افزود: «این طرح یکی از افتخارات دولت یازدهم بود که با هدف کاهش مشکلات سلامت، درمان و داروی مردم اجرایی شد. کار دولت و سیاست‌گذار این است که برای روزهای سخت ملت خود اقدام کند و برنامه‌ریزی داشته باشد و در همین مدت بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان برای حمایت از اقشاری که آسیب دیده‌اند، اختصاص دادیم.»
جهانگیری با اشاره به اینکه حجم منابع بودجه‌ای ما محدود است به همین دلیل اگر بخواهیم به یک بخشی اضافه کنیم با مشکلاتی روبرو خواهیم شد، گفت: «بنابراین بر اساس اولویت بندی‌ها اقدام می‌کنیم و مهم‌ترین کار دولت این است که منابع بیشتر را در جاهایی که مهم‌تر هستند تخصیص دهد و طرح تحول سلامت به دلیل اهمیت آن بودجه خاصی را نیز می‌خواهد. طرح تحول سلامت و تأمین بودجه آن همچنان اولویت دولت، مجلس و نظام است.»
به گفته جهانگیری، ۵۰۰ میلیون دلار که در جلسه شورای عالی روسای سه قوه به تصویب رسید به زودی در اختیار وزارت بهداشت برای طرح تحول سلامت و رفع مشکلات دارو اختصاص پیدا می‌کند که طی این هفته یا هفته آینده اختصاص داده می‌شود.
90 سال فرصت سوزی در اصلاح نظام بیمه
چالش‌های پیش روی بیمه‌ها به خصوص بیمه سلامت در حالی است که وزیر بهداشت اعتقاد دارد فرصت‌سوزی 90 ساله در اصلاح نظام بیمه‌ای کشور، امروز کار را به اینجا کشانده است.
حسن قاضی‌زاده هاشمی، در مراسم روز ملی بیمه سلامت اظهار کرد: «برخلاف تصور بیشترین حمایت از سازمان بیمه سلامت در این دوره انجام شده است. بیمه باید سازمانی مستقل، قدرتمند و کارآمد باشد و این موضوع شدنی نیست، مگر اینکه جایگاهش را در نظام سلامت به عنوان خریدار خدمت پیدا کند. اگر بناست که همه پول در اختیار بیمه قرار گیرد که این درست است، باید از نظر علمی، اجرایی و تولیتی در جایگاه خودش قرار گیرد. در سال ۱۳۰۹ هم اولین بیمه درمانی در کشورمان ایجاد شد. ما در این حوزه ۹۰ سال فرصت داشتیم تا یک بیمه درمانی کارآمد ایجاد کنیم، اما این اقدام را انجام ندادیم تا امروز هم این فرصت سوزی ادامه دارد. با وجود اینکه ۲۳ سال قبل بیمه خدمات درمانی ایجاد شد هنوز ضعیف‌ترین بخش از نظر توجه بیمه است و هنوز در قرن ۲۱ و بعد از پنج سال اجرای طرح تحول نظام سلامت که از محوری‌ترین شعارهای دولت بوده، مشکلات بیمه‌ها رفع نشده است.»
او افزود: « یکی از مشکلات حوزه بیمه، پراکندگی بیمه‌شدگان است، در حال حاضر ۴۵ درصد بیمه‌شدگان در سازمان بیمه سلامت، ۴۸ درصد در سازمان تامین اجتماعی، یک درصد در کمیته امداد و ۵.۸ درصد هم در نیروهای مسلح تحت پوشش بیمه‌اند. اینها باید با هم همکاری کنند و پول، مقررات و سیاست‌های خرید خدمت‌شان یکسان شود. در عین حال باید توجه کرد که با وجود اینکه ۱۰ میلیون نفر در کشور تحت پوشش بیمه رایگان قرار گرفتند، هنوز ۶.۹ درصد در کشور فاقد بیمه‌اند و ۸.۹ درصد نیز هم پوشانی بیمه‌ای در کشور وجود دارد.»
چاله‌هایی برای 500 میلیون یورو کنده شده است
وزیر بهداشت درباره برداشت ۵۰۰ میلیون یورویی از صندوق توسعه ملی برای جبران نقدینگی حوزه سلامت گفت: «هنوز این موضوع ابلاغ نشده، اما امیدواریم همانطور که گفتند این رقم به حوزه بیمه بیاید. خبر دارم که چاه‌هایی برایش کنده‌اند، اما امیدوارم نخواهند با این پول آنها را پر کنند تا بتوانیم نفسی بکشیم. » هاشمی اظهار کرد: «بطور کلی بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت وضعیت ما در این حوزه بد نیست، اما از طرفی قانون را هم بطور کامل اجرا نکرده‌ایم. اجرای قانون مستلزم پرداخت هزینه است. برخی به طرح تحول سلامت از دید رقیب نگاه کردند نه از دید منافع ملی. باید پرسید آیا سرمایه اجتماعی که طرح تحول برای نظام ایجاد کرد در طول این سال‌ها سراغ دارید؟ در این طرح پرداخت از جیب مردم در حوزه سلامت از ۶۰ درصد به ۳۵.۷ درصد رسید که هر یک درصدش ۷۹۰ میلیارد تومان پول می‌خواهد. در عین حال دسترسی به تجهیزات و وسایل پزشکی، توزیع پزشک و پرستار و ... همه جز مواردی بود که در قالب طرح تحول انجام شد.»
وزیر بهداشت با بیان اینکه ۸۷۳ خدمت داریم که تحت پوشش بیمه نیستند، گفت: «از مجموع ۱۲۶ خدمت دندانپزشکی که از جمله مواردی است که پرداخت از جیب مردم را زیاد می‌کند و ۲۵ درصد هزینه‌های مردم در بیمه سلامت برای دندانپزشکی است، ۱۰۰ خدمت را تحت پوشش بیمه نداریم و مردم باید هزینه‌اش را از جیب بپردازند. در عین حال خدمات زیبایی و غیره هم تحت پوشش بیمه نیستند و بیماری‌های نوظهور و پرهزینه هم در این موارد قرار دارند.»
هاشمی با تاکید بر اینکه منابع و مصارف در حوزه سلامت با هم نمی‌خواند و باید یک‌بار برای همیشه این مشکل را حل کنیم، گفت: بنابراین وظایف بیمه را متناسب با اعتبارات قرار دهیم. خیلی بد است که ۸۵ درصد از بیمه‌شدگان بیمه سلامت رایگان است یعنی حدود ۳۴ میلیون نفر؛ کاش به جای دادن یارانه نقدی مشکل سلامت مردم را حل می‌کردیم. از طرفی چالش مهم دیگر افزایش هزینه تمام شده برای ارایه‌کننده خدمات است. در حال حاضر اجناس افزایش قیمت داشته‌اند. به عنوان مثال اقلامی که در حوزه پتروشیمی مصرف می‌کنیم ۱۵۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند. حتی سازمان برنامه و بودجه حساب کرده که ۱۳۰۰ میلیارد از بابت افزایش تورم و قیمت‌ها در بیمارستان‌های دولتی کسری ایجاد خواهد شد. اگر این کسری را جبران نکنیم یعنی به ارایه‌کنندگان می‌گوییم کم فروشی کن، تقلب کن. این درحالی است که شرایط برای بخش خصوصی بسیار سخت‌تر است؛ چراکه به آنها ارز ۴۲۰۰ تومانی هم نمی‌دهیم. قیمت‌ها را فیکس کرده‌ایم و براساس قیمت اول سال، تورم تک‌رقمی داریم و زور می‌گوییم. نهایتش این است که خدمت ارایه نمی‌شود یا به صورت تقلبی ارایه می‌شود و ارایه‌کنندگان خدمت را وادار به تخلف و زیرمیزی گرفتن می‌کنیم. »
