گروه انرژی|
حداقل روی کاغذ، وضعیت تصمیم‌گیری‌های آبی در ایران در حال پوست انداختن و تغییر است. اگر بپذیریم که پیاده‌سازی تغییرات در عمل نیز مانند تئوری آن باشد، نخستین گام‌های شکل‌گیری «حکمرانی خوب» در حوزه آب ایران که برای 2 سال محور سلسله نشست‌هایی با عنوان «باید درباره آب گفت‌وگو کنیم» بود، در حال برداشته شدن است. حکمرانی‌ای که بر پایه حضور تمام ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان حوزه آب در تصمیم‌گیری‌ها شکل می‌گیرد و یکی از مهم‌ترین مظاهر آن، نبود دیدگاه‌های جزیره‌یی و محدود شدن تصمیم‌ها به نهاد یا سازمانی بخصوص است. به نظر می‌رسد تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی که قابلیت برداشت در همین راستا را دارد، از نخستین نشانه‌های مدیریت رضا اردکانیان در وزارت نیرو باشد. این کارگروه چه در پرهیز از استفاده از عبارت «خشکسالی» و چه در تاکید بر لفظ «ملی» بیانگر تفکراتی است که تاکنون در معدود اظهارنظرهای رسانه‌یی رضا اردکانیان مشخص شده است. او دیروز گفت که هدف این کارگروه «جلوگیری» از اسراف آب است. وزیر نیرو پیش از این بارها سعی کرده است که نشان دهد نباید موضوع آب را صرف وظیفه وزارت نیرو دانست بلکه تمام دستگاه‌ها باید نقشی تمام و کمال در تطبیق خود با وضع جدید به خرج دهند.
رضا اردکانیان وزیر نیرو از همان نخستین سخنرانی‌هایش در قالب وزیر نشان داد که قصد دارد «آب» را نه فقط دغدغه این وزارتخانه بلکه دغدغه تمام نهادها و سازمان‌ها نشان دهد. او بارها طی صحبت‌های خود عنوان کرد که راه نجات بحران آب در ایران جز از این مسیر نخواهد گذشت. در همین راستا روز یک‌شنبه خبری مبنی بر تشکیل «کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی» منتشر شد. خبری که از همان ابتدا مشخص بود، اردکانیان نقش مهمی در پیشبرد و تشکیل کارگروه ذکر شدن در آن داشته است. دیروز فارس نوشت که اردکانیان پس از تشکیل این کارگروه وظیفه آن را جلوگیری از اسراف آب دانسته و گفته است: کم آبی یک موضوع مستمر در کشور است.
این موضوع شاید در ظاهر بسیار ساده به نظر برسد اما در باطن جنگی تمام عیار به شمار می‌رود. اجرای بسیاری از پروژه‌های مرتبط با کنترل کم‌آبی در ایران تاکنون با موانع اغلب دولتی مواجه بوده است. برای مثال استانداری‌ها همواره یکی از بزرگ‌ترین عوامل پیشرفت کند طرح احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی بودند که بستن چاه‌های زیرزمینی غیرمجاز یکی از وظایف آن به شمار می‌رفت. از سوی دیگر وزارت جهاد و کشاورزی که اردکانیان پیش از این عنوان کرده بود «سوءتفاهم‌های ناشی از کم‌ارتباطی» میان این وزارت و وزارت نیرو وجود دارد، به دلیل ارتباط تنگاتنگ و مستقیم با کشاورزان در ایران هیچ‌گاه نتوانسته است، برنامه‌هایی که روی کاغذ کاملا منطقی هستند، پیاده‌سازی کند. طبق آمارها بیش از 4 میلیون بهره‌بردار کشاورزی در ایران وجود دارد که اغلب از روش‌های سنتی آبیاری استفاده می‌کنند و مصرف‌کننده نزدیک به 92 درصد از منابع آبی ایران هستند. البته وزیر نیرو به‌طور قطع با علم به تمام این موارد، ماموریت سکانداری این وزارتخانه را به دست گرفته است. او در نخستین نشست خبری خود با انتقاد از نبود ساز و کارهایی که منجر به متمرکز شدن تصمیم‌گیری در حوزه آب شود، عنوان کرد: «با درخواست اینجانب و موافقت وزیرجهاد کشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان حفاظت محیط زیست جلسات منظمی را با عنوان مجموعه دست‌اندرکار تامین و عرضه و مصرف آب برگزار می‌کنیم تا سوءتفاهمات ناشی از کم ارتباطی در این صنعت برطرف و منجر به چارچوبی برای تدوین تعدادی پروژه‌های نمونه و پایلوت در کشور شود.»
او در این نشست همچنین عنوان کرد: «برای مثال موانع طرح احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی صرفا مسائل مالی نیست؛ بلکه دلایل متعددی دارد، برای اجرای درست و دقیق این طرح نیازمند یک سیستم مدیریت به هم پیوسته آب هستیم.»
اردکانیان در ادامه عنوان کرده بود: «در دوران مدیریت عرضه، صرفا یک دستگاه اقدام به اجرای برنامه‌های خود فارغ از توجه به سایر سازمان‌های ذی‌نفع می‌کرد؛ اما مدیریت تقاضا نیازمند مفاهمه با همه ذی‌نفعان است.»
فراهم آوردن شرایط لازم برای سازگاری با کم آبی در مناطق مختلف کشور و اتخاذ تصمیمات مناسب، هدف از تشکیل کارگروه ملی «سازگاری با کم‌آبی» توصیف شده است. موضوعی که به نظر می‌رسد دروازه ورود به دوران «مدیریت تقاضا» به حساب می‌آید. اردکانیان پیش از این عنوان کرده بود که سعی کنیم به لحاظ فرهنگی نیز کمتر از عبارت مقابله با خشکسالی استفاده کنیم و خود را با این عبارت وفق دهیم و خشکسالی را جزو برنامه‌های طبیعی بدانیم و برنامه‌های سازگاری با خشکسالی را در بخش‌های مختلف اجرایی کنیم. در متن نخستین خبری که از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی دولت در این زمینه منتشر شد، عنوان شده است که این کارگروه که با مسوولیت وزیر نیرو و با عضویت روسای سازمان‌های برنامه و بودجه، حفاظت محیط زیست و وزرای جهاد کشاورزی، کشور و صنعت، معدن و تجارت تشکیل شده به‌طور مشخص از اسراف آب جلوگیری خواهد کرد. در همین راستا اردکانیان بر اینکه وظیفه کارگروه ملی «سازگاری با کم آبی» جلوگیری از اسراف آب است، گفته است: کم آبی یک موضوع مستمر در کشور است و این‌گونه نیست که آن را یک پدیده موقت بدانیم. اردکانیان خاطرنشان کرده است: میزان بارندگی از ابتدای مهرماه تا امروز نسبت به مدت مشابه سال قبل 50درصد کاهش دارد و اصل موضوع و پیام آن این است که کم آبی موضوع مستمر در کشور است.
تدوین اصول و مبانی توزیع کمبود آب بین مصارف مختلف، برنامه‌ریزی و انجام هماهنگی لازم برای انطباق الگوی کشت مناسب هر منطقه متناسب با شرایط کم آبی، پشتیبانی از تدابیر استان‌ها در خصوص جلوگیری از بروز مشکلات و تعارضات اجتماعی ناشی از کاهش منابع آب و گزارش‌گیری و نظارت بر عملکرد و پیشرفت برنامه‌ها در کارگروه‌های استانی با مسوولیت استانداران از جمله اهداف تشکیل کارگروه یاد شده است.
