تعادل
«ایجاد اشتغال» که درحال حاضر به یکی از ابرچالش‌های اقتصاد ایران تبدیل شده، متولیان صنعتی را بر آن داشت تا با رونمایی از طرح‌های ضربتی اشتغال‌زایی در بنگاه‌های کوچک و متوسط به دنبال راهی برای خروج از بن‌بست بیکاری باشند. از این رو براساس ماموریتی که اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور در تیر ماه سال جاری خطاب به وزارتخانه‌ها برای ایجاد اشتغال فراگیر ابلاغ کرد بار بیشتر اشتغال‌زایی بر دوش صنایع گذاشته شد. از آن سو با توجه به اینکه سهم بنگاه‌های کوچک و متوسط در اشتغال‌زایی کل ایجاد 130هزار شغل در سال جاری تعریف شده اما تاکنون مطابق آمارها، صاحبان صنایع توانسته‌اند تنها برای حدود 66 هزار شغل ایجاد کنند. از این‌رو متولیان صنعتی در تلاش هستند تا با تدوین بسته‌های جدید و گاها ضربتی به ایجاد اشتغال‌زایی در صنعت سرعت بیشتری ببخشند. به‌طوری که معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت روز گذشته در جمع خبرنگاران به تشریح جزئیات «طرح ویژه اشتغال‌زایی در صنعت» پرداخت. بنا به اظهارات صادق نجفی در طرح ضربتی اشتغال‌زایی وزارت صنعت، چند گام مهم در دستورکار قرار گرفته که در گام نخست چنانچه ۲۰۰هزار واحد کوچک موجود فقط یک نفر را استخدام کنند شاهد ایجاد ۲۰۰هزار فرصت شغلی جدید در کشور خواهیم بود. گام بعدی، فعالسازی صنایعی در دستورکار قرار خواهد گرفت که با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند. همچنین در گام سوم برای بهره‌برداری عملی از ظرفیت کامل واحدهای صنعتی که اکنون با ظرفیت کامل مشغول به کار نیستند با معاونت توسعه روستایی، تفاهماتی انجام شده که در نواحی روستایی که شهرک‌های صنعتی وجود دارند، کار پیش برود. از دیگر اقدامات موثر در اشتغال‌زایی، بررسی حذف برخی از مجوزها برای ایجاد واحدهای صنعتی در روستاهاست. در گام آخر هم اعطای تسهیلات و مشوق‌ها به سرمایه‌گذاران برای پر کردن ظرفیت‌های خالی در شهرک‌های صنعتی است.
وضعیت بنگاه‌ها به روایت آمار
صنعت همواره در تمامی برنامه‌های اقتصادی وظیفه سنگین‌تری نسبت به دیگر بخش‌های اقتصادی برعهده دارد که با توجه به این ماموریت ابلاغی در راستای ایجاد اشتغال، کار این بخش سخت‌تر خواهد شد. از این رو برنامه‌های ایجاد اشتغال در این بخش نیاز به تمرکز و برنامه‌ریزی دقیق‌تری دارد؛ تا از مسیر اصلی منحرف نشود. البته مطابق آمارها، بررسی وضعیت اشتغال‌زایی صنعتی در کشور بیانگر بهبود روند ایجاد اشتغال است. به طوری که سال 1395 هم بیشترین حجم اشتغال‌زایی در بخش صنعت کشور رخ داده است. حال براساس برنامه‌های ابلاغی، هدف کمی در بخش صنعت و معدن، ایجاد 254هزار شغل است. بر همین اساس بخش صنعت کشور را می‌توان کارگردان اصلی ایجاد شغل در سال جاری دانست. حال براساس آمارهای اعلامی از سوی متولیان صنعتی از ابتدای سال جاری تاکنون یک هزار و 774واحد صنعتی به بهره‌برداری رسیده که برای حدود ۲۷هزار نفر ایجاد شغل کرده است. همچنین از ابتدای سال 96 تاکنون یک هزار و 13واحد فعالسازی شده که توانسته است برای حدود ۱۸هزار نفر شغل ایجاد کند. از این رو مجموع اشتغال ایجاد شده در ۱۰ماه منتهی به دی سال جاری در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ۶۶ هزار و ۵۷۳ نفر بوده است. از سوی دیگر مطابق آمار ارائه شده از سوی رییس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران حدود ۹۶۰شهرک صنعتی در کشور وجود دارد که حدود ۷۰۰مورد از آنها فعال و ۹۸هزار واحد صنعتی نیز در این شهرک‌ها یا درحال ساخت قرار دارند یا پروانه ساخت و بهره‌برداری اخذ کرده‌اند. همچنین ۳۳هزار و ۱۲واحد صنعتی فعال و ۷هزار و ۸۷۵ واحد صنعتی غیرفعال در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور وجود دارد. مطابق آمار منتشر شده، صنعتگران سهم چشم‌گیری در صادرات داشته‌اند به طوری که میزان صادرات صنایع کوچک و متوسط از ابتدای سال جاری تاکنون 1.3میلیارد دلار عنوان شده است.
جزئیات طرح اشتغال‌زایی
حال با توجه به اهمیت اشتغال‌زایی در صنایع کشور روز گذشته مدیرعامل جدید سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در جمع خبرنگاران حاضر شد تا از «طرح ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه اشتغال‌زایی» رونمایی کند.
صادق نجفی با بیان اینکه اجرای طرح ضربتی اشتغال‌زایی در واحدهای صنعتی و صنفی کوچک بلندپروازانه نیست، گفت: چنانچه هر یک از ٢٠٠هزار واحد یک نفر را استخدام کنند ٢٠٠هزار شغل ایجاد می‌شود که این موضوع می‌تواند تا حدودی معضل بیکاری را در شهرها و روستاها برطرف کند. او در محور دوم سخنانش به وظایف حمایتی صندوق ضمانت صنایع کوچک اشاره و افزود: این صندوق، کار ضمانت صنایع کوچک را به عهده گرفته و دیگر واحدها مشکل ضمانتی ندارند؛ البته چنانچه تعامل منطقی بین مردم، مسوولان و رسانه‌ها ایجاد شود بخش بزرگی از مشکلات اساسی یعنی معیشت و اشتغال جوانان رفع خواهد شد. بنا به اظهارات نجفی، ساماندهی و ایجاد صنایع کوچک برای حل بخشی از مسائل و مشکلات اقتصادی کشور ازجمله وظایف مهم سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی است؛ از این رو اولویت امروز کشور، صنایع کوچک است و برای ایجاد اشتغال باید صنایعی که با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند را به ظرفیت رساند.
او با بیان اینکه برخی از واحدهای متوقف مانده در شهرک‌های صنعتی صاحبان مشخصی ندارند، گفت: برای عملیاتی کردن استفاده از ظرفیت کامل واحدهای صنعتی که اکنون با ظرفیت کامل مشغول به کار نیستند؛ با معاونت توسعه روستایی، تفاهماتی انجام شده که در نواحی روستایی که شهرک‌های صنعتی وجود دارند، کار را پیش بریم. از سوی دیگر باید اشاره کرد که معیشت و اشتغال روستاها در گرو ایجاد واحدهای صنعتی در روستاهاست از این رو حذف برخی از مجوزها برای ایجاد واحدهای صنعتی در شهرک‌های صنعتی درحال بررسی است که برای رفع این مشکل در گام نخست با محیط زیست توافق کردیم که دیگر به فعالیت واحدهای صنعتی در شهرک‌ها ورود نکند.
نجفی در محور سوم سخنانش به ظرفیت‌های خالی در شهرک‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: ظرفیت‌های خالی در شهرک‌های صنعتی وجود دارد که با پرداخت تسهیلات و مشوق‌های سرمایه‌گذاران می‌توان این ظرفیت‌ها را پر کرد. او معتقد است که در 3ماهه پایانی سال، حجم فعالیت‌های صنعتی به شدت بالا می‌رود و بهره‌برداری‌ها نیز در این مقطع زمانی انجام می‌شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از همکاری با کره‌‌یی‌ها برای ایجاد مراکز مبادله با کشورهای صاحب تجربه نیز خبر داد و گفت: بخشی از صنایع خود را به مراکز مبادله‌یی اختصاص خواهیم داد تا از طریق تجربیات جهانی کار را پیش ببرند این درحالی است که کره برای توسعه از صنایع کوچک خود آغاز کرده است.
معافیت‌های مالیاتی
از سوی دیگر معاون برنامه‌ریزی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران که در این نشست حضور یافته بود، یکی از گام‌های مهم دیگر برای توسعه صنایع و کسب وکارهای کوچک صنعتی را معافیت‌های مالیاتی دانست و در این باره گفت: برای شرکت‌های واقع در شهرک‌های صنعتی مناطق محروم و کمتر توسعه یافته تا ۱۳سال معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده است؛ اجرای ۵ پروژه در راستای ابلاغیه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی بر عهده سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی است. فرشاد مقیمی با اشاره به اینکه برنامه شناسایی ظرفیت‌های تولید ملی به استان‌ها ابلاغ شده است، اضافه کرد: به روزرسانی اطلاعات واحدها و طرح‌ها با صحت‌سنجی در دستورکار این برنامه است. مقیمی به تشریح قراردادهای منعقد شده با صنعتگران اشاره کرد و گفت: تاکنون ۷۳هزار و ۵۰ قرارداد با صنعتگران منعقد کردیم و قراردادهای منعقد شده با صنعتگران از ابتدای امسال تاکنون 2هزار و ۵۰۳ قرارداد بوده است. او با اعلام اینکه ۳۳درصد قراردادهای منعقد شده با اصناف بود، گفت: ساماندهی و استقرار اصناف در شهرک‌ها و نواحی صنعتی در دست اقدام است. موضوع آموزش و پژوهش در مجموعه این سازمان ازجمله موضوعات مهمی است که این موضوع نیز در دست پردازش قرار گرفته است. مقیمی درباره برنامه سازمان در زمینه صادرات‌محور بودن صنایع کوچک نیز گفت: ۵۳ شرکت مدیریت صادرات با ۵۰ میلیون دلار صادرات شکل گرفته است. او افزود: در راستای الکترونیکی کردن خدمات ۲۷مورد از خدمات سازمان را دو روز گذشته به تایید سازمان اداری و استخدامی رساندیم.
شهر پوشاک 8 نقطه کشور
از سوی دیگر غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با تاکید بر ایجاد شرکت‌های توسعه پوشاک گفت: شرکت‌های توسعه پوشاک در 5 استان کشور شکل گرفته است و برای راه‌اندازی شهر پوشاک 8 شهر کشور را مدنظر داریم. به گفته او، سند راهبردی صنعت پوشاک کشور در تعامل با دفتر توسعه پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت و تولیدکنندگان صنفی و صنعتی پوشاک کشور تهیه و تدوین شده است. سلیمانی همچنین با اشاره به اینکه این سند 20برنامه جدی برای پوشاک کشور دارد، افزود: مبارزه با قاچاق یکی از برنامه‌های جدی این سند است و در این آیین‌نامه، دولت تصویب کرد تا برندهای خارجی بخشی از تولید خود را در داخل کشور انجام دهند و بخشی از آن را صادر کنند. سلیمانی ادامه داد:«در 8 شهر کشور راه‌اندازی شهر پوشاک مد نظر است که مراحل آن درحال انجام است. این مقام مسوول همچنین با تشریح مدل شرکت‌های توسعه‌یی پوشاک در استان‌های کشور یادآور شد: در این مدل در استان‌های«گیلان، اردبیل، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری و همدان» یک شرکت توسعه پوشاک شکل می‌گیرد تا متولی طراحی، آموزش، تهیه مواد اولیه به کار گرفته و تفکیک شود. از سوی دیگر در شهرهای کوچک و روستاها کارگاه‌های دوزندگی صنعتی شکل می‌گیرد که برای هر استان راه‌اندازی 10کارگاه در دستورکار است.
بنا به اظهارات سلیمانی، طرح‌های توجیهی دو استان برای دریافت تسهیلات و منابع مالی بانکی تهیه شده و طرح توجیهی شرکت‌های 3 استان دیگر نیز تا بیستم دی ماه سال جاری تهیه و به بانک کشاورزی ارسال می‌شود. البته وام‌های درنظر گرفته شده برای شهرهای کوچک و روستایی در هر استان ذیل این برنامه قرار می‌گیرد. او در محور پایانی سخنانش با بیان اینکه نوع پوشاک مخصوص در هر استان نیز مشخص شده، گفت: از دل این شرکت‌های استانی یک شرکت ملی شکل می‌گیرد و در این زمینه با انجمن طراحی ایران نیز قرارداد بسته شده است. از سوی دیگر انجمن چرخ‌دوزهای کشور نیز با شرکت‌های خارجی تامین‌کننده ماشین‌آلات جهت تامین تجهیزات و آموزش تفاهمنامه‌یی امضا کردند.
