گروه دانش و فن مرجان محمدی
اطراف ما پر شده از امواجی که نامریی‌اند، امواجی که از انواع و اقسام وسایل زندگی و شخصی از جمله مایکرو ویو، تلویزیون، رادیو، وای‌فای، تلفن همراه و... ساطع می‌شود ولی قابل رویت نیست. این امواج رادیویی در فرکانس‌های مختلف در فضا پخش شده و بخش از انرژی خود را به مواد پیرامون منتقل می‌کنند؛ انسان‌ها هم این انرژی را دریافت می‌کنند و از آنجا که دریافت آن بر بدن خالی از پی آیند نیست، گستره ویژه‌یی از امواج در دسته «آسیب رسان» جای می‌گیرند. در رابطه با گوشی‌های موبایل هم که اساس کارشان بر همین امواج استوار است، محدوده‌یی تعریف شده که باید در آن باقی بمانند تا آسیبی به کاربر خود نرسانند.
در ایران SAR (حد تشعشعات) باید زیر 1.7 باشد و ایران یکی از سخت‌گیرانه‌ترین استانداردها برای SAR گوشی را دارد.
همه تلفن‌های همراه از خود امواج رادیویی(RF) ساطع می‌کنند و انرژی این امواج بر اساس مدل‌های مختلف گوشی‌های تلفن همراه متفاوت است. این معیار با واحد وات بر کیلوگرم اندازه‌گیری و بیان می‌شود.
یک تلفن همراه برای اینکه بتواند از موسسه FCC جهت استفاده در ایالت متحده امریکا مجوز دریافت کند، نباید سطح SAR آن از ۱.۶ وات بر کیلوگرم تجاوز کند. این میزان در اروپا ۲وات در کیلوگرم و در کانادا مشابه امریکا ۱.۶ است.
در نظر داشته باشید که مقدار SAR در باندهای فرکانسی مختلف متفاوت است و میزان جذب در بدن‌های مختلف نیز می‌تواند کاملا متفاوت باشد. همچنین یک تلفن می‌تواند در زمان کارکرد با سرویس‌دهنده‌های مختلف SAR مختلفی داشته باشد.
تولید‌کنندگان مختلف روش‌های متنوعی جهت اندازه‌گیری SAR دارند. برخی از آنها میزان SAR را در حالتی اندازه‌گیری می‌کنند که تلفن همراه ۲سانتی‌متر از بدن فاصله دارد و برخی دیگر در حالتی که این فاصله تنها ۲۵میلی‌متر است.
SAR معیاری ساده جهت حصول اطمینان از قرارگرفتن تلفن‌های همراه (و در مفهوم کلی‌تر تجهیزات بی‌سیم) در حیطه مورد تایید استانداردهایی است که توسط سازمان‌های رگولاتوری نظیر FCC تعیین می‌شود.
بسیاری از افراد به اشتباه می‌پندارند که استفاده از تلفن‌های همراهی که SAR کمتری دارد، تاثیرات انتشار سیگنال رادیویی (RF) کمتری دارند یا به نسبت تلفن‌های با SAR بالاتر کم‌ضررتر هستند.
با وجود اینکه SAR معیار بسیار مهمی جهت قضاوت در خصوص بیشترین انرژی سیگنال رادیویی منتشر شده از منبع یک مدل خاص از گوشی تلفن همراه است، اما به تنهایی نمی‌تواند اطلاعات کافی جهت مقایسه میزان سیگنال رادیویی منتشر شده توسط گوشی‌های متفاوت را در اختیار کاربران قرار دهد.
بر این اساس مقادیر SAR که توسط سازمان‌های رگولاتوری نظیر FCC اندازه‌گیری و ارائه می‌گردد تنها جهت حصول اطمینان از این موضوع مهم است که امواج ساطع شده یک گوشی تلفن همراه از بیشترین میزان انتشار انرژی امواج رادیویی تجاوز نمی‌کند لذا تاثیرات مضری بر سلامتی انسان ندارد. این موضوع حائز اهمیت است که تاثیرات مضر امواج رادیویی بر بدن انسان معیار مشخصی ندارد و براساس موارد مختلفی که تا به امروز در تحقیقات پزشکان و متخصصان مشخص شده است، اندازه‌گیری می‌شود.
در این خصوص مدیرکل نظارت بر سرویس‌های رادیویی رگولاتوری، با بیان اینکه سلامت گوشی‌هایی که قانونی وارد کشور می‌شوند، تست می‌شود، گفت: سلامت گوشی‌های قاچاق اندازه‌گیری نمی‌شود.
غلامرضا خاکسار با بیان اینکه تمام گوشی‌های موبایلی که وارد کشور می‌شوند در آزمایشگاه‌های مجهز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی واقع در دانشگاه علم و صنعت و مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک تست و نمونه‌برداری می‌شوند، اظهار داشت: در این آزمایشگاه‌ها میزان نرخ جذب تشعشع گوشی‌ها بر اندام‌های مختلف بدن نمونه‌برداری و تست می‌شود.
وی با اشاره به اینکه میزان نرخ جذب تشعشع گوشی موبایل برای سر و بدن نباید از 1.6وات بر کیلوگرم بیشتر باشد، اضافه کرد: در صورتی که این میزان رعایت نشود، مدل مورد نظر مجوز ورود به کشور را نخواهد داشت. خاکسار با بیان اینکه تمام گوشی‌های وارداتی که در سامانه گمرک کشور به ثبت می‌رسند مورد این تست قرار می‌گیرند، خاطرنشان کرد: دو آزمایشگاه وابسته به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ازجمله مجهزترین آزمایشگاه‌های تجهیزات الکترونیکی در منطقه است و جز کشور ترکیه، نمونه این آزمایشگاه‌ها در سایر کشورهای منطقه دیده نمی‌شود. وی با اشاره به روند تست تجهیزات الکترونیکی که وارد کشور می‌شوند به مهر گفت: تبلت، گوشی موبایل، مودم و سایر تجهیزات الکترونیکی قبل از ورود به کشور، نمونه‌برداری شده و علاوه‌بر تست تشعشع وای فای و تست‌های عملکردی، میزان نرخ جذب تشعشع(SAR) نیز برای تمامی این تجهیزات اندازه‌گیری می‌شود.
مدیرکل دفتر نظارت بر سرویس‌های رادیویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اضافه کرد: خط قرمز ما در این تست، میزان نرخ جذب تشعشع تجهیزات برای اندام‌های مختلف بدن است که اگر بالاتر از حد مجاز باشد به هیچ عنوان اجازه ورود به آن داده نمی‌شود.
وی توضیح داد: با توجه به اینکه گوشی‌های وارداتی که به صورت رسمی وارد کشور می‌شوند از برندهای قانونی معتبر دنیا هستند، اغلب استانداردهای روز دنیا را رعایت کرده و تاکنون به غیر از یک مورد، مورد دیگری مبنی‌بر اینکه میزان تشعشع گوشی‌ها بالاتر از حد استاندارد باشد، دیده نشده است.
خاکسار با تاکید براینکه نگرانی از بابت تشعشع این گوشی‌ها وجود ندارد، ادامه داد: با این وجود همچنان رعایت نکات بهداشتی و مصرفی در استفاده از گوشی‌های موبایل ضروری است.
این مقام مسوول در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به طرح رجیستری گوشی موبایل برای ثبت گوشی‌هایی که وارد کشور می‌شوند، تصریح کرد: هیچ گوشی که به صورت قانونی وارد کشور می‌شود، غیراستاندارد نیست؛ اما گوشی‌هایی که غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می‌شوند مورد تست و اندازه‌گیری تشعشع قرار نمی‌گیرند و سلامت آنها تضمین شده نیست.
وی تاکید کرد: برای اطمینان از سلامت میزان تشعشعات گوشی و رعایت حد استاندارد آن، بهتر است کاربران موبایل از گوشی‌هایی که به صورت قانونی وارد کشور می‌شود، استفاده کنند.
