گروه انرژی حمید مظفر
چین با مصرف روزانه بیش از 12 میلیون بشکه نفت پس از ایالات‌متحده به‌عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان به حساب می‌آید. از سوی دیگر، براساس داده‌های منتشر شده توسط بی‌پی، تولید این کشور تا پایان سال 2016 تقریبا به 4 میلیون بشکه در روز رسیده است. تولیدی که نسبت به سال 2015 با کاهش بیش از 7 درصدی مواجه بوده است. البته این کشور بیش از 25 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت نیز دارد که بخش قابل‌توجهی از آن در غرب چین واقع شده و دولت این کشور تمرکز ویژه‌یی بر توسعه ذخایر دست‌نخورده نفت خود در استان‌های غربی این کشور پهناور دارد.
از این‌رو از 3 سال پیش نمایشگاهی در شهر کامارای در غرب چین با محوریت نفت و گاز آغاز به کار کرده است تا شرکت‌های داخلی و خارجی فعال در این صنعت در آن حضور پیدا کنند. سومین دوره این نمایشگاه در حالی هفته گذشته به پایان رسید که هیاتی از شرکت‌های سازنده تجهیزات صنعت نفت ایران نیز در آن حضور داشتند.
رضا پدیدار رییس هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران که در این نمایشگاه حضور داشت، در گفت‌وگو با «تعادل»، از جزئیات برگزاری این رویداد بین‌المللی خبر داد. دعوت غول‌های بزرگ نفت چین همچون ساینوپک و سی‌ان‌پی‌سی از شرکت‌های سازنده، پیمانکار و مشاور ایرانی برای حضور در مناقصه‌های اکتشاف و تولید نفت در غرب چین، مهم‌ترین اتفاقی بود که در خلال برگزاری این نمایشگاه به وقوع پیوست. موضوعی که پدیدار آن را در تاریخ صنعت نفت ایران بی‌سابقه می‌داند.
وی در تشریح فضای برگزاری نمایشگاه گفت: «در
2 دهه اخیر منابع نفت و گاز زیادی در غرب چین پیدا شده که البته سهم نفت آن بیشتر است. در حال حاضر تولید نفت در این قسمت از چین حدود
300 هزار بشکه در روز است اما پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2021 به حدود یک میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. این موقعیت سبب شده که چینی‌ها نمایشگاه تخصصی را در این منطقه برپا کنند و بنا دارند هر سال این نمایشگاه را برگزار کرده و از سازندگان و پیمانکاران داخلی و خارجی دعوت به عمل آورند. امسال، سومین دوره برگزاری این نمایشگاه بود. البته دوره اول این نمایشگاه تشریفاتی و دوره‌های دوم و سوم آن عملیاتی بود.»
آن‌طور که رییس هیات‌مدیره استصنا عنوان می‌کند، استقبال از شرکت‌های ایرانی حاضر در این نمایشگاه بسیار مطلوب بوده است و در حاشیه برگزاری این نمایشگاه، با 18 شرکت چینی برای همکاری‌های مشترک مذاکره شده است. پدیدار در تشریح فعالیت هیات ایرانی حاضر در نمایشگاه نفت و گاز کامرای گفت: «روز نخست و دوم نمایشگاه به بازدید از نمایشگاه و ارائه کنفرانس اختصاص پیدا کرد. در این نمایشگاه هیات ایرانی یک سخنرانی با عنوان «کسب و کار و سرمایه‌گذاری در ایران» ارائه کرد و طی آن به معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران پرداخت. روز سوم به مذاکرات رو در روی نمایندگان ایرانی و چینی اختصاص یافت. روز چهارم نیز شامل مراسم اختتامیه می‌شد.»
وی افزود: «هیات ایرانی متشکل از 10 شرکت برتر سازنده تجهیزات صنعت نفت، مجموعا با 18شرکت سازنده تجهیزات و مهندسی تولید نفت و گاز چین مذاکره کرد تا شرایط همکاری مشترک طرفین بررسی شود.»
پدیدار عنوان کرد که در این مذاکرات، هیات ایرانی خواستار همکاری دوطرفه بود. بدین صورت که اولا اگر چینی‌ها مایل به فعالیت در ایران هستند از طریق پیمانکاران، سازندگان و مشاوران ایرانی وارد صنعت نفت ایران شوند ثانیا شرکت‌های ایرانی نیز متقابلا بتوانند در پروژه‌های نفتی چین حضور پیدا کنند.
به نظر می‌رسد که توانمندی شرکت‌های ایرانی در این نمایشگاه نظر چینی‌ها را به خود جلب کرده است، به‌نحوی که دو غول نفتی چین از این شرکت‌ها برای حضور در مناقصه‌های اکتشاف و تولید نفت در غرب چین دعوت به عمل آورده‌اند. پدیدار در این رابطه به «تعادل» گفت: «استقبال از شرکت‌های ایرانی بسیار مطلوب بود، به نحوی که نمایندگانی از شرکت‌های سی‌ان‌پی‌سی، ساینوپک و شرکت سی‌اواوسی‌ان‌پی به‌طور رسمی از شرکت‌های ایرانی دعوت به عمل آوردند تا در مناقصه‌های طرح‌های توسعه‌یی پروژه‌های اکتشاف و تولید غرب چین حضور پیدا کنند. بدون اغراق باید بگویم که شاید این موضوع برای نخستین‌بار اتفاق می‌افتاد.»
وی با اشاره به حضور پیشین شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی، نمایشگاه کامارای را نقطه عطفی در این مساله عنوان کرد و بیان داشت: «ما در گذشته نیز در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور داشتیم. به عنوان مثال شرکت‌های ایرانی حدود 5سال پیش به نمایشگاه نفت و گاز شانگهای رفتند. اما تعاملی که این‌بار صورت گرفت در حضورهای پیشین وجود نداشت. اساس مذاکرات بسیار خوب بود و شاید برای نخستین پایه جدیدی را در روابط شرکت‌های ایرانی و چینی بنا نهاد.»
این فعال بخش خصوصی نفت در تشریح برخی توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی که چشم چینی‌ها را گرفته بود، گفت: «در این نمایشگاه توانمندی ایرانی‌ها در ساخت لوله‌های فایبرگلاس جی‌آر‌پی و ابداعات برخی شرکت‌ها در ساخت تیغه‌های توربین و استفاده از سوپرآلیاژها در کنار دیگر توانمندی‌های آنها مورد توجه قرار گرفت.»
وی ادامه داد: «در این نمایشگاه گروه‌های دیگری از کلمبیا، برزیل و حتی عمان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حضور داشتند. نماینده‌یی که از عمان به این نمایشگاه آمده بود با بنده مذاکره داشت و با مشاهده دستاوردها، از شرکت‌های ایرانی دعوت کرد تا در پروژه‌های ساخت تجهیزات عمان مشارکت داشته باشند.»
البته پدیدار به قابلیت‌های شرکت‌های چینی نیز اشاره کرد که در سال‌های اخیر تحت لیسانس شرکت‌های بزرگ اروپایی، امریکایی و روسی به دست آورده‌اند و برای هیات ایرانی قابل‌توجه بود. علاوه بر جنبه فنی، چینی‌ها توانسته‌اند از منظر مالی نیز خود را تقویت کرده و خواستار مشارکت با طرف ایرانی هستند.
به نظر می‌رسد مذاکرات هیات ایرانی با شرکت‌های چینی مفید واقع شده است. شاهد این موضوع، ایمیل‌هایی است که پدیدار بلافاصله پس از بازگشت از چین دریافت کرده است. وی در این باره اظهار کرد: «پس از بازگشت از سفر، اقدام به ایجاد ارتباط با این شرکت‌ها کردیم. نمی‌توان گفت که 100درصد مذاکرات ما در چین عملیاتی خواهد شد اما با بازگشت هیات ایرانی از سفر، بنده از 14 شرکت از 18شرکتی که شخصا با آنها مذاکره داشتم ایمیل دریافت کردم که در این ایمیل‌ها، چینی‌ها تمایل خود را به حفظ و ادامه این ارتباط اعلام کردند. بنابراین می‌توانم بگویم که توانستیم به ادبیات جدیدی برسیم. در سطح بین‌المللی مشتاق برای شرکت‌های ایرانی زیاد است. مذاکرات ما در این نمایشگاه نه در سطح بومی بلکه در سطح استانداردهای جهانی‌ای بود که شرکت‌های چینی از آن سخن می‌گفتند.»
پدیدار که ریاست کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران را نیز برعهده دارد، خواستار حمایت‌های دولت و وزارت نفت از شرکت‌های ایرانی برای حضور پررنگ‌تر در مجامع بین‌المللی شد. وی در این زمینه عنوان کرد: «مجموعه وزارت نفت، معاونت علمی و فناوری و اتاق‌های بازرگانی باید مشارکت بیشتری برای معرفی توانمندی صنعت نفت ایران در عرصه بین‌المللی انجام دهند تا از این ظرفیت خالی استفاده شود؛ همان کاری که چینی‌ها برای شرکت‌های خود می‌کنند. ما در ایران ظرفیت خالی زیادی در بخش سازندگان، پیمانکاران و مشاوران بخش انرژی داریم. دولت باید کمک کند تا این شرکت‌ها خود را در عرصه بازارهای جهانی معرفی کنند تا با تقویت آنها از مهاجرت نیروی متخصص ایرانی جلوگیری شود. نهادهای مسوول موظف هستند از این فرصت‌ها نهایت بهره‌برداری را برده و با حمایت‌هایی حتی در سطح تهیه بلیت هواپیما و تامین هزینه اقامت به شرکت‌های ایرانی کمک کنند.»
