اکوسیستم کارآفرینی دلالت‌ها و اهداف

علی‌اصغر زبردست

رییس اتاق بازرگانی همدان

اصطلاح اکوسیستم متشکل از دو واژه اکو که از ریشه ایکوس گرفته شده (به معنای خانه و محل زندگی) و سیستم (به معنای نظام) است که برای نخستین‌بار توسط «روی کلافام» گیاه‌شناس انگلیسی در دهه 30 میلادی ابداع و به کار بسته شد و منظور از آن ترکیبی از عناصر زیستی و فیزیکی است که در ارتباط با یکدیگر، یک مجموعه را به وجود می‌آورند. بعدها رابرت کریستوفرسون اکوسیستم را «سیستمی طبیعی شامل جانوران، گیاهان و میکروارگانیسم‌ها که با عوامل فیزیکی و غیر زنده محیط در تعامل هستند» تعریف کرد. به تدریج کاربرد اصطلاح اکوسیستم از حوزه زیست‌شناسی خارج شد و اصطلاحاتی مانند «اکوسیستم سیاسی، اکوسیستم اقتصادی، اکوسیستم دیجیتال، اکوسیستم کارآفرینی» و مواردی دیگر برای تبیین و درک بهتر پدیده‌ها و تجویز برخی راهکارها مورد استفاده قرار گرفتند. به‌طور طبیعی هر اصطلاح مرکب به‌خصوص آنهایی که شامل دو دیسیپلین جداگانه هستند و از حوزه‌های متفاوتی نشات می‌گیرند، استفاده از تمثیل‌های و سازوکارهای جدید برای تفهیم بهتر روابط میان عناصر و پدیدارها، رفع نواقص یا بهبود کارکرد آنها یا ایجاد ترتیبات نوین را منظور نظر دارند و بر اساس مبانی علمی متفاوتی، به تشریح وضع موجود یا ترسیم وضع مطلوب می‌پردازند. این قاعده در مورد اصطلاح «اکوسیستم کارآفرینی» که در چند سال اخیر وارد دایره واژگان علوم اقتصادی شده نیز صادق است. در ادامه به دلالت‌های مفهومی اکوسیستم کارآفرینی اشاره می‌شود. اکوسیستم کارآفرینی معطوف به ماهیت جمعی و نظام‌مند کارآفرینی به این معنی است که عناصر و اجزای متعدد از بخش دولتی و خصوصی در تعامل با یکدیگر قرار گیرند تا ضمن ترکیب عوامل تولید در کنار تحمل ریسک ابداعات و ابتکارات به ارائه محصول جدید در بازار منتهی شوند. نوید ادریس در یادداشتی تحت عنوان اجزای یک اکوسیستم کارآفرینی در ایران به معرفی 13 عامل موثر در ایجاد اکوسیستم کارآفرینی پرداخته که نهادها و ارگان‌های دولتی و حکومتی، مراکز آموزشی و پژوهشی، شرکت‌های نوپا و مشاوران و علاقه‌مندان از مهم‌ترین اجزای آن به شمار می‌روند. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان برای نخستین‌بار ایجاد یک اکوسیستم کارآفرینی را در دستور کار قرار داده است. بر اساس این جهت‌گیری موارد زیر دنبال خواهد شد: 1. مذاکره و تعامل با مدیران و مسوولان بخش دولتی در راستای حمایت از ایده‌های نو و تسهیل شرایط عملیاتی شدن آن‌ها 2. جلب همکاری فعالان بخش خصوصی در راستای قبول الزامات ناشی از نوع و ماهیت کسب‌وکارهای جدید و

به روز رسانی. افزایش قابلیت‌های انطباقی خود با شرایط به‌شدت متحول داخلی و خارجی 3. به یاری طلبیدن مراکز آکادمیک و استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی و آموزشی آنها برای نیازسنجی و آشنایی با ذائقه مخاطبان برای تولید محصولات جدید از یک سو و ارائه آموزش‌های لازم جهت رفع ابهامات و ناآگاهی‌های احتمالی در خصوص اکوسیستم کارآفرینی و لوازم و دانش‌های مورد نیاز برای پیگیری و تحقق آن.