نخست‌وزیری محمد مصدق، از اردیبهشت ۱۳۳۰ تا مرداد ۱۳۳۲ میلادی طول کشید که در نهایت با کوتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دولت مصدق سقوط کرد.
در انتخابات مجلس شانزدهم با همه تقلبات و مداخلات شاه و دربار، صندوق‌های ساختگی آرای تهران باطل شد. عبدالحسین هژیر وزیر دربار توسط جمعیت فداییان اسلام ترور شد و در نوبت دوم انتخابات، مصدق به مجلس راه یافت.
انتخابات دوره هفدهم مجلس به‌خاطر دخالت‌های ارتشیان و دربار به تشنج کشید و کار به‌جایی رسید که پس از انتخاب ۸۰ نماینده، مصدق دستور توقف انتخابات حوزه‌های باقی مانده را صادر کرد و برای جلوگیری از کارشکنی‌های ارتش و دربار درخواست انتقال وزارت جنگ به دولت را از شاه کرد. این درخواست از طرف شاه رد شد. به همین دلیل مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از مقام نخست‌وزیری استعفا کرد. مجلس قوام‌السلطنه را به نخست‌وزیری انتخاب کرد و او با صدور بیانیه شدیداللحنی نخست‌وزیری خود را اعلام کرد. تظاهرات دانشگاهیان تبدیل به تظاهرات عمومی به نفع مصدق شد. مردم ایران که از برکناری مصدق خشمگین بودند، در پی چهار روز تظاهرات در پشتیبانی از مصدق که به کشته شدن چندین نفر انجامید، موفق به برکنار کردن دولت قوام شدند.
در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ مصدق بار دیگر به نخست‌وزیری ایران رسید. سرانجام 27 جولای 1952 (پنجم مرداد 1331) محمد مصدق، وزیران خود را به مجلس شورای ملی معرفی کرد و نام وزارت جنگ را به وزارت «دفاع ملی» تغییر داد. اسامی وزیران 31 تیرماه انتشار یافته بود. مجلس نیز پس از بررسی سوابق وزیران همه آنها را تایید کرد. در کابینه تازه، مصدق خود سمت وزارت دفاع را برعهده گرفته و باقر کاظمی را به عنوان نایب نخست‌وزیر تعیین کرده بود.
در این کابینه غلامحسین صدیقی جامعه‌شناس معروف ایران وزیر کشور، مهدی آذر وزیر فرهنگ (شامل فرهنگ و هنر، آموزش و پرورش و ارشاد امروز)، حسین نواب وزیر امور خارجه، عبدالعلی لطفی وزیر دادگستری و طالقانی وزیر کشاورزی بودند.
مصدق پس از نخست‌وزیری در پی اصلاحات گسترده بود. او می‌خواست قانون انتخابات را اصلاح کند و صنعت نفت را ملی کند. در مجلس شانزدهم نفت ملی شد و فرصت به قانون انتخابات نرسید. برای همین انتخابات مجلس هفدهم با قانون پیش برگزار شد.
