گروه راه و شهرسازی|
نتایج یک پژوهش علمی که برای نخستین‌بار در ایران انجام شده نشان می‌دهد که نرخ تولد از قیمت مسکن تاثیر می‌گیرد و با اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ، نرخ تولد ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﺎداری در ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺧﻮاﻫﺪ داشت. براساس تحقیقی که به تازگی از سوی دو پژوهشگر دانشگاهی انجام شده، اﺛﺮگذاری ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت تغییر ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺮ ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ به اثبات رسیده و برهمین اساس ﺑـﻪ ازای هر یک درصد اﻓـﺰاﯾﺶ در ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ در ایران، ﻧﺮخ ﺑﺎروری 0.17درصد ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. نتایج این ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ در اﯾﺮان طی سال‌های 1357 تا 1393 ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﻪ ازای اﻓﺰاﯾﺶ یک‌درصد در ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ طی دوره ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ دوره ﺟﺎری 0.003درصد در ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ. اما دﻻﻟﺖ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺑﺴﯿﺎر ﻗﻮیﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﻪﻃﻮری ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ یک درصد در ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ 0.17درصد در ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ شده است. بر اساس این گزارش تاکنون هیچ‌گونه ﻣﻄﺎﻟﻌﻪیی درباره رابطه میان نرخ تولد و قیمت مسکن در ایران انجام نشده است و برای انجام این تحقیق که از سوی ﻧﺎدر ﻣﻬﺮﮔﺎن و ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ اﺳﮑﻨﺪریﻋﻄﺎ انجام شده، دادهﻫﺎی ﺳﺎلاﻧﻪ مربوط به قیمت مسکن و نرخ تولد ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی 1357 ﺗﺎ 1393 جمع‌آوری شده و منبع این دادهﻫﺎ هم ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی، ﻣﺮﮐﺰ آﻣﺎر و ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ بوده است. در این پژوهش از متغیر نرخ تولد (ﺗﻌـﺪاد ﺗﻮﻟـﺪ زﻧـﺪه در ﯾـﮏ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻃﯽ ﯾﮏﺳﺎل) به جای نرخ باروری کل (ﺗﻌﺪاد ﺗﻮﻟﺪ فرزندان زﻧﺪه ﯾﮏ زن ﻃﯽ ﻃﻮل ﻋﻤﺮ او) و همچنین ﺷﺎﺧﺺ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ (HPI) در اﯾﺮان ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺳﺎل 1376 اﺳﺘﻔﺎده شده است و ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺟﺪﯾﺪی ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺑﺎروری ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ، ﺑﻠﮑﻪ دﻻﻟﺖ ﻫﺎی ﻣﻬﻤﯽ هم ﺑـﺮای ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﺳﯿﺎﺳـﺘﯽ مطرح می‌کند.
2 مسیر اثرگذاری هزینه مسکن بر باروری
ﻣﺴﮑﻦ به عنوان ﯾﮑﯽ از ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﻫﻤﻮاره ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ اﻏﻠـﺐ ﺳﯿﺎﺳـﺖﮔﺬاران اﻗﺘﺼﺎدی در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ بوده است و از سوی دیگر ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺪاوم ﻧﺮخ ﺑﺎروری در سال‌های اخیر هم ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﻧﮕﺮان ﮐﻨﻨﺪه در ﺑﺴﯿﺎری از اﻗﺘﺼﺎدﻫﺎی ﺟﻬﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از دوﻟﺖﻫﺎ ﺗﻼش زﯾﺎدی ﺑﺮای ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ اﻧﺠﺎم داده‌اﻧﺪ، زیرا اﺛﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽﻣـﺪت ﻧـﺮخ ﺗﻮﻟـﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ، ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺳـﺎﻟﺨﻮردﮔﺎن از ﺟﻤﻌﯿـﺖ را ﺑـﻪ دﻧﺒﺎل دارد که این موضوع می‌تواند آثار مهمی بر کاهش نیروی کار، افت میزان مالیات و... داشته باشد، اما سوال این است که ﻣﺴﮑﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ را در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻨﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد؟
ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ در اﯾﺮان ﻫﻤـﻮاره ﯾﮑـﯽ از ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ در ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از دﻏﺪﻏﻪﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺟﻮاﻧﺎن، ﺑﺨﺸﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﺧـﺎﻧﻮاده ﻣﺤﺴـﻮب ﻣﯽﺷﻮد و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺳﻬﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﺴﮑﻦ در ﺳﺒﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮار ﺑﺎﻻست (ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺘﻮﺳـﻂ 33درصد، ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺴﮑﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وزارت راه و ﺷﻬﺮﺳﺎزی 1395) ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻓﺮزﻧﺪآوری است. البته ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺘﻌﺪدی در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺮخ ﺑﺎروری ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﻧﻘﺶ دارند که ﯾﮑﯽ از این ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻪ در ﺗﺮغیب ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪآوری ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ، ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺨـﺎرج ﺑﻪ ازای اﻓﺰوده ﺷﺪن ﻫﺮ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده است. در واقع ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﺪه ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧـﺎﻧﻮاده در اﯾﺮان ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻣﺴﮑﻦ است و این پارامتر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ رﻓﺘﺎر ﺑـﺎروری ﺧﺎﻧﻮارﻫـﺎ را از دو ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ. اول اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑـﺮ رﻓﺘـﺎر ﺑﺎروری واﻟﺪﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ، داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ (از ﻃﺮﯾـﻖ ﺗﻌﻮﯾـﻖ ﻓﺮزﻧـﺪآوری ﯾـﺎ عدم ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ داﺷﺘﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ) و دیگر اینکه که حتی اﮔﺮ زوجﻫﺎی ﺟﻮان ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎر زﯾـﺎدی از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺧﺎﻧﻮار را ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ وامﻫﺎی ﻣﺴﮑﻦ اﺧﺘﺼﺎص دﻫﻨﺪ و همین ﺑـﺎﻻ ﺑـﻮدن ﭘﺮداﺧـﺖ وامﻫـﺎی رﻫﻨـﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ در ﻣﻮرد ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﭘﺮورش و ﻧﮕﻬﺪاری ﮐﻮدﮐﺎن ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑـﻪ داﺷﺘﻦ اوﻟﯿﻦ ﻓﺮزﻧﺪ را ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺑﯿﻧﺪازد.
رابطه نرخ باروری کل و قیمت مسکن
ایران در دﻫﻪﻫﺎى اﺧﯿﺮ ﺗﺤﻮﻻت ﭼﺸﻢﮔﯿﺮى در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ کرده اﺳﺖ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻪ 3.9درﺻﺪ در دﻫﻪ 1365-1355 و ﮐﺎﻫﺶ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﺑـﻪ 1.29درﺻﺪ در دوره 1390-1385 ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ اﯾﻦ موضوع را ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ.
ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﯾﻦ ﮔﺰارش دﻓﺘﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺧـﺎﻧﻮاده ﻧـﺮخ ﺑﺎروری اﯾﺮان ﺣﺪود 1.8 درﺻﺪ است که این ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﻤﺘﺮ ﻣﺮدان و زﻧﺎن در ﺳﻦ ﮐﺎر ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮی ﺑﺮای ﺗﺎﻣﯿﻦ ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎی ﺗﺎﻣﯿﻦاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﻣﮕـﺮ اﯾﻨﮑـﻪ ﺑﭽـﻪﻫـﺎی ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ زﯾﺎد در ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ. نمودار ذیل رابطه بین نرخ باروری کل و قیمت مسکن طی سال‌های 93- 57 نشان داده شده است.
رابطه قیمت مسکن با سایر متغیرها
اما نگاهی به رابطه میان متغیرهای دیگر با نرخ باروری نشان می‌دهد که ﺳﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺎﺳﯽ رﻓﺘﺎر ﺑﺎروری را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ عبارتند از: ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ، ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﮔﺴﺘﺮه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫـﺎی ﺗﻨﻈـﯿﻢ ﺧﺎﻧﻮاده. ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص، اﺛﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ در اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎروری ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﺮآﯾﻨـﺪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ، ضمن اینکه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﯿﻦ ﮐﺸﻮری زﯾﺎدی ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﺗﺠﺮﺑﯽ وﺟﻮد راﺑﻄـﻪ ﻣﻨﻔـﯽ ﺑـﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ (GDP)، درآﻣﺪ ﺧﺎﻧﻮار و ﺑﺎروری را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺑﺎروری ﮐﻞ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد. همچنین به تازگی ﺑﺮﺧـﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻧﺸﺎن دادن آثار ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﮐﺎت ﺑﺎزار ﻣﺴﮑﻦ دارﻧﺪ. ﺑﻪ عنوان نمونه بر اساس تحقیقی که به روشﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ آثار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﻔﻮس ﺑﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴـﮑﻦ در اﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن را ارزیابی کرده است، ﻫﺮدو ﻋﺎﻣﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﭘﯿـﺮی ﺟﻤﻌﯿـﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. بررسی دادهﻫﺎی ﭘﺎﻧﻞ 2006-1981 که ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﺎروری ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎزار ﻣﺴﮑﻦ در ﺳﻮﺋﺪ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ اﺳـﺖ، نشان می‌دهد که ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ و ﭘﯿﺮی ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ تغییر ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳـﻨﯽ ﺷـﺪه و در ﻧﻬﺎﯾـﺖ رﺷـ ﺪ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ در ﺳﻮﺋﺪ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارد. براساس نتایج پژوهشی که در امریکا انجام شده، راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺴﺘﺎﺟﺮان و ﻧﺮخ ﺑﺎروری در ﺷﻬﺮﻫﺎی این کشور ﻃﯽ ﺳـﺎلﻫـﺎی 2000-1940 به اثبات رسیده است، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ﮐﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﺎروری و ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻی ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺎ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ راﺑﻄﻪ ﻣﻨﻔﯽ دارﻧﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺑﺎروری ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. نتایج پژوهشی که ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺛﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ و ﻧﺮخ ﺑﺎروری ﻃﯽ ﺳـﺎل ﻫـﺎی 2005-1971 در ﻫﻨـﮓﮐﻨـﮓ پرداخته نشانگر آن است که یک درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ در ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﻌﻨـﺎداری ﺑـﺎ ﮐـﺎﻫﺶ 0.45 درﺻﺪی در ﻧﺮخ ﺑﺎروری ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. اما در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪیی که به تازگی انجام شده ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﯽ ارﺗﺒﺎط ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ، رﻓﺘﺎر ﺑﺎروری و ﻧﺴﺒﺖ ﺗﮑﻔﻞ اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ در ﻫﻨﮓﮐﻨـﮓ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ شده و مشخص شده است که یک درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ و ﻧﺴﺒﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ 0.52 و 1.65درﺻـﺪ ﮐﺎﻫﺶ در ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﯽﺷﻮد. در پژوهش دیگری که ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮک ﺛﺮوﺗﯽ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎی امریکایی ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺮزﻧﺪآوری ﭘﺮداﺧﺘﻪ مشخص شده که 100ﻫﺰار دﻻر اﻓﺰاﯾﺶ در ارزش ﻣﺴﮑﻦ ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺣﺘﻤـﺎل ﻓﺮزﻧﺪآوری از 16درﺻﺪ ﺑﻪ 18درﺻﺪ ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ ﺷﻮاﻫﺪی ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﺛﺮ رﺷﺪ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﺮ ﺑﺎروری ﻣﺴﺘﺎﺟﺮان ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.
