فرشته فریادرس| نمودار قیمت خودرو همچنان روبه بالا و صعودی گزارش می‌شود. اما چرا خودرو گران شد؟ کارشناسان معتقدند با عرضه قطره‌چکانی خودرو به بازار یعنی شکاف عرضه و تقاضا، تورم حاکم بر اقتصاد وبالارفتن نرخ ارز، قیمت‌ها به روند صعودی خود ادامه می‌دهند. البته وزیر صمت معتقد است که افزایش قیمت خودرو متاثر از افزایش قیمت تمام شده تولید آن در کارخانه نیست، بلکه متاثر از نگاه مردم به عنوان یک کالای سرمایه‌ای به خودرو بوده که با افزایش نرخ ارز به دنبال خرید خودرو و حفظ ارزش سرمایه خود هستند.
اما معاون وزیر صمت عنوان کرده که عرضه خودرو در بورس یک راهکار موقت است وچنانچه تعداد تولید افزایش پیدا کند طبعا به فرآیند عرضه خودرو از طریق کارخانه باز خواهیم گشت. نایب رییس شورای رقابت هم با تاکید بر اینکه یکی از کانال‌های عرضه خودرو می‌تواند بورس باشد، تاکید کرده که تشکیل کمیته خودرو راهگشا است تا نهایتاً با مشارکت همه ذی‌نفعان بهترین تصمیمات در خصوص بازار خودرو اخذ شود.
قیمت انواع خودرو
قیمت خودرو در سایت‌های آگهی و خرید و فروش خودرو همچنان افزایشی گزارش می‌شود. قیمت خودرو هم‌گام با افزایش نرخ دلار و سقف‌شکنی‌های پی در پی با افزایش همراه شد و رکوردهای جدیدی را ثبت کرد. البته این افزایش قیمت و رکوردزنی‌ها همچنان ادامه دارد و بازار خودرو را دچار شوک بزرگی کرده است.
قیمت خودرو صفر داخلی تا لحظه تنظیم این گزارش در بازار ایران به شرح زیر است: از ابتدای سال 1401 قیمت پراید با ثبات نسبی همراه شده بود. اما برخلاف آن ماه‌ها، سقف‌شکنی تاریخی دلار این ثبات را شکست و این خودرو را با افزایش قیمت همراه کرد. حال پراید ۱۱۱ که تولید آن مدت‌هاست متوقف شده، امروز وارد بازه جدید قیمتی شد. این خودرو با پنج میلیون تومان افزایش نسبت به روزهای گذشته در قیمت 241 میلیون تومان به فروش می‌رسد.
پراید ۱۳۱ نیز دو میلیون تومان گران شد و به نرخ 230 میلیون تومان عرضه می‌شود. پژو ۲۰۷ اتومات پس از روزها افزایش قیمت، امروز مجددا به بازه قیمتی گذشته خود برگشت و اکنون در محدوده قیمتی 700 میلیون تومان ثابت مانده است.
خودرو دنا معمولی هم که روزها بود که با ثبات قیمت همراه شده بود، با سه میلیون تومان افزایش، به قیمت 541 میلیون تومان در بازار عرضه می‌شود. پژو پارس اتوماتیک که در روزهای گذشته جهش قیمتی زیادی را تجربه کرد، روز گذشته در قیمت 580 میلیون تومان در بازار خودرو کشور ثابت ماند.
دیدگاه صمت به گرانی خودرو
چرا خودرو گران شد؟ کارشناسان معتقدند با عرضه قطره‌چکانی خودرو به بازار، قیمت‌ها به روند صعودی خود ادامه می‌دهند. اما وزیر صمت درباره علت افزایش قیمت خودرو در دو هفته گذشته، بیان کرد: نرخ ارز از ۵ مسیر بر بازارهای کشور تأثیر می‌گذارد؛ یکی بر روی مواد اولیه است. مثلاً در خصوص محصولی مانند خودرو حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد از قطعات آن را متناسب با نوع خودرو وارد کشور می‌کنیم. وقتی که قیمت دلار افزایش می‌یابد، قیمت تمام شده خودرو نیز بالا می‌رود، اما این قیمت تمام شده با قیمتی که اکنون در بازار است متفاوت است.
فاطمی امین می‌گوید: نکته مهم این است که از این مسیر قیمت خودرو در بازار در حال افزایش نیست. ما امروز یک قیمت تولید‌کننده داریم و یک قیمت بازار داریم. قیمت بازار بعضاً تا ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیون بالاتر از قیمت تولید‌کننده است.
به گفته او، آنچه در این دو ماه خیلی در این بازار آشفتگی ایجاد کرده، قیمت‌های بازار است. قیمت‌های بازار به دنبال افزایش قیمت قطعات بالا نرفته است، بلکه از آنجا که عرضه و تقاضای خودرو در بازار متوازن نیست، خودرو به نادرستی تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده و افرادی که می‌خواهند ارزش پول خود را حفظ کنند، به سراغ خرید خودرو می‌روند.
وزیر صمت معتقد است: پس وقتی قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند، قیمت خودرو نیز بالا می‌رود. اگر دلار نیز پایین بیاید، قیمت خودرو نیز کاهش پیدا می‌کند. در سال‌های گذشته نیز دقیقاً قیمت‌های بازار با قیمت ارز بالا رفته و با قیمت ارز نیز پایین آمده است. فاطمی‌امین راه‌حل مدیریت بازار خودرو را این دانست که عرضه و تقاضا در مرحله اول متوازن شود و گفت: خوشبختانه تولید بسیار خوب جلو می‌رود و در آبان ماه ۱۲۲ هزار انواع خودرو در بورس عرضه شده که در پنج سال گذشته بی‌نظیر بوده است.
عرضه خودرو در بورس؛ راهکاری موقت
در همین حال، منوچهر منطقی معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت درباره در مورد عرضه خودرو در بورس با هدف ایجاد توازن در قیمت‌ها می‌گوید: یکی از عواملی که سبب شد عرضه در بورس رخ بدهد رسیدن محصول به دست مصرف‌کننده نهایی است. عرضه محدودی انجام شده است. به عنوان مثال گفته‌ایم که خودروهای تا دو هزار تیراژ عرضه شود. حداقل تیراژ را 500 خودرو در نظر بگیریم. در مواردی خودروهای تکی و با شرایط خاص عرضه شده بود که سبب رقابت در قیمت شد.
بنا بر اظهارات او، در حال حاضر یک سقف و کفی در نظر گرفتیم. به گونه‌ای که اگر قسمت از سقفی بالاتر رفت معامله حذف شود. ما بین اقتصادیون بحث داشتیم و راه‌حل بورس به عنوان یک راه‌حل موقت است تا زمانی که عرضه و تقاضا متعادل شود. براساس برنامه‌ریزی‌ها تا خرداد سال آینده عرضه و تقاضا متعادل خواهد شد.
منطقی همچنین درباره تلاش خودروسازان برای عرضه بیشتر خودرو در بورس اینطور توضیح می‌دهد: به‌طور مثال خودرو 207 از آبان سال 1400 افزایش قیمت نداشته در نتیجه می‌توان گفت این قیمت غیر واقعی است. وقتی این خودرو در بورس عرضه می‌شود، زیر عدد بازار به فروش می‌رود. براساس تصمیم یا خودرو در بورس عرضه می‌شود یا عرضه نمی‌شود. در حال حاضر برای خودروهایی که صف وجود دارد عرضه در بورس کالا انجام می‌شود و احتمالا دنا نیز به این گروه اضافه خواهد شد.
به گفته او، با توجه به تیراژ روزانه که بین 200 تا 1000 خودرو است در طول ماه چندین عرضه خواهیم داشت. عرضه‌های فعلی کم و قطره‌چکانی است و انتظار داریم در عرضه‌های آینده قیمت 20 تا 30 درصد پایین‌تر از بازار باشد. منطقی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد نقش پوشش بخشی از زیان خودروسازی‌ها در عرضه خود در بورس کالا گفت: یکی از اهداف پوشش زیان است؛ چرا که از سال گذشته افزایش قیمت نداشتیم. برای پوشش این تغییرات بورس انتخاب شد. عرضه خودرو در بورس یک ابزار موقت است. وقتی تعداد تولید افزایش پیدا کند طبعا به فرآیند عرضه خودرو از طریق کارخانه باز خواهیم گشت.
منطقی در برنامه رادیویی در مورد محدودیت‌های تعیین شده در خصوص ورود مجدد خودروسازان فرانسوی به کشور نیز گفت: علت این محدودیت‌ها این بود که این خودروسازی‌ها قراردادهای مشترکی در حوزه خودروسازی مانند تولید ال 90 در کشور و تعهد به تحویل محصول داشتند. عدم رعایت این تعهد سبب شد تا محدودیت‌هایی در نظر گرفته شود. در حال حاضر نیز ممنوعیتی وجود ندارد بلکه فرانسوی‌ها باید به تعهدات عمل کنند یا شیوه همکاری را تغییر دهند.
وی در مورد رشد تولید و عرضه خودروهای چینی در ایران گفت: در حال حاضر تولید خودروهای چینی در کل دنیا رشد داشته است. چرا که کیفیت آنها در حال افزایش است.از سوی دیگر، سخنگوی وزرات صمت نیز عنوان کرده که به زودی با واردات و افزایش تولیدات داخلی، بازار خودرو به نقطه اشباع عرضه می‌رسد. امید قالیباف همچنین بر ادامه عرضه‌های متراکم و پرتعداد خودرو در بورس کالا در آینده تاکید کرد.
چرا نمایندگان به سراغ وزارت اقتصاد نمی‌روند؟
حسن کریمی سنجری یک کارشناس صنعت خودرو علت اصلی افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها در بازار خودرو را تورم حاکم بر اقتصاد کشور دانسته و معتقد است که با توجه به اقتصادی بودن عوامل اثرگذار بر افزایش قیمت خودرو و اینکه ریشه آنها در حوزه سیاست‌گذاری‌های نادرست اقتصادی است، چرا نمایندگان به سراغ وزارت اقتصاد برای کشف نادرستی‌ها نمی‌روند؟
وی ادامه داد: البته گستره شکاف عرضه و تقاضا در افزایش قیمت بی‌تاثیر نیست، اما وقتی توان تولید داخل در کشور طی پنج سال گذشته تقریبا در یک سطح مشخص باقی مانده، طبیعی است که بایستی برای تقویت عرضه به واردات خودرو متوسل شد؛ وارداتی که لایحه آن سال‌ها در مجلس و سایر دستگاه‌های مرتبط سرگردان بوده و حال نیز که مجوز آن صادر شده، بایستی روند طبیعی آن طی شود.
یکی از کانال‌های عرضه، بورس است
در همین راستا، محمود دودانگه در پاسخ به این پرسش که آیا شورای رقابت در زمینه نظارت بر بازار خودرو و افزایش بی‌رویه قیمت آن برنامه‌ای دارد یا خیر، به «ایلنا» گفته است: بر اساس مصوبه فراقانونی صادره، به‌رغم انحصاری بودن بازار خودرو و تکلیف قانونی شورای رقابت در این خصوص امکان اعمال سیاست‌های بهینه از طرف شورا فراهم نبوده و اساساً یکی از دلایل آشفتگی بازار خودرو، مداخلات غیرضروری و اتخاذ تصمیمات و سیاست‌های نامناسب در این بازار است.
به گفته او، بر اساس قانون، سیاست‌گذاری در خصوص بازارهای غیر رقابتی به صورت تخصصی به شورای رقابت سپرده شده که با توجه به پایان اعتبار مصوبه مذکور، شورای رقابت تصمیم به ایجاد کارگروه تخصصی خودرو گرفته و مقرر شده است با حضور بخش‌های ذیربط در این خصوص تصمیم‌گیری شود.
دودانگه در پاسخ به این پرسش که به نظر شما مصوبه اخیر شورای رقابت برای ورود به بازار خودرو تا چه میزان می‌تواند آشفتگی این بازار را به سامان برساند؟ گفته است: بازار خودرو در شرایطی که متغیرهای مختلفی در تولید و عرضه خودرو وجود دارد؛ قطعاً تشکیل کمیته خودرو راهگشا است تا نهایتاً با مشارکت همه ذی‌نفعان بهترین تصمیمات در خصوص بازار خودرو اخذ شود. وی با بیان اینکه مصرف‌کنندگان باید با کمترین چالش به خودرو دسترسی داشته باشند، گفت: سازوکارهای مختلفی را می‌توان پیش‌بینی کرد که بازار به ثبات و آرامش برسد اضافه کرد: یکی از کانال‌های عرضه خودرو می‌تواند بورس باشد.
