اواسط تابستان امسال بود که وزیر «صمت» اعلام کرد وزارتخانه متبوعش به دنبال تصویب بسته حمایتی جدیدی برای حمایت از تولید است. محمد شریعتمداری با اشاره به سیاست‌های ارزی جدید دولت گفت: بر این اساس تجهیزات و برخی مواد اولیه تولید در گروه کالایی دو قرار گرفته که باید از ارز صادرات غیرنفتی بهره‌مند شود. وی افزود: بر همین اساس و برای تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی با نرخ جدید ارز و ادامه حیات این واحدها با توجه به افزایش قیمت تمام شده محصولات با دستور دولت موضوع تهیه بسته حمایت از تولید در دستور کار قرار گرفت و در وزارت صنعت نهایی شد که بعد از تصویب مراجع قانونی جزییات آن اعلام خواهد شد. اما پس از رسانه‌ای شدن این خبر، برخی از اعضای اتاق بازرگانی و خانه صنعت معدن و تجارت به برگزاری نشست‌های تصویب این نوع بسته‌ها اعتراض کرده و مدعی شدند: بخش خصوصی در این حوزه به کار گرفته نمی‌شوند و در واقع این نوع بسته‌ها بدون نظرگیری از بخش خصوصی که جامعه هدف اصلی این تصمیم‌گیری‌هاست، به تصویب می‌رسند. دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی مدعی هستند که بخش خصوصی در تمام تصمیم‌گیری‌های حوزه تولید دخیل‌اند اما از طرف دیگر برخی از صاحبنظران معتقدند که بطور اساسی دخالت بخش خصوصی به دلیل پایین بودن علم روز در آنها، کار درستی نیست.
برای مشخص شدن زوایای بیشتری از این موضوع با چند تن از کارشناسان امر به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌آید؛
بخش خصوصی به دنبال جذب منابع بیشتر
به نفع خود است
مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی با اشاره به حضور بخش خصوصی در جلسات دولتی برای تعیین بسته حمایتی از تولید، اظهار کرد: بخش خصوصی به دنبال آن است که در این جلسات بتواند منابع بیشتری برای خود به دست آورد در صورتی که این نکته مهم است که صنایع ما باید روی پای خود بایستند. وی افزود: در صورتی که بخواهیم به صنایع کشور کمک کنیم باید شرایط بهره‌برداری از LC داخلی را فراهم آوریم به این معنا که اگر تولیدکننده‌ای بخواهد مواد اولیه داخلی بخرد، بتواند این مواد را بدون پرداخت پول نقد و با استفاده از اعتبارهای چند ماهه خریداری کند.
دانشمند اضافه کرد: بطور مثال تولیدکننده آب معدنی که می‌خواهد مواد اولیه ظروف خود را از پتروشیمی تهیه کند، بتواند با اعتبار و LC داخلی از کارخانه‌های ایرانی این مواد را تهیه کرده و فروشنده هم اعتبار خود را نزد بانک برده از آن پول بگیرد و نیازهای خود را برطرف سازد. این کارشناس اقتصادی یادآوری کرد: این اتفاق موجب تعادل قیمت‌ها، ورود نظام بانکی در چرخه ملی و جلوگیری از گران فروشی می‌شود. وی تأکید کرد: بدون شک نیاز داریم اقتصاد کشور را یک جراحی کامل کنیم و مدل اقتصادی جدیدی را به وجود آوریم و بدین منظور باید یک تیم اقتصادی متشکل از دولت، مجلس شورای اسلامی و اقتصاددان‌های مجرب دور هم بنشینند و تصمیم جامعی برای اقتصاد کشور بگیرند.
بسته حمایتی
باید به کاهش هزینه‌تولید بینجامد
آرمان خالقی قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت با اعلام اینکه تصمیمات اخیر دولت در ابلاغ بخشنامهها و آیین نامه‌ها بسیار عجولانه و نشان از عدم کار کارشناسی در تدوین دستورالعمل‌هاست، اظهارکرد: در طول چند سال اخیر بخش خصوصی مدام از دولت درخواست همفکری برای تدوین بخشنامه‌های مختلف کرده است اما متأسفانه دولت بدون کار کارشناسی موضوعات را تصویب و در نهایت برای اصلاح آنها بخشنامهها و آیین نامه‌های متعددی را ابلاغ می‌کند. وی با اشاره به بسته جدید حمایت از تولید که به صورت مجزا در سازمان برنامه و بودجه و وزارت صنعت در حال بررسی‌است، گفت: در این بسته قرار است حمایت‌های لازم آن هم در شرایط اقتصادی ویژه از بخش تولید انجام شود اما به اعتقاد ما باید این دو موضوع تلفیق و در نهایت یک بسته جامع متناسب با شرایط فعلی اقتصاد تهیه شود تا در نهایت بتوانیم کمک ویژه‌ای به بخش تولید داشته باشیم.
عضو هیات‌مدیره خانه صنعت معدن و تجارت با اعلام اینکه این روزها تولیدکننده با افزایش قابل توجه هزینه‌های تولید روبرو و ناچار به افزایش قیمت است، تصریح کرد: اگر قیمت کالاها در طول چند سال اخیر به صورت سنجیده و متناسب با سطح درآمدی مردم و هزینه‌های تولید تغییر می‌کرد امروز شاهد رشد قابل توجه قیمت‌ها نبودیم اما در این شرایط نیز می‌توانیم با همفکری مشکلات را پشت سر گذاشته و مانع تشدید افزایش قیمت‌ها شویم. خالقی اضافه کرد: به نظر می‌رسد دولت باید در بسته حمایتی جدید خود به صورت سنجیده کاهش هزینه‌های تولید واحدها را در نظر گرفته تا آنها امکان فعالیت داشته باشند.متأسفانه امروز تولیدکننده داخلی تنها بوده و نمی‌داند سرنوشت کار تولیدی او در ماه‌های آینده چگونه خواهد بود.
ناتوانی بخش‌های صنفی در مذاکره تجاری
محمدحسین برخوردار عضو اتاق بازرگانی در خصوص تهیه بسته حمایت از تولید اظهار کرد: در ابتدا باید پرسید آیا بخش خصوصی اطلاعات کافی دارد که بتواند در تصمیمات مهم و جامع کشوری دخالت داده شود. برخوردار افزود: متأسفانه بسیاری از بخش‌های صنفی ما نمی‌توانند در مذاکرات تجاری و اقتصادی نقش موثری ایفا کنند زیرا زبان اقتصادی دنیا را بلد نیستند. این فعال حوزه تجارت یادآوری کرد: به دلیل محدودیت های علمی بخش خصوصی در سال‌های گذشته نتوانسته به دانش و تخصص لازم در حوزه تصمیم‌گیری دست یابد و همین موضوع باعث شده که اکنون تصمیمات مهم کشوری این بخش دخالت داده نشود.
نظر بخش خصوصی
در تصمیم‌گیری دولتی لحاظ نمی‌شود
حسینعلی حاجی دلیگانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در خصوص بسته حمایت از تولید اظهار کرد: متأسفانه نظر بخش خصوصی آن طور که باید و شاید در تصمیم‌گیری های دولتی به درستی لحاظ نمی‌شود. وی افزود: بیشتر نمایندگان بخش خصوصی در قالب اتاق ایران یا تشکل‌های دیگر فعالیت دارند و آن چنان که باید، نظر و مسائل بخش خصوصی کف جامعه و تولیدکننده‌های کوچک و متوسط صنعتی را مطرح نمی‌کنند. حاجی دلیگانی تصریح کرد: در برخی مواقع نیز نظر بخش خصوصی جامع نبوده و تنها به بیان مسائل صنف خود می‌پردازند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی یادآوری کرد: در اظهارنظر‌ها این نکته مهم است که مصالح عموم جامعه در نظر گرفته شود. وی اضافه کرد: اتفاقی که در بخش تولید افتاده این است که برخی افراد یک یا چند پروانه تولید گرفته و در پوشش این تولید دست به واردات بزرگی زده‌اند و تنها به منافع خود توجه دارند. حاجی دلیگانی افزود: به همین دلیل، دولت باید سعی کند کارشناسان مجربی داشته باشد که نظر را شناخته و تصمیمات جامعی اتخاذ کند بطوریکه در این تصمیم‌ها همه جوانب و مسائل جامعه در نظر گرفته شود.
لزوم حضور بخش خصوصی
در تصمیم‌گیری‌های دولت و مجلس
عبدالله رضیان عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اظهار کرد: بخش خصوصی باید در تمامی جلسات و تصمیم‌گیری‌های دولت و مجلس شرکت داده شود. وی افزود: اتاق بازرگانی همیشه یکی از تأثیرگذارترین نهادها در تصمیم‌های دولتی بوده است و بدون حضور بخش خصوصی نمی‌توان در حوزه تولید تصمیم‌گیری کرد. رضیان تأکید کرد: نمی‌توان بدون حضور بخش خصوصی برنامه‌ریزی انجام داد و تعیین وضعیت‌ها در شرایط مختلف به عهده بخش خصوصی است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی یادآوری کرد: تعیین بسته حمایتی برای تولید در اختیار بخش خصوصی بوده و حتما این افراد باید در تصمیم‌گیری‌ها و جلسه‌ها حضور داشته باشد. وی در خاتمه تصریح کرد: در تصمیم‌گیری های هیات دولت بخش خصوصی حضور ندارد ولی در کمیسیون‌ها و جلسات فرعی بخش خصوصی همیشه حضور پررنگی داشته است.
