گروه بانک و بیمه | احسان شمشیری|
بازارهای مالی پس از اعلام اتحادیه اروپا برای انجام اولین تراکنش‌های اینستکس روی خوش خود نشان دادند به نحوی که نرخ دلار به کانال به ۱۲ هزار تومان سقوط کرد و سکه نیز با کاهش قیمت مواجه شد.
به گزارش «تعادل»، اتحادیه اروپا روز جمعه و همزمان با برگزاری دور جدیدی از نشست‌های معاونین وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۴ در وین اتریش، اعلام کرد که اولین تراکنش‌های اینستکس بعد از حدود یک سال در حال انجام است.با وجود استقبال بازارها از آغاز اولین تراکنش‌های این ساز و کار اما بررسی اظهارات مقامات سیاسی و اقتصادی ایران حکایت از نارضایتی آنها نسبت به آغاز وضعیت فعالیت آن دارد. بعد از خروج یکجانبه دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا از برجام در اردیبهشت سال گذشته، کشورهای اروپایی اعلام کردند که برای حمایت از تجارت با ایران و همچنین حفظ برجام، ساز و کاری را طراحی می‌کنند که تهران بتواند کالا و خدمات مورد نیاز خود را تامین کند.
عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه اینستکس نه کانالی در چارچوب قواعد تحریمی امریکا، بلکه باید کانالی مبتنی بر برجام باشد و کلیه تراکنش‌هایی که در چارچوب برجام مجاز بودند از طریق آن انجام پذیر باشد، نوشت: اینستکس شاید در ابتدا شامل کلیه کالاهای غیرتحریمی شود ولی بعدتر محدوده آن باید به کلیه کالاها گسترش یابد و منابع آن از صادرات نفت به اروپا تأمین شود، اگر هم اروپا موقتاً محذوراتی در خرید نفت ایران دارد، یک خط اعتباری بلندمدت با بازپرداخت آتی نفتی، یک راه‌حل موقت قابل بررسی است. خود اروپایی‌ها هم در مذاکرات اشاره‌ای به راه‌حلی شبیه به این داشته‌اند.
نحوه فعالیت اینستکس که شرکت متناظری با آن در ایران با نام «شرکت سهامی خاص ساز و کار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا» نیز به ثبت رسیده آن است که در حقیقت واردکننده و صادرکننده ایرانی و واردکننده و صادرکننده اروپایی هزینه‌ها و پول را بین خود رد و بدل می‌کنند و اساسا ارز و پول خارجی جابه‌جا نمی‌شود.
بر اساس این شیوه، واردکننده ایرانی پول کالای خارجی خریداری شده از اروپا را به جای شرکت صادرکننده اروپایی، به حساب یک صادرکننده ایرانی واریز می‌کند و یک واردکننده اروپایی نیز به همین ترتیب پول کالای خریداری شده خود را به حساب یک صادرکننده اروپایی واریز می‌کند و نقل و انتقال پول بین بانک‌های ایرانی و اروپایی انجام نمی‌شود.ولی از آنجایی که در حال حاضر و به دلیل تحریم‌های یکجانبه امریکا، هیچ یک از کشورهای اروپایی از جمله سه کشور اصلی طرف مذاکره با ایران و سهامدار اینستکس، نفتی از ایران خریداری نمی‌کنند، لذا تهران هیچ گونه پولی در حساب اینستکس ندارد که واردکنندگان ایرانی بتوانند با استفاده از آن خرید خود را انجام دهند.
رشد 158 درصدی سکه در یک سال منتهی
به اردیبهشت 98
از سوی دیگر، آمارهای اقتصادی بانک مرکزی که به تازگی منتشر شده نشان می‌دهد که متوسط قیمت فـروش یـک دلار امریکا در اردیبهشت ماه ١٤٥٠٩٠ ریال بوده که در مقایسه با ماه قبل 7.1 درصد افزایش داشته است. همچنـین حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش یـک دلار امریکا در مـاه مـذکور بـه ترتیـب١٣٦٦٦٠ ریال و ١٥٤٧٠٠ ریال بوده است . از آنجا که در اردیبهشت سال 97 نرخ دلار با قیمت 4200 تومانی تا مرداد 97 تثبیت شده بود، لذا بانک مرکزی از اعلام نرخ بازار آزاد در فاصله اردیبهشت تا مرداد 97
خودداری کرده و در نتیجه امکان مقایسه نرخ دلار امسال با سال گذشته میسر نشده است. اما درفروردین 98 قیمت دلار در مقایسه با فروردین سال 97 معادل 170 درصد و قیمت یورو در فروردین 98 نسبت به یک سال قبل از آن 152 درصد رشد کرده است. همچنین متوسط قیمت فروش یک یورو ١٦٤١٧٢ ریال بود که در مقایسه با ماه قبل ٦/٦ درصد افزایش داشته است. همچنین حداقل و حداکثر نرخ فروش یک یورو در ماه مذکور به ترتیـب ١٥٥٤٥٣ ریـال و ١٧٤٥٣٣ ریال بوده است. در دوماه اول سال ١٣٩٨ متوسط قیمت فروش یک دلار امریکا و یک یـورو در بـازار آزاد شهر تهران به ترتیب ١٤٠٩٣٢ ریال و ١٥٩٧٧٠ ریال بوده است
در بازار سکه نیز در اردیبهشت ماه ١٣٩٨ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهـار آزادی طـرح قـدیم در بازار آزاد شهر تهران 4 میلیون و 841 هزار و 200 تومان ریال بود که در مقایسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بهترتیب 4.6 درصد و 156.7 درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنـین حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش سـکه مـذکور در مـاه یـاد شـده بـه ترتیـب 4 میلیون و 550 هزار تومان و 5 میلیون و 13 هزار و 300 تومان بوده است. در اردیبهشت ماه ١٣٩٨ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی طـرح جدیـد در بازار آزاد شهر تهران 5 میلیون و 7400 تومان بود که در مقایسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 4.3 درصد 158 درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنـین حـداقل و حـداکثر نـرخ فـروش سـکه مـذکور در مـاه یـاد شـده بـه ترتیـب 4 میلیون و 665 هزار تومان و 5 میلیون و 210 هزار تومان بوده است. در دوماه اول سال ١٣٩٨ متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در بازار آزاد شهر تهران با طرح قدیم 4 میلیون و 747 هزار و 800 تومان و با طرح جدید 4 میلیون و 916 هزار و 700 تومان بود کـه نسـبت بـه دوره مشـابه سال ١٣٩٧ به ترتیب 160.8 درصد و 163.1 درصد افزایش یافته است
نرخ‌ها در بازار
روز دوشنبه ۱۰ تیر ماه ۱۳۹۸ به دنبال پایان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنین دیدار غیر‌منتظره ترامپ و رهبر کره شمالی، بازار ارز و طلای جهانی با کاهش مواجه شد. در بازار ایران نیز نرخ لحظه‌ای دلار در سامانه سنا به 12هزار و 700 و یورو به 14 هزار و 600 تومان رسید. در صرافی‌های ملی و مجاز بانکی نیز نرخ دلار برای خرید 12700 و فروش 12800 تومان، نرخ یورو برای خرید 14600 و فروش 14700 تومان اعلام شده است. در بازار آزاد و معاملات نقدی نیز نرخ دلار به 12820 تومان رسیده است.
به گزارش «تعادل»، براساس نرخ میانگین ارز سامانه سنا در روز یکشنبه، نرخ دلار 13هزار و 4 تومان، یورو 15 هزار و 1تومان، پوند 16هزار و 445 تومان، یوآن 1هزار و 945 تومان، درهم 3579 و لیر ترکیه 2343 تومان اعلام شد.
قیمت ارز در بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی روز دوشنبه هم نسبت به روز یکشنبه با کاهش همراه شد. بانک‌ها روز ۱۰ تیر قیمت ارز را نسبت به روز یکشنبه کاهش دادند بطوری که قیمت خرید دلار در بانک‌ها که روز یکشنبه ۱۲ هزار و ۵۷۶ تومان بود، با کاهش همراه بوده و به ۱۲ هزار و ۴۳۱ تومان رسیده است.همچنین شعب ارزی بانک‌ها هر یورو را ۱۴ هزار و ۱۱۲ تومان می‌خرند که قیمت این ارز نیز حدود ۲۵۰ تومان کاهش داشته است. هر پوند انگلیس نیز در شعب ارزی بانک‌ها به قیمت ۱۶ هزار و ۷۸۵ تومان خریداری می‌شود.قیمت ارز مسافرتی نیز در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است بطوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۴ هزار و ۸۲۱ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۵ هزار و ۱۰۰ تومان می‌رسد.همچنین در بازار طلا به دنبال پایان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنین دیدار غیر‌منتظره ترامپ و رهبر کره شمالی، قیمت اونس جهانی به زیر 1400 دلار رسید و در ساعات عصر روز دوشنبه به پایین‌ترین سطح یعنی 1383 دلار کاهش یافت. براین اساس، با کاهش نرخ دلار و اونس جهانی طلا، قیمت طلا و سکه در ایران کاهش یافت. هر گرم طلای ۱۸ عیار ۴۲3 هزار و ۳۸۰ تومان بود. مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آّبشده نیز 1 میلیون و 835 هزار تومان معامله شد.قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید در معاملات بازار آزاد تهران روز دوشنبه ۱۰ تیر ۹۸ به ۴ میلیون و ۵۱۵ هزار تومان رسید.همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۲۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و ۴۹۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۹۶۰ هزار تومان داد و ستد شد.
اما صرافی‌های مجاز بانک مرکزی قیمت دلار را نسبت به روز یک شنبه ۲۵۰ تومان کاهش دادند بطوری که قیمت خرید دلار در این صرافی‌ها ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان است. این صرافی‌ها همچنین، هر یورو را به قیمت ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرند و ۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان می‌فروشند که این نرخ‌ها نیز نسبت به روز یکشنبه ۲۵۰ تومان کاهش داشته است.
بر اساس این گزارش، با اقدامات صرافان و مدیریت و نظارت بانک مرکزی طی هفته‌های اخیر شاهد آرامش و ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار هستیم و شاهد ورود دلار از نرخ ۱۳ هزار تومان به کانال ۱۲ هزار تومان هستیم.
اکنون هر دلار امریکا با کاهش قیمت از ۱۳ هزار تومان، در کانال ۱۲ هزار تومان قرار گرفته و برخی فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند که به دنبال تحولات سیاسی اخیر از جمله راه‌اندازی کانال مالی ایران و اروپا اینستکس، پایان گرفتن نشست گروه 20 در ژاپن و همچنین دیدار غیر منتظره ترامپ و رهبر کره شمالی، نرخ‌های ارز و طلا در حال کاهش است. این کارشناسان می‌گویند: بازار ارز از جمله بازارهای مالی است که همواره متاثر از اخبار و حوادث بین‌المللی و سیاسی است و حتی با اتفاقی اندک این بازار با نوسان قیمتی مواجه می‌شود. اما طی هفته‌های اخیر شاهد این بودیم که با مدیریت صحیح بازار ارز از سوی بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت، بازار نه تنها با نوسان قیمت و تنش مواجه نشد، بلکه روند نزولی خود را نیز حفظ کرد.به گونه‌ای که پنجشنبه ۶ تیرماه، نرخ هر دلار امریکا در صرافی‌های بانکی ۱۲ هزار و ۹۲۰ تومان بود و در بازار آزاد با تفاوت حدود ۲۲۰ تومانی به قیمت ۱۳ هزار و ۱۴۰ تومان داد و ستد شد. این روند کاهشی ادامه داشت تا جایی که اولین روز کاری هفته جاری، تفاوت قیمتی در صرافی‌های بانکی و بازار آزاد به حدود صفر رسید و قیمت هر دلار امریکا در این دو بازار یکسان و به قیمت ۱۲ هزار و ۸۵۰ تومان معامله شد.
بانک مرکزی: سامانه نیما ریسک‌های معمول
را پوشش نمی‌دهد
همچنین بانک مرکزی اعلام کرد: رسالت سامانه نیما ایجاد فضای مناسب برای اطلاع خریداران و فروشندگان ارز از میزان عرضه و تقاضای آن و تسهیل داد و ستد بوده و پوشش ریسک‌های معمول تجارت را شامل نمی‌شود.
سامانه نیما بستری برای انجام مبادلات بین بانک‌ها، صرافی‌ها و سایر طرفین مبادلات تجاری کشور است و تاکنون موردی از اختلال یا نفوذ در آن مشاهده نشده است. بانک مرکزی افزود: انتشار مطالبی در رسانه‌ها، باعث ایجاد ابهامات و سوالاتی در خصوص صحت و سقم بروز تخلف در سامانه نیما شده است. اطلاعات منتشره، حاکی از نبود ایفای تعهد توسط یکی از طرفین قرارداد است که ریسکی محتمل در تمام معاملات بوده و ارتباطی با بستر انجام معامله ندارد. در این ارتباط امنیت سامانه نیما مشروط به سلامت طرفین معاملات کماکان پا برجاست و کوچک‌ترین ریسکی از این محل متوجه مشتریان و مراجعان نخواهد شد.با توجه به امکان در دسترس نبودن اطلاعات حساب عرضه‌کنندگان ارز در بانک‌های خارجی، پوشش ریسک‌های ناشی از رفتار عرضه‌کنندگان و متقاضیان ارز توسط سامانه نیما انتظاری نادرست است و هر دو گروه باید پس از اطمینان از صحت و سقم اطلاعات طرف مقابل اقدام به انجام داد و ستد کنند.هشدارهای لازم توسط سامانه، به منظور آگاهی دادن به تمام واردکنندگان و صادرکنندگان بانک‌ها و صرافی‌ها در زمان آغاز فرآیند معامله داده شده و این افراد باید ملاحظات و نکات امنیتی مطروحه را در طول فرایند مد نظر داشته باشند.انجام معاملات خرید و فروش ارز توسط واردکنندگان و صادرکنندگان به ۲ روش «پرداخت یا واریز ارز پس از دریافت ریال» و «پرداخت یا واریز ارز قبل از دریافت ریال» بوده که بالطبع مسوولیت این انتخاب نیز بر عهده متقاضی خواهد بود. بانک مرکزی تصریح کرده است: رسالت سامانه نیما ایجاد فضای مناسب برای اطلاع خریداران و فروشندگان ارز از میزان عرضه و تقاضای آن و تسهیل داد و ستد بوده و پوشش ریسک‌های معمول تجارت را در بر نمی‌گیرد.قیمت طلا به کمتر از ۱۴۰۰ دلار رسید
در همین حال به گزارش کیتکو نیوز، قیمت طلا در آغاز مبادلات امروز دوشنبه در بازارهای جهانی تحت تاثیر انتشار اخبار مثبت سیاسی با کاهش همراه شده است. بر اساس این گزارش از سرگیری مجدد مذاکرات تجاری امریکا و چین از یک سو و دیدار غیر‌منتظره ترامپ و رهبر کره شمالی تاثیر زیادی بر افت قیمت طلا در بازارهای بین‌المللی داشته است. قیمت هر اونس طلا امروز با 1.3 درصد کاهش به کمتر از 1394 دلار رسیده است. قیمت طلا در روزهای گذشته به بالاترین سطح خود در 6 سال اخیر رسیده بود و به بیش از 1400 دلار افزایش یافته بود.گمانه‌زنی‌های مربوط به کاهش نرخ بهره فدرال رزرو امریکا طی ماه‌های آینده تاثیر زیادی بر افزایش قیمت طلا در روزهای گذشته داشته است.
خروج طلا از فاز احتیاط
اگر چه اونس در هفته گذشته با طی یک فرآیند رفت و برگشتی به نقطه مبدا ۱۴۰۰ دلار برگشت، اما بسیاری از پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که شاخص جهانی فلز زرد هنوز پتانسیل رشد دارد. در نظر سنجی کیتکو، تنها ۶ درصد از کارشناسان وال استریت روند اونس در هفته آتی را کاهشی پیش‌بینی کردند. در میان ۵۹۱ فعال مین‌استریت شرکت‌کننده در نظرسنجی مذکور نیز تنها ۱۸ درصد سناریوی کاهش شاخص اونس را پیش‌بینی کرده‌اند. این پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که طلای جهانی در روزهای آتی از فاز احتیاط خارج خواهد شد.
اونس جهانی در هفته گذشته با لمس نقطه ۱۴۴۰ دلار رکورد ۶ ساله را به ثبت رساند؛ فلز زرد آخرین بار این قیمت را در سال ۲۰۱۳ لمس کرده بود. البته در روزهای آخر هفته فضای بازار به سمت آرامش گرایید و شاخص اونس تا نرخ ۱۴۰۰ دلار نیز کاهش یافت. بسیاری از بازیگران مسیر اونس در هفته گذشته را یک جریان دوسویه رفت-برگشتی تلقی می‌کنند. جریان رفت که از ۱۴۰۰ دلار تا ۱۴۴۰ دلار ادامه داشت، به علت تنش‌های سیاسی و تجاری اتفاق افتاد؛ البته در این مسیر بخشی از حرکت اونس با چاشنی احساسات و هیجانات همراه شد. مسیر برگشت که اونس را روی نقطه مبدا خود؛ یعنی ۱۴۰۰ دلار، برگرداند، به دلیل میتینگ آخر هفته روسای جمهور امریکا و چین اتفاق افتاد. پیش‌بینی مسلط درخصوص نتیجه نشست ترامپ و شی جین پینگ، این بود که این دو برای ادامه جنگهای تجاری دو کشور خبرهای مثبتی دارند. برخی از کارشناسان سناریوی نزدیک شدن به انتخابات امریکا را مطرح می‌کردند و معتقد بودند که ترامپ تلاش خواهد کرد تا جنگهای تعرفه‌ای را به نتیجه برساند.
بنابراین این عدم قطعیت باعث شد تا آخر هفته گذشته بسیاری از معامله‌گران محتاط از بازار خارج شوند. البته بسیاری از پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که این احتیاط به معنای کاهش اونس جهانی در روزهای آتی نیست.
پیش‌بینی وال‌استریت
در تازه‌ترین نظرسنجی کیتکو، درخصوص پیش‌بینی روند آتی قیمت اونس جهانی، ۱۷ تحلیلگر حرفه‌ای وال‌استریت شرکت کردند. در میان این ۱۷ نفر، ۱۰ نفر معادل ۶۶ درصد، افزایش قیمت اونس در هفته پیشرو را پیش‌بینی کردند؛ به عقیده آنها احتیاط فعلی در بازار در هفته آینده به پایان خواهد رسید و رشد تقاضا در بازار مجددا منجر به رشد قیمت‌ها خواهد شد. تنها یک نفر که معادل ۶ درصد از کل شرکت‌کنندگان است نرخ فلز زرد در روزهای آتی را کاهشی پیش‌بینی کرده بود. ۶ شرکت‌کننده دیگر که معادل ۳۵ درصد از کل متخصصان شرکت‌کننده بودند، معتقد بودند اونس در هفته پیشرو تغییرات قابل‌توجهی را تجربه نخواهد کرد. بنابراین پیش‌بینی عمده در میان تحلیلگران وال‌استریت، رشد شاخص اونس در هفته آتی است.
البته این پیش‌بینی همسو با نظر کارشناسان «مین‌استریت» نیز است. در نظرسنجی هفتگی سایت کیتکو از کارشناسان مین‌استریت در مجموع ۵۹۱ نفر شرکت کردند. در مجموع ۳۲۰ نفر که معادل ۵۴ درصد از کل شرکت‌کنندگان است رشد قیمت فلز زرد در روزهای آتی را پیش‌بینی کردند. تنها ۱۸ درصد از شرکت‌کنندگان که تعداد ۱۰۹ نفر بوده، کاهش شاخص اونس در هفته پیشرو را پیش‌بینی کردند.
