گروه اقتصاد کلان|
وزارت کار در گزارشی پژوهشی برخی از شاخص‌های کلان اقتصادی کشور را مورد بررسی قرار داده است. یکی از این شاخص‌ها شکاف بیکاری در میان استان‌ها است که مطابق این گزارش طی 8 سال گذشته بین 8.8 و 14.7 درصد در نوسان بوده است. شکاف بیکاری استان‌ها فاصله میان حدپایین و حد بالای نرخ بیکاری در میان استان‌ها را نشان می‌دهد. یکی دیگر از شاخص‌های مهم این گزارش در رابطه با هزینه‌های بهداشتی و درمانی خانوارهای کشور است. این گزارش نشان می‌دهد که متوسط هزینه سالانه بهداشت و درمان یک خانوار در سال 96 برای مناطق شهری و روستایی کشور به ترتیب 17.4 و 21.1 درصد نسبت به سال 95 افزایش داشته است.این درصد افزایش در سال 95 نسبت به سال 94 برای نقاط شهری و روستایی کشور به ترتیب 7.9 و 6.6 درصد بوده است.
شکاف بیکاری بین استان‌ها
به گزارش «تعادل» وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی برخی شاخص‌های اقتصادی کشور را مورد بررسی قرار داده است.این گزارش کوشیده است زوایای کمترمورد توجه و از نظر اقتصادی موثر را مورد نظر پژوهش خود قرار دهد. یکی از این شاخص‌ها شکاف بیکاری در میان استان‌ها است که مطابق جداول این گزارش در برخی سال‌ها به بالای 14 درصد رسیده است. بررسی این گزارش از شکاف (مطلق) نرخ بیکاری طی سال‌های 96-1390 نشان می‌دهد که بیشترین شکاف در بین استان‌های کشور مربوط به سال 1395 با 14.7 واحد درصد بوده است. به عبارت دیگر در سال مذکور نرخ بیکاری در استان کرمانشاه (بالاترین) نزدیک به سه برابر استان مرکزی (پایین‌ترین) بوده است. در این سال نرخ بیکاری استان کرمانشاه 22درصد و شاخص مذکور برای استان مرکزی 7.3 درصد بوده است. کرمانشاه طی 8 سال گذشته (سال‌های 90 تا تابستان 97) 4 مرتبه در راس جدول بیشترین نرخ بیکاری در میان استان‌های کشور قرار گرفته است. این استان‌های در سال‌های 93 با 15.7 درصد، سال 95 با نرخ بیکاری 22درصد، سال 96 با 21.6 درصد و در تابستان 97 با رقم 16.4 درصد بالاترین بیکاران کشور را در میان جمعیت 10ساله و بیشتر داشته است. بعد از کرمانشاه استان لرستان قرار دارد که طی دو سال 91 و 92 نرخ‌های بیکاری 20 و 17.1 درصد را تجربه کرده است. دو استان دیگر که طی این 8 سال جزو بالاترین نرخ‌های بیکاری محسوب می‌شوند، استان البرز و کهگیلویه و بویراحمد است که اولی در سال 90 نرخ بیکاری 19.3 درصدی و دومی در سال 94 نرخ بیکاری 17.7 درصدی را تجربه کرده‌اند. در مقابل کمترین شکاف در نرخ بیکاری مربوط به سال 1393، با 8.8 واحد درصد بین استان‌های کرمانشاه و کرمان است. طی این 8 سال استان‌های یزد، خراسان جنوبی، گلستان، کرمان، آذربایجان شرقی، مرکزی، سمنان و همدان جزو دارندگان کمترین نرخ بیکاری بوده‌اند که رقم آنها بین 6 تا 7.9 درصد بوده است.
شکاف مطلق بیکاری در تابستان 97 به 9.9 درصد رسیده است که نسبت به سال‌های گذشته رقم نسبتا پایینی محسوب می‌شود. البته باید منتظر ماند و دید ارقام کل سال که از جامعیت و اعتبار بیشتری برخوردار است، به چه نحو خواهد بود. به هر روی اهمیت حل معضل بیکاری و یافتن راهکاری برای خروج از این بحران یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشور به ویژه استان‌ها قلمداد می‌شود. هر یک از استان‌های کشور با توجه به شرایط مختلف ژئوپلیتیکی (وجود جغرافیای متنوع با ویژگی‌های خاص طبیعی و اقلیمی) و شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خاص خود، دارای پتانسیل‌های مختلفی به جهت ایجاد اشتغال است.
توزیع نامتعادل منابع و عوامل اقتصادی، ساختار سنی و جنسی جمعیت، فرهنگ کار، آموزش، مهارت و تخصص، استعدادها و قابلیت‌های متفاوتی برای استان‌های کشور به همراه دارد بطوری‌که برخی از استان‌ها به لحاظ دارا بودن شرایط و امکانات بهتر از جمله زیرساخت‌های اقتصادی و افزایش ظرفیت‌های تولیدی، منابع طبیعی، جاذبه‌های گردشگری و... از توسعه‌یافتگی بیشتری نسبت به استان‌های دیگر برخوردار هستند. بنابراین، این موضوع هشداری است برای برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران کلان کشور تا ترتیبی اتخاذ شود که اینگونه شکاف‌ها در مناطق مختلف کشور به نحوی کاهش یابند.
روند نرخ بیکاری در سال‌های مورد بررسی نشان می‌دهد که نرخ مزبور در سال 1395، با12.4 درصد، بالاترین میزان و در سال 1392 با 10.4درصد کمترین میزان را داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های مذکور، سهم استان‌های دارای نرخ بیکاری بالاتر از نرخ بیکاری مربوط به کل کشور، بیشترین میزان را در سال 1394 با.61 درصد و کمترین میزان را در سال‌های 91 و 96 با 39درصد داشته‌اند.
هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها
یکی دیگر از آمارهای مورد بررسی این گزارش شاخص متوسط هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها است. بطور دقیق‌تر هدف این گزارش بررسی وضعیت سهم متوسط هزینه‌های بهداشت و درمان خانوارها در سبد هزینه‌ای خانوارهای کشور به تفکیک شهری و روستایی است و برگرفته از نتایج طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوارهای کشور در سال 96 بوده که توسط مرکز آمار ایران انجام گردیده است. هدف کلی طرح هزینه و درآمد، برآورد سالانه میانگین هزینه‌های کل، خوراک (در 10 صفت اصلی)، غیرخوراک (در 10 صفت اصلی) و درآمد خانوارها در سطح مناطق شهری و روستایی کل کشور و برآورد سالانه میانگین هزینه‌های کل، خوراکی، غیرخوراکی و درآمد خانوارها در سطح نقاط شهری و روستایی هر یک از استان‌ها است، جامعه هدف مورد بررسی، شامل همه خانوارهای معمولی ساکن و گروهی سال 96 در مناطق شهری و روستایی کشور به استثنای خانوارهای معمولی غیرساکن و موسسه‌ای است. زمان آمارگیری این طرح از اول اردیبهشت ماه 96 تا پایان فروردین ماه سال 97 است.
مطابق این گزارش متوسط هزینه کل یک خانوار شهری در سال 96 نسبت به سال 95 به میزان 15.7 درصد افزایش داشته است که این درصد افزایش در سال 95 نسبت به سال 94 به میزان 8.6 درصد بوده است.متوسط هزینه کل یک خانوار روستایی در سال 95 نسبت به سال 94، 13.9 درصد افزایش داشته که این درصد افزایش در سال 94 نسبت به سال 93، 6.8 درصد بوده است.
همچنین بررسی جداول این گزارش نشان می‌دهد که متوسط هزینه سالانه بهداشت و درمان یک خانوار در سال 96 برای مناطق شهری و روستایی کشور به ترتیب 17.4 و 21.1 درصد نسبت به سال 95 افزایش داشته است.این درصد افزایش در سال 95 نسبت به سال 94 برای نقاط شهری و روستایی کشور به ترتیب 7.9 و 6.6 درصد بوده است. بدین‌ترتیب متوسط هزینه سالانه بهداشت و درمان یک خانوار در سال 96 نسبت به سال 95 در مقایسه با سال 95 نسبت به سال 94 از درصد افزایش بیشتری برخوردار بوده است.
در سال 96 به میزان 10.6 درصد از کل هزینه‌های یک خانوار شهری و 10.3 درصد از کل هزینه‌های یک خانوار روستایی مربوط به هزینه‌های سلامت بوده است. همچنین در این سال حدود 14 درصد از هزینه‌های غیرخوراکی یک خانوار شهری و 16 درصد از هزینه‌های غیرخوراکی یک خانوار روستایی مربوط به هزینه‌های بهداشتی و درمانی خانوارها است. مطابق این آمارها بطور متوسط در سال 96 سهم هزینه بهداشت و درمان از کل هزینه‌های خانوارهای شهری 10.59 درصد است که در این میان 7.19 درصد مربوط به هزینه‌های بهداشتی ودرمانی و 3.40 درصد مربوط به هزینه‌های بیمه‌های اجتماعی و درمانی بوده است، 89.41 درصد از هزینه‌های خانوارهای شهری مربوط به سایر هزینه‌های خانوار شهری مربوط به سایر هزینه‌ها بوده است. در روستاها هم بطور متوسط در سال 96، سهم هزینه بهداشت و درمان از کل هزینه‌های آنها 10.29 درصد است که در این میان 7.63 درصد مربوط به هزینه‌های بهداشتی و درمانی و 2.66درصد مربوط به هزینه‌های بیمه‌های اجتماعی و درمانی بوده است، 89.7 درصد از هزینه‌های خانوارهای روستایی مربوط به سایر هزینه‌ها بوده است.
هزینه سلامت اغنیا 12 برابر فقراست
این گزارش در ادامه به متوسط انواع هزینه‌های سالانه خانوارها برحسب دهک‌های هزینه‌ای خانوارها پرداخته است. بر اساس جدول این گزارش متوسط هزینه بهداشت و درمان خانوارهای شهری که در دهک دهم هزینه‌ای قرار دارند، حدود 12 برابر خانوارهایی است که در دهک اول هزینه‌ای قرار دارند.درحالی که متوسط هزینه بهداشت و درمان سالانه در دهک اول 826 هزار تومان است، این رقم برای دهک دهم 9 میلیون و 994 هزار تومان محاسبه شده است. بدین معنی که شکاف متوسط هزینه‌ها بین دهک‌های بالا و پایین کشور 9 میلیون 121 هزار تومان است. متوسط هزینه بهداشت و درمان خانوارهای روستایی هم که در دهک دهم هزینه‌ای قرار دارند، حدود 18 برابر خانوارهایی است که در دهک اول هزینه‌ای قرار دارند.خانوارهای دهک اول روستاها 329 هزارتومان به صورت سالانه برای سلامت و درمان خود هزینه کرده‌اند و در مقابل این مبلغ برای خانوارهای دهک دهم 5 میلیون و 984 هزار تومان است.
هزینه درمانی استان‌ها
به‌طور متوسط بیشترین سهم هزینه بیمه‌های اجتماعی و درمانی نسبت به هزینه کل در یک خانوار شهری در سال 96 به ترتیب مربوط به استان‌های قزوین 4.97 درصد، گلستان 4.77 درصد و مازندران4.63 درصد بوده و کمترین سهم آن مربوط به استا نهای کهگیلویه و بویراحمد 2.26درصد، تهران 2.61 درصد و بوشهر 2.63 درصد بوده است.
، بطور متوسط بیشترین سهم هزینه‌های بهداشتی و درمانی نسبت به هزینه کل در یک خانوار شهری در سال 96 به ترتیب مربوط به استان‌های خوزستان 10.28 درصد، قم 9.85درصد و هرمزگان 9.70درصد بوده و کمترین سهم آن مربوط به استان‌های بوشهر 3.39 درصد، کردستان 4.11درصد و خراسان جنوبی 4.17درصد بوده است.
