گروه اقتصاد کلان|
گزارش‌ها حاکی از این است که مرحله اول برنامه حمایت غذایی از خانوارهای کم‌درآمد دو هفته دیگر عملیاتی می‌شود. قرار است که ملاک حمایت درآمد کمتر از 3 میلیون تومان در ماه باشد که گفته می‌شود 30 تا 40 میلیون نفر از جمعیت کشور را دربرمی گیرد. طبق اعلام مسوولان دولتی این برنامه در سه مرحله انجام شود که افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگران مستمری بگیر در مرحله اول آن قرار دارند. در مرحله دوم دهک‌هایی که کمتر از 3 میلیون تومان درآمد خانوار آنها باشد مشمول این طرح خواهند بود و در نهایت سومین گروه مشمولان کارمندان دولت بوده که زیر 3 میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند. بنابه محاسبات انجام شده بیش از 10 میلیون خانوار از جمعیت کشور مشمول این طرح می‌شوند که قرار است در چند مرحله به هریک مبلغ 600 هزار تومان پرداخت شود. بدین‌ترتیب دولت در هر مرتبه رقمی حدود 6000 میلیارد تومان برای اجرای این طرح نیاز دارد که گفته می‌شود از محل افزایش قیمت خوراک قرار است تامین شود.
مرز 3 میلیون تومانی حمایت
به گزارش «تعادل» زمزمه بسته حمایتی از زمانی آغاز شد که نرخ ارز در ماه‌های پایانی سال ۹۶ شروع به افزایش کرد و به تبع آن قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوار با رشد قیمتی محسوسی روبرو شد. بدین منظور مسوولان دولتی از ۴ ماه پیش به فکر تهیه بسته حمایتی از خانوارهای کم درآمد و افراد تحت پوشش افتادند.
در نهایت در دوم آبان ماه سال جاری هیات دولت بسته حمایتی از خانوارهای کم درآمد را تصویب کرد و در ادامه آن سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که این بسته از دو هفته آینده اجرایی می‌شود. بر اساس گفته‌های انوشیروان محسنی بندپی جزییات و کلیات مرحله اول بسته حمایت غذایی برای اقشار کم‌درآمد و دارای درآمدهای پایین تصویب شده و توسط محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه و محمود واعظی رییس دفتر رییس‌جمهوری در شورای اطلاع‌رسانی دولت اعلام می‌شود. وی زمان دقیق اجرای این برنامه را دو هفته آینده اعلام و مشمولان آن را خانوارهای با درآمد زیر 3 میلیون تومان عنوان کرده است.
آنطور که بندپی گفته این بسته‌ها تا پایان سال 1397 و به شکل غیرمستمر در سه مرحله و در مجموع با مبلغ 600 هزار تومان توزیع می‌شود و کلیه دستگاه‌های تامین‌کننده منابع آن موظف هستند تا هرچه سریع‌تر منابع مورد نیاز را تامین کنند. این بسته حمایتی متناسب با تعداد اعضای خانوار تعلق خواهد گرفت و در راستای سیاست‌های دولت برای تامین اقلام ضروری خانوارهاست.
بیش از 10 میلیون خانوار هدف طرح
آنگونه که مسوولان دولتی اعلام کرده‌اند و یک محاسبه سرانگشتی نشان می‌دهد بیش از 10 میلیون خانوار مشمول این طرح قرار می‌گیرند که اگر بعد خانوار در ایران را 3.2 در نظر بگیریم 30 تا 40 میلیون نفر جمعیت مشمول سبد غذایی می‌شوند. در همین رابطه یک مسوول ارشد دولتی در گفت‌وگو با فارس، با بیان اینکه قرار است از محل افزایش قیمت خوراک تا پایان این ماه بخشی از منابع مالی سبد حمایتی تأمین شود، اظهار کرد: این سبد شامل اولین گروه خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگرانی است که از دولت مستمری دریافت می‌کنند. وی افزود: همچنین دومین گروه دهک‌هایی که کمتر از 3 میلیون تومان درآمد خانوار آنها باشد مشمول این طرح خواهند بود. همچنین سومین گروه مشمولان کارمندان دولت بوده که زیر 3 میلیون تومان حقوق دریافت کنند.
این مقام ارشد دولت با اشاره به اینکه 3 تا 4 میلیون خانوار تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگران هستند گفت: حدود 500 هزار خانوار ایثارگر (مستمری از بنیاد شهید دریافت می‌کنند) وجود دارد. این مقام آگاه دولتی از شناسایی دهک‌های پایین درآمدی با ۵ مدل بیان کرد و افزود: این افراد از طریق بانک‌های متعدد اطلاعاتی شناسایی شده که رقم آنها حدود 6 تا 7 میلیون و 400 هزار خانوار هستند که البته روی یک میلیون و 300 هزار خانوار آنها همچنان اختلاف‌نظر وجود دارد که به زودی با تطبیق اطلاعات و راستی‌آزمایی وضعیت آنها نیز مشخص می‌شود.
بنابراین اگر مشمولان این طرح را 10 میلیون خانوار در نظر بگیریم با پرداخت مبلغ 600 هزار تومان به آنها طی سه مرحله، کل منابع لازم برای این طرح 6000 میلیارد تومان می‌شود.
یکی از عمده‌ترین مباحث درباره تدوین بسته حمایتی مربوط به منابع آن بود که سناریوهای مختلفی هم درباره آن مطرح شد اما در نهایت تأمین منابع از محل افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و پالایشگاه‌ها در دولت مصوب و در تاریخ ۲۹ مهرماه ابلاغ شد.
بر همین اساس قرار است خوراک واحدهای گفته شده برمبنای نرخ تسعیر دلار 4200 تومانی و مابه‌التفاوت آن با متوسط ماهانه نرخ تسعیر در سامانه نیمای بانک مرکزی محاسبه شود.
با این حال هنوز مشخص نشده که دولت از این منبع چه رقمی می‌تواند به دست آورد، اما از این نظر که رانت‌های اعطایی به این واحدها که در نهایت به جیب تعداد معدودی می‌رفت، با این برنامه به یارانه‌ای هدفمند برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر تبدیل می‌شود.
نحوه پرداخت سبد
یک مقام دولتی در زمینه نحوه پرداخت سبد غذایی با تأکید بر اینکه منابع در نظر گرفته شده صرفاً برای خرید کالاهای اساسی و مایحتاج غذایی خانوار است، عنوان کرد: سازوکار پرداخت آن مشخص شده و پول به حساب کارت یارانه یا کارتی مجزا به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود و آنها نیز می‌توانند بر اساس 10 قلم کالای در نظر گرفته شده خرید کنند.
این مسوول ارشد دولتی با اشاره به ویژگی‌های در نظر گرفته شده برای کالاهای مشمول بسته حمایتی یادآور شد: کالاهای مدنظر داخلی بوده، قیمت مناسب داشته و فقر غذایی را جبران خواهد کرد که می‌تواند شامل گوشت، لبنیات، رب گوجه، حبوبات، روغن و نظایر آن باشد. قرار است کمیته‌ای متشکل از مسوولان وزارت رفاه، جهاد کشاورزی و صمت اقلام سبد حمایتی را تعیین کنند.
وی با تاکید بر اینکه سعی بر این است در آبان ماه اولین سبد حمایتی میان گروه‌های هدف (کمیته امداد، بهزیستی و ایثارگران) توزیع شود، خاطرنشان کرد: ارزش بسته حمایتی حدود ۱۰۰ هزار تومان است. در صورتی که منابع کافی تزریق شود پس از ارایه کامل به گروه‌های اعلام شده، مرحله دوم آن نیز شروع خواهد شد.
بر اساس گزارش‌ها بسته حمایتی غذایی سال 97 برای اقشار کم درآمد با درآمدهای زیر سه میلیون تومان در سه مرحله به ارزش 600 هزار تومان است و به همین منظور هم فروشگاه‌هایی برای دریافت و توزیع بسته‌های حمایت غذایی در 10 روز نخست ماه جاری تعیین شده‌اند.
مبانی قانونی بسته حمایتی
ماده 79 قانون برنامه ششم توسعه برای درنظرگرفتن افزایش مستمری نهادهای حمایتی به میزان 20 درصد حداقل دستمزد، معیار عدالت است که براساس آن اکنون یک خانواده یک نفره 168 هزار تومان و خانواده پنج نفره 560 هزار تومان دریافت می‌کند و این معیار برای بسته حمایتی غذایی نیز اجرایی می‌شود.
بر اساس این معیار، شاخص‌های خانواده یک نفره، دو تا سه نفره، چهار و پنج نفر به بالا درنظرگرفته می‌شود و ممکن است یک خانواده یک تا دو نفره در مرحله اول 180 هزار تومان و خانواده سه تا چهار نفره 210 هزار تومان و خانواده پنج نفر به بالا تا 250 هزار تومان بسته غذایی دریافت کنند.
دولت 2 راهکار اقتصادی یکی در معیشت عام داشت که 13 میلیارد و 300 میلیون دلار به 25 کالای اساسی مانند نهاده‌های دامی، دارو، مرغ و گوشت اختصاص داد تا با همان ارز 4200 تومانی تامین شود و راهکار دیگر برای اقشار خاصی است که هزینه‌های زندگی و فشارهای اقتصادی برای آنان قابل تحمل نیست و برنامه حمایت غذایی مکمل حمایت‌های عام است.
شاخص‌های این جمعیت قبلا اعلام شده و مجلس نیز مصوب کرده است؛ کسانی که سه میلیون تومان درآمد به بالا دارند یارانه آنها در یک بررسی حذف می‌شود و معیار بسته‌های غذایی نیز همین مساله است که طبق بررسی‌های انجام شده درآمد سرپرست خانواده برای این منظور به عنوان ملاک درنظر گرفته می‌شود.
