خروج سرمایه از صنعت
ایسنا|محمدقلی یوسفی ، عضو بازنشسته هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه ایران به دلیل اقلیم خشک با مشکل کشاورزی روبرو است، اظهار کرد: از این‌رو ما باید بر تولید صنعتی متکی باشیم. برای اینکه تولید در کشور ما رونق پیدا کند، باید شرایط تولیدی فراهم شود. قوانین ثابت یکی از آن شرایطی است که می‌تواند باعث ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و در نهایت رشد تولید شود.
وی ادامه داد: با این حال در جامعه ما شرایط نهادی اجازه رشد را به تولید نمی‌دهد. نهادهای قانونی ما به سمت حمایت از تولید نمی‌روند، چراکه دولتمردان عموما برای حفظ شرایط موجود کار می‌کنند. آنها به‌منظور اهداف انتخاباتی یا سیاسی خود به این فکر می‌کنند که در جامعه سطح مصرف در چه حدی است اما به این فکر نمی‌کنند که اوضاع تولید چگونه است.
او با تاکید بر اینکه ما از یک طرف دارای ثروت عظیم منابع طبیعی و نفت هستیم و از سوی دیگر نمی‌توانیم برای تولید استفاده کنیم، تاکید کرد: زمانی که ارز حاصل از فروش محصولات نفتی را وارد بازار می‌کنیم، باعث ایجاد تورم و نقدینگی می‌شود. در چنین شرایطی تجارت رشد بیشتری نسبت به تولید خواهد داشت. وی با بیان اینکه در شرایط رونق تجارت بانک‌ها خلق پول می‌کنند، اظهار کرد: بانک‌ها از طریق خلق پول به بانک مرکزی اتکا می‌کنند که همین باعث افزایش پایه پولی در اقتصاد می‌شود. زمانی که نقدینگی در اقتصاد تولید می‌شود، دولت مجبور است برای جبران بدهی‌های خود از بانک مرکزی قرض کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه دولت یازدهم برای کنترل نقدینگی در ابتدای کار خود نرخ سود بانکی را افزایش داد، گفت: در چنین شرایطی بسیاری از سرمایه‌داران ترجیح دادند سرمایه‌های خود را در بانک‌ها بگذارند و از سود آن استفاده کنند. در نتیجه این شرایط تولید جذابیتی برای سرمایه‌گذاران نداشت. یوسفی همچنین عدم توان برخی از صنعت‌گران در اعاده وام‌های خود را یکی دیگر از علل افزایش نقدینگی ارزیابی کرد، به این صورت که این صنعت‌گران به دلیل عدم توان پرداخت بدهی‌های بانکی خود مجبور شده‌اند وام‌های خود را تمدید کنند و همین باعث شد نقدینگی افزایش پیدا کند.
او در ادامه با اشاره به پیامدهای تضعیف تولیدات صنعتی بیان کرد: زمانی که تولیدات صنعتی ضعیف می‌شود، بسیاری از مشاغل هم از بین می‌روند، چراکه این صنعت است که می‌تواند قابلیت اشتغال‌زایی بالایی را فراهم کند. از سوی دیگر اگر تولید صنعتی رونق بگیرد، به‌دلیل توزیع سرمایه و تولید اشتغال که از این طریق انجام می‌شود، می‌تواند در ایجاد عدالت اجتماعی هم اثرگذار باشد. یوسفی همچنین با بیان اینکه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی روی ماشین‌آلات صنعتی بسیار کم‌تر از گذشته شده است، آمار سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی در این حوزه را حدود شش درصد ارزیابی کرد که نسبت به گذشته روندی کاهشی داشته است. وی با بیان اینکه حتی دولت هم در حوزه ماشین‌آلات صنعتی سرمایه‌گذاری نکرده است، گفت: سرمایه‌گذاری دولت روی ماشین‌آلات صنعتی تنها ۰.۹ درصد است. همچنین سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی به ۱۴ درصد کاهش پیدا کرده است، در حالی که این نرخ در دنیا حدود ۲۵ درصد است. او در پایان با تاکید بر اینکه ۸۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها از بخش صنعت خارج شده است، پیامد چنین شرایطی را اشتغال‌زدایی گسترده از فضای اقتصادی ارزیابی کرد و گفت: از برنامه‌های اشتغال‌زایی دولت تنها ۱۵ درصد آنها محقق شده است؛ این یعنی اینکه ۸۵ درصد مابقی مشاغل مدنظر دولت ایجاد نشده است.
سیاست‌های صحیح ارزی راه کنترل تورم در دنیاست
ایلنا| علی سعدوندی در مورد تاثیر استفاده از عملیات بازار باز در اقتصاد گفت: از ابزارهای سیاست‌گذاری پولی شناخته شده در دنیا، این عملیات بازار باز است که کارایی آن به اثبات رسیده است. بیشتر از 150 کشور در جهان توانسته‌اند نرخ تورم را به خوبی کنترل کنند که دلیل آن اجرای سیاست‌های متناسب ارزی و عملیات بازار باز است.
وی ادامه داد: تا زمانی که ما از ابزارهای پولی برای کنترل تورم و سیاست‌گذاری پولی استفاده نکنیم امکان کنترل دقیق تورم نخواهد بود و نباید فراموش کرد که ناکارایی سایر ابزارهای پولی مانند نرخ ذخیره قانونی در سیاست‌گذاری پولی به اثبات رسیده است. این استاد بانکداری دانشگاه با اشاره به بسترهای مورد نیاز برای اجرای عملیات بازار باز گفت: با توجه به اینکه عملیات بازار باز ذخایر بازار بین بانکی را از طریق خریدوفروش اوراق دولتی کنترل می‌کند بنابراین اولین شرط برای اجرای موفقیت عملیات بازار باز، داشتن بازار اوراق قرضه دولتی بزرگ و نقدپذیر است.
وی افزود: شرط دوم این است که بانک مرکزی نباید تحت استیلای دولت در جریان عملیات بازار باز باشد. وقتی برخی‌ها تاکید بر استقلال بانک مرکزی دارند در واقع ریشه در اجرای عملیات بازار باز است، یعنی بانک مرکزی باید قدرت تعیین نرخ سود را داشته باشد و از طریق عملیات بازار باز و خریدوفروش اوراق قرضه دولتی نرخ سود را تعیین کند. سعدوندی بازار اوراق قرضه را در راستای شرایط موجود اقتصادی دولت دانست و افزود: اتفاقا در شرایطی که دولت بدهی دارد باید بازار اوراق نقدپذیر ایجاد شود. باید توجه داشت که بدهی دولت به بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی و پیمانکاران غیرجاری و در حد نکول است.
وی افزود: از طریق ایجاد بازار اوراق، امکان غلتاندن اوراق این بدهی‌ها به بدهی‌های جاری فراهم می‌شود. بنابراین بازار اوراق نه تنها در تناقض با شرایط موجود نیست بلکه راه‌حل شفابخش برای شرایط موجود و کسری بودجه دولت است.
