نویسنده: اف. ویلیام اِنگدال|
در حالی که اتحادیه اروپا و ایالات متحده انرژی هسته‌ای را به عنوان یک منبع انرژی متعلق به آینده رها کرده‌اند و تقریبا هیچ رآکتور جدیدی در حال ساخت ندارند و از رآکتورهای موجود هم در حال برچیده شدن هستند، روسیه بی‌سر و صدا به سازنده اصلی نیروگاه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز غیرنظامی جهان تبدیل شده است. روس اتم، شرکت هسته‌ای دولتی روسی، ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای شناور تجاری را تکمیل و در ماموریتی کاملا موفق آن را به موقعیت نهایی‌اش در خاور دور روسیه که در دسترسی به برق مشکل دارد، منتقل کرده است. این اتفاق جدای از روسیه، تقاضای انرژی در سراسر جهان در حال توسعه را متحول خواهد کرد. نکته مثبت دیگر آن این است که میزان انتشار کربن نیروگاه‌های هسته‌ای صفر است و از این رو، مخالفت‌های سیاسی مبتنی بر جلوگیری از آلودگی هوا شامل حال آن نمی‌شود.
به گزارش دیپلماسی ایرانی، این نیروگاه شناور که «آکادمیک لومونوسف» نام دارد، از دو رآکتور 35 مگاواتی بر اساس طراحی نیروگاه‌های هسته‌ای موجود در ناوگان یخ شکن‌های هسته‌ای روسی تشکیل شده است که قابلیت تولید برق برای شهری با جمعیت 100 هزار نفر را دارد. در قیاس، قدرت تولید برق نیروگاه‌های هسته‌ای غیرشناور هزار مگاوات است که سبب می‌شود برای مناطق صنعتی با جمعیت بالا مناسب باشند. تولید این رآکتورهای کوچک پس از ورود آنها به مرحله تولید چند واحتی خیلی کم هزینه‌تر خواهد بود که آنها را به گزینه مناسبی برای مناطق در حال توسعه در آسیا یا آفریقا که با کمبود برق به عنوان یک محدودیت برای توسعه اقتصادی درگیر هستند، تبدیل می‌سازد. هزینه ساخت و نصب لومونوسف 480 میلیون دلار یا حدود 6.90 دلار در هر وات و اندکی بالاتر از هزینه برق تولیدی یک نیروگاه عادی است. این نیروگاه شناور برای فعالیت در دوره‌ای
40 ساله طراحی شده و پس از آن برای برچیدن به منطقه‌ای خاص در روسیه منتقل خواهد شد. ابعاد شناور ویژه‌ای که این نیروگاه روی آن سوار شده، 140 در 30 متر است. این شناور به گونه‌ای طراحی شده که تحمل برخورد با سونامی یا حتی برخورد با زمین یا کشتی را دارد.
ساخت رآکتور هسته‌ای روی یک شناور مزایای زیادی دارد. اول، از آنجایی که واحدهای رآکتور به مراتب تاسیسات کوچکی هستند و برای سایت‌های شناور دریایی طراحی شده‌اند، امکان ساخت یا سرهم کردن آنها در کارخانه وجود دارد که به معنای کاهش قابل توجه هزینه در قیاس با ساخت رآکتور هسته‌ای غیرشناور است. این رآکتورهای کوچک شناور اساسا برای پشتیبانی از مناطقی با منابع انرژی محدود ساخته شده‌اند. به علاوه، نیازی به یافتن فضایی بزرگ به عنوان سایت هسته‌ای وجود نخواهد داشت. روسیه بزرگ‌ترین ناوگان یخ‌شکن‌های هسته‌ای جهان را دارد و همین مساله برای آن یک پایه تجربی مهم و پیشرفته برای ساخت رآکتورهای شناور ایجاد می‌کند. کارخانه کشتی‌سازی بالتیسکی، یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های کشتی‌سازی روسی، همه صنایع پشتیبانی لازم از جمله بخش مهندسی، تولید چوب، ساخت ماشین‌های دریایی، مهندسی برق، تولید متالورژی، بخش تحقیق و توسعه و کشتی‌سازی را دارد. تکمیل لومونوسف با توجه به اینکه کارخانه مادر کشتی‌سازی یعنی شرکت کشتی‌سازی متحد در سال 2014 بر سر مشکلات کریمه و اوکراین از سوی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده تحریم شد، یک پیشرفت قابل توجه به شمار می‌رود.
در شروع کار، نیروگاه‌های هسته‌ای فراساحلی برای مناطق دورافتاده روسیه ساخته می‌شوند که تامین برق آنها دشوار است و به ویژه مناطق غنی از مواد معدنی و نفتی در شمال این کشور در اولویت قرار خواهند گرفت. رآکتورهای بعدی همچنین می‌توانند برای تامین برق بسترهای گازی و نفتی فراساحلی در مناطق دور افتاده مورد استفاده قرار بگیرند.
برنامه این است که پس از بهره‌برداری موفقیت‌آمیز از رآکتور لومونوسف، ناوگانی از سکوهای شناور برای تامین برق شهرها و روستاهای ساخته شود که این به معنای فرصت‌های جدید برای توسعه اقتصادی است. یکی دیگر از موارد استفاده نیروگاه‌های هسته‌ای شناور مانند لومونوسف تامین نیرو برای تاسیسات آب شیرین است و سازندگان آن می‌گویند که این نیروگاه می‌تواند روزانه 240 هزار متر مکعب آب شیرین تامین کند.
بازارهای نوظهور
دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه، اخیرا در یک جلسه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) درباره فروش رآکتورهای شناور روسیه گفت‌وگو کرد. او به بانکوک پست گفت که روس اتم برای معامله با کشورهای جنوب شرق آسیا آماده است: «مذاکراتی با برخی از کشورهای آ سه آن درباره ساخت مراکز جدید برای علوم و فناوری هسته‌ای در حال انجام است.» اولین نشست اجلاس روسیه و آفریقا در اکتبر 2019 در سوچی که در آن روسیه از بخشودن 20 میلیارد دلار بدهی‌های کشورهای آفریقایی مربوط به دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق خبر داد، احتمالا یک فضای جدید برای فناوری هسته‌ای روسیه ایجاد کرده است، به ویژه اینکه نیروگاه‌های هسته‌ای شناور کوچک و ارزان‌قیمتی که برمبنای لومونوسف ساخته می‌شوند، می‌توانند چشم‌اندازهای جدید انرژی برای توسعه آفریقا فراهم آورند. روسیه اکنون با موفقیت طرح نیروگاه هسته‌ای شناور خود، در موقعیتی بی‌نظیر قرار گرفته است. چین، تنها کشور دیگری که فعالانه روی طراحی یک نیروگاه هسته‌ای شناور کار می‌کند، خیلی عقب‌تر از روسیه است چراکه نمونه آزمایشی آن هنوز در مرحله طراحی است. امنیت، اندازه و انعطاف‌پذیری نیروگاه هسته‌ای شناور روسی حاکی از آن است که مسکو همراه با این تحول جدید، می‌تواند سهم قابل توجهی در اقتصاد جهانی داشته باشد. منبع: راشا اینسایدر
