در ماه مه سال 2018، کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران موافقتنامه موقت را به امضا رساندند که ایجاد منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا را درنظر می‌گرفت. ورونیکا نیکیشینا عضو هیات‌مدیره کمیسیون اقتصادی اورآسیا در امور تجارت در گفت‌وگو با اسپوتنیک در این باره توضیح داد که در چه زمانی اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران همکاری تجاری بر اساس شرایط مدنظر در موافقتنامه موقت در رابطه با ایجاد منطقه آزاد اقتصادی را آغاز خواهند کرد.
کمی بیش از یکسال از زمان امضای موافقتنامه موقت درباره ایجاد منطقه آزاد تجاری بین کشورهای اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران گذشته است. انجام چه کارهایی طی یک سال میسر شده است؟
توافق به امضا رسیده است و فرایند تصویب آن باقی مانده است که اجرایی‌شدن آن را ممکن می‌سازد. پس از این روند، تمام نکات قید شده در این توافق به کار خواهند افتاد. 5 کشور اتحادیه تصویب این توافق را به پایان رسانده‌اند. همین چندی پیش در رسانه‌ها خبری منتشر شد که رییس‌جمهور ایران نیز قانون تصویب را به امضا رسانده است. پس از تبادل« مکاتبات» توافق به مرحله اجرا گذار خواهد کرد. کاهش عوارض، یکسری کالاهای محدود را دربرمی‌گیرد. عوارض گمرکی برای آن کالاهایی کاهش خواهد یافت که در ایران از آنها به عنوان علایق صادراتی نام برده شده است. بدین‌ترتیب از طریق این توافق می‌توان سریع‌تر به مزایای تجارت ترجیحی دست یافت. به نظر من طی یکی دوماه عرصه تجاری کشورهای ما می‌تواند تحت شرایط جدید به دادوستد بپردازد.
از زمان امضای توافق چه تغییراتی در گردش کالا رخ داده است؟
نکته جالب این است که وقتی ما مذاکرات را آغاز کردیم، با وجود آنکه کاهش عوارض گمرکی هنوز رخ نداده بود، خود حقیقت انجام مذاکرات، عرصه تجاری را به جست‌وجوی تماس‌ها با یکدیگر سوق داد تا آنها بتوانند شرکای بالقوه را برای خود بیابند. ما در دوره‌ای که مذاکرات جریان داشت شاهد افزایش در گردش کالا بودیم. هم‌اکنون می‌توان بطور مستند گفت که معاملات اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران باعث افزایش گردش کالا ی متقبل می‌شود. بدین‌ترتیب ما اشتباه نکردیم و علاقه به بازارهای یکدیگر وجود دارد. انتظارات از معاملات در شرایط جدید بر روابط تجاری معینی استوار است.
چه نوع کالاها و محصولاتی از تقاضای بیشتری در بازارهای روسیه و ایران برخوردار است؟
مهم‌ترین سود و منفعت از توافق با ایران این است که ما مکمل یکدیگر هستیم. عملا کالایی وجود ندارد که ما با یکدیگر در رابطه با آن رقابت کنیم و باعث بروز مشکلات و تنش بین ما بشود. ما به محصولات کشاورزی ایران علاقه‌مندیم. محصولاتی که در روسیه پرورش نمی‌یابند برای نمونه، پسته، انجیر، میوه و انواع خاص سبزیجات که برای ما محصولات فصلی هستند ولی از تقاضای زیادی در بازار ما برخوردارند. صادرات ما به ایران که ما قصد داریم سطح تجارت خود را بر این اساس افزایش بدهیم- صادرات صنعتی است: محصولات فلزی، شیمیایی، ماشین‌آلات، تجهیزات، یعنی تمام آنچه که در بازار صنعتی در حال توسعه ایران از تقاضا برخوردار است.
شما درباره رشد گردش کالا صحبت کردید و اینکه با تصویب توافق موقت، معاملات بین ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا در شرایط جدید انجام خواهد شد. هم‌اکنون معاملات و عملیات بانکی در شرایط افزایش فشار تحریمی امریکا بر ایران چگونه انجام می‌شود؟
آن کالاهایی که در توافق قید شده‌اند کالاهای مورد استفاده دوگانه نیستند. آنها کالاهایی هستند که نباید تحت هیچگونه تحریمی قرار داشته باشند. اما مهم‌ترین نکته در این معاملات با عملیات بانکی و پرداختی مرتبط است. رسیدگی به این مساله در صلاحیت اتحادیه نیست. این مساله با روابط مالی دوجانبه هر 5 کشور عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران مرتبط است. در این رابطه نیز پیشرفت حاصل شده است و پرداخت‌ها را می‌توان به ارز ملی انجام داد و ریسک‌ها را با روش‌های دیگر به حداقل رساند. بدین‌ترتیب ما دارای یک ساختار دوسطحی هستیم. در قالب توافق، ما زمینه‌ای برای تجارت کالا و محصولات ایجاد کردیم و پایتخت‌های کشورهای عضو اتحادیه، مجموعه اقداماتی را طراحی می‌کنند تا این معاملات برای همه سودمند باشد و با تحریم روبرو نشود. ما یک سازمان اقتصادی هستیم و روی آن حساب می‌کنیم که همکاری ما با کشورها- شرکا باید سود اقتصادی ببار آورد. ما کاری با سیاست نداریم.
یکسال پیش تصمیم گرفته شد که طی 3سال توافق موقت به سمت تعامل کامل بین کشورهای اتحادیه اقتصادی اورآسیا و ایران بروید. چه گام‌هایی طی این مدت برداشته شده است؟ سه سال از زمان اجرایی‌شدن توافق حساب می‌شود که فعلا در انتظار آن هستیم. چرا 3 سال؟ از یکسو امضای توافق با ایران که تعیین‌کننده مقررات تجاری باشد خیلی مهم بود و از سوی دیگر ایران عضو سازمان تجارت جهانی نیست. پذیرش مقررات قابل پیش‌بینی و مشخص سازمان تجارت جهانی در قالب توافق برای ما بیشتر قابل درک و باثبات‌تر است. باید ببینیم در سطح حقوقی چگونه خواهد بود. از اینرو توافق موقت است. کمیته مشترک در سطح معاونان روسای نهادها ایجاد خواهد شد که به معاملات بین اتحادیه و ایران رسیدگی خواهند کرد.
