نویسنده: جیمز دورسی|
ورود ناو هواپیمابر «یو اس اس جان سی. استنیس» ایالات متحده امریکا به خلیج فارس برای بازداری ایران از آزمایش بیشتر موشک‌های بالستیک احتمالا امیدهای هند را به اینکه معافیت بندر چابهار از تحریم‌های دولت دونالد ترامپ به تعامل بیشتر اقتصادی ایران با آسیای میانه و یکپارچگی بیشتر منطقه بیانجامد را کاهش خواهد داد.
حضور این گروه نظامی امریکایی در خلیج فارس که برای اولین مرتبه در 8 ماه گذشته و در پی تشدید تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران پس از خروج ترامپ از برجام صورت گرفته، نگرانی‌‌ها درباره بروز یک درگیری نظامی را افزایش داده است.
اعزام این ناو هواپیمابر به خلیج فارس برای مدت زمانی دو ماهه با حمله انتحاری به مقر نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بندر چابهار همراه شد. به گزارش رسانه‌های عربستان و ایران، مسوولیت این حمله تروریستی را که 2 کشته و 40 زخمی بر جا گذاشت، گروه «انصار الفرقان» بر عهده گرفت. یک گروه افراطی سنی که ایران معتقد است عربستان سعودی، ایالات متحده و اسراییل از آن حمایت می‌کنند.
عربستان سعودی که حامی سرسخت رویکرد ضدایرانی امریکاست، مقادیر زیادی پول به جنگجویان مسلمان سنی فوق محافظه‌کار ضد شیعه ضد ایرانی در مرز استان بلوچستان پاکستان و استان سیستان و بلوچستان ایران که چابهار یکی از شهرهای آن است، تزریق کرده است. هدف از این تزریق بودجه ایجاد بلوک‌هایی برای تلاش‌های پنهانی در راستای بی‌ثبات کردن ایران از طریق ایجاد ناآرامی میان اقلیت‌های قومی بوده است.
به گفته مقامات امریکایی، اعزام ناو هواپیمابر به منطقه خلیج فارس در واکنش به پرتاب آزمایشی موشک بالستیک قادر به حمل کلاهک‌های چندگانه توسط ایران صورت گرفته است. یکی از اهداف امریکا از اعمال تحریم‌ها علیه ایران وادار کردن این کشور به دست کشیدن از توسعه موشک‌های بالستیک است. مقامات ایرانی اصرار می‌کنند که ماهیت برنامه‌های موشکی آنها دفاعی است.
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت: «اگر نتوانیم به عنوان بازدارنده عمل کنیم، مخاطره بروز درگیری را در منطقه افزایش داده‌ایم.»
چشم‌انداز تنش‌های فزاینده نظامی در خلیج فارس در پی ورود گروه ناو هواپیمابر امریکایی و احتمال خشونت‌های سیاسی تحت حمایت عربستان و امریکا در ایران و همچنین وضعیت دشوار امنیتی در افغانستان تهدیدی برای تاثیرات معافیت سرمایه‌گذاری هند در چابهار از تحریم اقتصادی واشنگتن علیه تهران محسوب می‌شود. مقامات هندی و ایرانی نگران این مساله هستند که امریکا با تشدید موضع‌گیری نظامی و افزایش تنش‌ها ، تلاش‌های آنها برای تبدیل چابهار به بندری برای تجارت بین هند و آسیای میانه را به خطر اندازد.
مقامات دو کشور به نتیجه بخشی تلاش‌هایشان در راستای مهندسی روند صلح در افغانستان امید بسته‌اند. نماینده ویژه ایالات متحده و نمایندگان امارات متحده عربی، عربستان سعودی و پاکستان اخیرا با طالبان دیدار کرده‌اند تا درباره پایان دادن به جنگ 17 ساله افغانستان مذاکره کنند. یک فرستاده دولت افغانستان نیز در بیرون سالن مذاکره حضور داشته و تنها به این دلیل در این جلسه شرکت نکرده که طالبان اصرار داشته تنها با امریکا مذاکره می‌کند. گفت‌وگوها با طالبان تاکنون به این دلیل به بن بست خورده که آنها یک جدول زمانی مبنی بر خروج همه نیروهای خارجی از افغانستان را خواستار شده‌اند.
مقامات امریکایی گفتند که گروه ناو هواپیمابر علاوه بر تلاش‌ها برای بازداری ایران، از جنگ امریکا در افغانستان نیز حمایت خواهد کرد؛ نیروهای امریکایی اخیرا در تلاش برای تحت فشار گذاشتن طالبان برای مذاکرات صلح، حملات هوایی علیه مواضع آن را افزایش داده‌اند.
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا اخیرا با ارسال نامه‌ای به عمران خان نخست وزیر جدید پاکستان، از او کمک به کشاندن طالبان بر سر میز مذاکره را خواستار شده است. اگرچه عربستان سعودی و پاکستان هر دو به استفاده از روابط نزدیک خود با طالبان برای پایان دادن به جنگ افغانستان تمایل دارند، اما هنوز مشخص نیست که آیا می‌خواهند با کاهش تنش‌ها و خشونت‌ها به ظهور چابهار به عنوان یک مرکز تجاری تحت حمایت هند کمک کنند یا خیر. طبق تحقیقات انجام شده توسط اندیشکده سعودی موسوم به «موسسه بین‌المللی مطالعات ایرانی» که ظاهرا با حمایت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی فعالیت می‌کند، بندر چابهار تهدیدی مستقیم برای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است و از این رو، بایستی برای مقابله با آن تدابیری در نظر گرفته شود. در این تحقیق هشدار داده شده که تهدید چابهار از آنجایی ناشی می‌شود که سهم صادرات نفتی ایران را در بازار هند به بهای کاهش سهم عربستان سعودی، افزایش می‌دهد، سرمایه‌گذاری‌های خارجی در جمهوری اسلامی را بیشتر می‌کند، درآمدهای دولت ایران را بالا می‌برد و به ایران اجازه می‌دهد در منطقه خلیج فارس و اقیانوس هند اعمال قدرت کند. بطور مشابه، پاکستان هم با حمایت چینی‌ها در بندر گوارد سرمایه‌گذاری کرده است که تنها 70 کیلومتر با ساحل چابهار فاصله دارد. اگر ورود ناو هواپیمابر امریکایی «یو اس اس جان سی. استنیس» در خلیج فارس باعث افزایش تنش شود، پاکستان احتمالا دلیل کمتری برای نگرانی خواهد داشت.منبع:دیپلماسی ایرانی
