تعادل |
«شرکت‌های خارجی برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران، پالس‌های مثبتی ارسال کردند.» این را معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی می گوید. بهزاد محمدی روز گذشته در نشستی خبری با بیان اینکه تعدادی از شرکت‌های خارجی مذاکره با شرکت‌های پتروشیمی را از سر گرفته‌اند، در اظهاراتی عنوان کرد که زمزمه‌هایی در این باره وجود دارد، اما در عمل با هیچ شرکتی وارد مذاکره نشده‌ایم. تنها در محیط خصوصی بیرون از تعدادی از هلدینگ‌ها شنیده‌ام که پالس‌های مثبتی از شرکت‌های خارجی دریافت کرده‌اند. البته معاون وزیر نفت با بیان اینکه مدیریت تحریم‌ها در صنعت پتروشیمی در دستور کار قرار دارد، این خبر مهم را نیز مخابره کرد که نقشه راه این صنعت در پساتحریم با جزئیات دقیق تهیه شده و به محض وقوع اتفاق‌های مثبت در حوزه بین‌الملل، می‌دانیم که چه اقدام‌هایی انجام دهیم.
ارزآوری پتروشیمی تا مرز 25 میلیارد دلار
گرامیداشت روز صنعت پتروشیمی با حضور بهزاد محمدی، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و احمد مهدوی‌ابهری، دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی برگزار شد. براساس آمار اعلامی از سوی محمدی، «درآمد ارزی صنعت پتروشیمی همانند سال ۹۸ با صادرات انجام‌شده، وضع بسیار مطلوبی را نشان می‌دهد و در ۹ ماهه سال ۹۹ هم عرضه ارز صنعت پتروشیمی به سامانه نیما فراتر از برنامه بوده است. تا سال آینده میزان صادرات محصولات پتروشیمی 25 میلیارد دلار خواهد بود.» مهدوی نیز در بخشی از سخنان خود درآمد ارزی از صادرات طی سال‌های 92 تا نیمه 99 را 76 میلیارد دلار عنوان کرد. با استناد به صحبت‌های او عرضه داخلی کالا در داخل و به بخش کشاورزی طی این سال‌ها نیز 33.3 میلیارد دلار بوده که در مجموع درآمدزایی 110 میلیارد دلاری برای کشور ایجاد کرده است. محمدی در پاسخ به پرسش «اعتماد» مبنی بر چگونگی تطابق با شرایط تحریم افزود: «عادت به کار در شرایط آرام نداریم و خود را برای همه‌چیز آماده می‌کنیم.»
از سوی دیگر، پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که حجم سرمایه‌گذاری در این صنعت تا پایان سال به 11 میلیارد دلار می‌رسد و قرار است با 17 طرح پتروشیمی ظرفیت صنعت با اضافه شدن 25میلیون تن به 90 میلیون تن در سال افزایش یابد. با این افزایش ظرفیت درآمد کشور از این صنعت با افزایشی 66.6 درصدی به 25 میلیارد دلار خواهد رسید. البته همچنین پایان ماه نهم سالجاری، 9 طرح پتروشیمی توسط رییس‌جمهور افتتاح شده که قرار است طرح‌های پتروشیمی در سال جاری به عدد 17 برسد. براساس گفته‌های محمدی با افزایش تولید در این بخش، «تا پایان 1404، 28 طرح به بهره‌برداری می‌رسد و میزان ظرفیت تا 133 میلیون تن افزایش خواهد یافت و درآمد این صنعت نیز با قیمت پایه سال 95 حدود 35 میلیارد دلار خواهد بود.» در صورت تحقق تولید مدنظر در این صنعت، ایران می‌تواند به رتبه نخست تولید محصولات پایه در خاورمیانه برسد. محمدی تعداد مجتمع‌های تولیدی در سال گذشته را 56 مجتمع عنوان کرد که «تاکنون» به 64 مجتمع رسیده و با توجه به طرح‌های جدیدی که به مدار می‌آیند به 70 عدد خواهد رسید. با توجه به اینکه 70 درصد از محصولات پتروشیمی به کشورهای مختلف صادر می‌شود، تحریم‌ها به خصوص آنچه ترامپ در روزهای پایانی‌اش در کاخ سفید انجام می‌دهد، می‌تواند بر ارزآوری این صنعت و افق‌های برنامه‌ریزی‌شده‌اش تاثیرگذار باشد. روزی که وزارت خزانه‌داری امریکا اعلام کرد شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و ۳۹ شرکت وابسته به صنایع پتروشیمی ایران را در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. آخرین اقدام امریکا نیز در اکتبر سال جاری میلادی و با تحریم چند نهاد و شخص از جمله مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی ایران بود. هر چند این تصمیم یک ماه پیش از انتخابات امریکا اتخاذ شده، اما برآیند سیاست‌های تحریمی امریکا در قبال صنعت پتروشیمی آن هم در شرایطی که دو شرکت سینوپک و شرکت ملی نفت چین، بزرگ‌ترین شرکت‌های پتروشیمی در جهان هستند، می‌تواند نقش شرکت‌های ایرانی در بازارهای جهانی را تحت‌تاثیر قرار دهد.
نحوه فعالیت صنعت پتروشیمی
با احیای برجام
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی همچنین در نشست خبری روز گذشته خود در پاسخ به این سوال که با روی کارآمدن رئیس‌جمهوری جدید آمریکا و احتمال بازگشت آمریکایی‌ها به برجام، این موضوع چقدر بر فعالیت‌های صنعت پتروشیمی اثر خواهد گذاشت، افزود: البته هنوز چیزی مشخص نیست؛ همه موارد سیاه و سفید است اما امیدواریم اگر قرار باشد اتفاقی بیفتد، این تغییر در دو حوزه انتقال دانش فنی و جذب سرمایه خارجی باشد. با توجه به اینکه بنا داریم عدد جذب سرمایه را در این صنعت از ۸۰ میلیارد دلار به ۱۸۰ میلیارد دلار برسانیم، به‌طور طبیعی اگر سرمایه‌گذار خارجی باشد و این فضا ایجاد شود تا بتواند سرمایه‌گذاری کند بی‌گمان ثمربخش خواهد بود. محمدی همچنین درباره اینکه آیا تعدادی از شرکت‌های خارجی مذاکره با شرکت‌های پتروشیمی را ازسر گرفته‌اند، تصریح کرد: زمزمه‌هایی در این باره وجود دارد، اما در عمل با هیچ شرکتی وارد مذاکره نشده‌ایم. تنها در محیط خصوصی بیرون از تعدادی از هلدینگ‌ها شنیده‌ام که پالس‌های مثبتی از شرکت‌های خارجی دریافت کرده‌اند. معاون وزیر در امور پتروشیمی در بخش‌هایی از سخنان خود ضمن اشاره به این موضوع که در سال 98 حدود 35 میلیون تن خوراک گاز طبیعی، اتان میعانات گازی، مایعات گازی، نفتا و نفت سفید از صنعت نفت و گاز کشور دریافت کرده که معادل 800 هزار بشکه در روز است. با استناد به بخش دیگری از گفته‌های او در سال 1404 خوراک پتروشیمی‌ها به 2 میلیون بشکه نفت خام در روز می‌رسد که البته با طرح‌هایی که در دست اجراست حدود 200 هزار بشکه نیز افزایش خواهد یافت. وی درباره توازن و موازنه خوراک پتروشیمی‌ها در طرح‌های جدید پتروشیمی افزود: این موضوعی نیست که بخواهیم به آن ورود کنیم، اما در جریان اقدام‌های مدیریت برنامه‌ریزی وزارت نفت هستیم که در حال پیگیری این موضوع هستند، اما شرکت ملی صنایع پتروشیمی در این باره خیلی ورود نمی‌کند و همه خوراک‌هایی که تخصیص داده می‌شود با برنامه‌ریزی و رعایت موازنه است.
توسعه صنعت پتروشیمی متناسب
با مدل جهانی
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی درباره حضور پتروشیمی‌ها در بورس نیز در اظهاراتی عنوان کرد که صنعت پتروشیمی نزدیک به ۳۰ درصد در بورس کشور مشارکت داشته و به همین نسبت نیز در سود آنها سهیم است، اما سازوکارهای فعالیت در این بخش را سازمان بورس تعیین می‌کند و شرکت ملی صنایع پتروشیمی دخالتی در این موضوع ندارد. وی با بیان اینکه در شرکت ملی صنایع پتروشیمی به هیچ عنوان به دنبال بازی با اعداد نیستیم و فعالیت‌ها در این صنعت پویاست، گفت: آماری که در پتروشیمی می‌بینید، مبتنی بر واقعیت موجود است. محمدی همچنین درباره تنوع پایه محصولات پتروشیمی اظهار کرد: تلاش شده است متنوع‌سازی محصولات افزایش یابد، زیرا یکی از عوامل پایداری صنعت پتروشیمی ضمن ایجاد بازارهای متنوع، تنوع محصولات است که با سرعت در این مسیر حرکت می‌شود.
البته براساس آنچه وب‌سایت ICIS، براساس تازه‌ترین گزارش شورای صنایع شیمیایی اروپا (Cefic) از تولید و گردش مالی صنعت پتروشیمی در سال 2018 منتشر کرده، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 10 میلیارد و 199 میلیون دلار فروش و سود عملیاتی 3 میلیارد و 231 میلیون دلار در رتبه 35ام شرکت‌های برتر پتروشیمی دنیا در سال 2019 قرار دارد. سینوپک چینی با فروش نزدیک به 79.5 میلیارد دلار در رتبه اول قرار دارد. با توجه به اینکه شیوع کرونا، فعالیت اغلب شرکت‌های پتروشیمی را تحت‌تاثیر قرار داد، اما اگر بخواهیم رتبه‌بندی گفته‌شده را مدنظر قرار دهیم، فروش 25 میلیارد دلار محصولات پتروشیمی در سال آینده به معنی حضور ایران در جمع ده شرکت برتر پتروشیمی است که البته تحریم‌های نفت و برخی شرکت‌های پتروشیمی می‌تواند این هدف را دستخوش تغییراتی قرار دهد. هر چند مسوولان این صنعت معتقدند تاثیر تحریم بر اهداف این صنعت، کم است.
