مجید عباس‌پور
عضو انجمن اقتصاد انرژی
آن‌طور که شایع شده قرار است در لایحه بودجه سال آینده میزان صادرات نفت ایران حدود 500 هزار بشکه در روز در نظر گرفته شود. این میزان صادرات با توجه به تحریم‌های یکجانبه‌ای است که از سوی امریکا بر ایران اعمال شده است. اینکه ایران چگونه می‌تواند به این میزان صادرات دست یابد می‌توان سناریوهای متفاوتی در نظر گرفت. اینکه چه راه‌های مختلفی برای ایران وجود دارد تا برای سال آینده در حدود 500 هزار بشکه در روز نفت صادر کند گزینه‌های متفاوتی است. همانطور که می‌دانیم ظرفیت تولید نفت خام ایران بیشتر از سطح تولید کنونی است و فروش پایین نفت باعث شده که چاه‌ها با حداکثر توان کار نکنند. اما هیچگاه فروش نفت ایران بر اثر تحریم‌ها به صفر نخواهد رسید. زیرا نوع نفتی که برخی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های دنیا می‌توانند پذیرش کنند، از نوع ترکیبات نفتی ایران است. همچنین برخی کشورها هستند که به‌رغم تحریم‌ها، به دلایل مختلف نفت خام ایران را خریداری می‌کنند. بنابراین ایران می‌تواند به راحتی در حدود 500 هزار بشکه در روز نفت را بفروشد. راه و بحث دیگر سوآپ نفت است که می‌تواند فروش نفت ایران را افزایش دهد. یعنی ایران نفت خام خود را در نقطه‌ای از کشور تحویل دهد و به جای آن در نقطه‌ای دیگر از مرز گاز طبیعی یا یک کالای دیگر تحویل بگیرد. یا اینکه نفت خود را تحویل بدهد و در ازای آن فراورده نفتی تحویل بگیرد. خوش‌بختانه ایران با کشورهای متعددی همسایه است و از هر دو مسیر به دریای آزاد و دریای خزر راه دارد. بنابراین راه‌حل‌ها برای فروش نفت زیاد هستند. در واقع صادرات 500 هزار بشکه نفت رقم بزرگی نیست که نتوان آن را فروخت. البته بحث دیگری نیز مطرح است که بر اساس آن صادرات فراورده‌های نفتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند و ایران به سمت جایگزینی درآمد حاصل از فروش فراورده‌های نفتی به جای صادرات نفت خام می‌رود. به نظر می‌‌آید که این گزینه‌ای است که دولتمردان ایران به خاطر آن بنزین را سهمیه‌بندی کرده‌اند و پیش از این هم وزیر نفت از صادرات بنزین کشور سخن گفته بود.
